Στην Ευρώπη οι συστάσεις για τα μικροθρεπτικά συστατικά

EURRECA! Στο δρόμο για την εναρμόνιση των συστάσεων για τις βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία στην Ευρώπη
Τα μικροθρεπτικά συστατικά είναι οι βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία, τα οποία είναι μεν αναγκαία σε μικρές ποσότητες, αλλά σημαντικά για την υγεία. Η συνιστώμενη πρόσληψη για την αποφυγή ελλείψεων εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, το γονότυπο, τη σωματική δραστηριότητα, την κατάσταση της υγείας και από την αποτελεσματικότητα με την οποία ένα άτομο απορροφά και μεταβολίζει τα μικροθρεπτικά συστατικά.

Στην Ευρώπη οι συστάσεις για τα μικροθρεπτικά συστατικά ποικίλουν ευρέως, παρατηρώντας μέχρι και διπλάσια διαφορά στις συνιστώμενες διαιτητικές προσλήψεις από χώρα σε χώρα. Παρόλα αυτά, οι φυσιολογικές ανάγκες των ατόμων δεν διαφέρουν και τόσο πολύ.1 Για αυτό η εναρμόνιση και εξίσωση της διατροφικής πολιτικής και των στρατηγικών δημόσιας υγείας αποτελεί ένα σημαντικό στόχο στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό της εναρμόνισης, το Δίκτυο Αριστείας EURRECA (EURopean micronutrients RECommendations Aligned), χρηματοδοτούμενο από το 6ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και 6 χρόνια, έχει δημιουργηθεί για να αναγνωρίσει και να αναπτύξει μεθοδολογίες για την προτυποποίηση της διαδικασίας καθορισμού των διαιτητικών τιμών αναφοράς για τα μικροθρεπτικά συστατικά, ως βάση για τις διατροφικές συστάσεις.

Οι πληθυσμοί είναι πια πιο κινητικοί και πολυεθνικοί, καθιστώντας περισσότερο σημαντική από ποτέ άλλοτε την ύπαρξη σταθερών συστάσεων σε όλη την Ευρώπη. Η ύπαρξη ασυνέπειας μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση τους φορείς που χαράσσουν πολιτική, τους επαγγελματίες υγείας, τη βιομηχανία τροφίμων και τους καταναλωτές, μπορεί να θέσει δυσκολίες στη διεθνή παραγωγή και εμπορία των τροφίμων, και τελικά να παρεμποδίσει την επίτευξη του τελικού στόχου ύπαρξης των συστάσεων, που είναι η εξασφάλιση επαρκούς πρόσληψης.

Το Δίκτυο EURRECA έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο εργασίας εννέα βημάτων, περιγράφοντας την ιδανική διαδικασία για τη δημιουργία των Διαιτητικών Τιμών Αναφοράς (συνιστώμενων διατροφικών προσλήψεων), με επιστημονικό τρόπο, διαφάνεια και συστηματικότητα. Τα βήματα αυτά μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τέσσερα στάδια, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν την επιστημονική συμφωνία για τον καθορισμό των διατροφικών συστάσεων για τα μικροθρεπτικά συστατικά και να παρέχουν έναν οδηγό για τους ειδικούς, ώστε να εξασφαλιστεί ότι έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι πιθανότητες και οι εναλλακτικές.

Το πλαίσιο του EURRECA για την επεξεργασία των απαιτήσεων σε μικροθρεπτικά συστατικά
1. Ορισμός του προβλήματος
Η πρώτη φάση της διαδικασίας καθορίζει τόσο το σχετικό με τη διατροφή πρόβλημα της υγείας όσο και τη διαδικασία καθορισμού των Διαιτητικών Τιμών Αναφοράς. Το Δίκτυο EURRECA έχει αναγνωρίσει, συγκρίνει και αξιολογήσει τις υπάρχουσες δημοσιευμένες συστάσεις για τα μικροθρεπτικά συστατικά, εντός και εκτός Ευρώπης, τα οποία συλλέγονται πια με το διαδικτυακό εργαλείο Nutri-RecQuest.2 Αυτή η επισκόπηση προσδιόρισε εκείνα τα μικροθρεπτικά συστατικά για τα οποία είναι περισσότερο αναγκαία η εξίσωση. Η ιεράρχηση βασίστηκε στα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, τη συνάφεια με τη δημόσια υγεία και την ετερογένεια των συστάσεων.2 Τα 10 θρεπτικά συστατικά που αναγνωρίστηκαν με την πιο επείγουσα ανάγκη για αναθεώρηση είναι: η βιταμίνη D, ο σίδηρος, το φυλλικό οξύ, η βιταμίνη Β12, ο ψευδάργυρος, το ασβέστιο, η βιταμίνη C, το σελήνιο, το ιώδιο και ο χαλκός. Το EURRECA επιχείρησε επίσης να προσδιορίσει καλύτερα τη διαδικασία καθορισμού των Διαιτητικών Τιμών Αναφοράς μέσω Επιστημονικών Συμβουλευτικών Οργάνων ή Οργάνων Καθορισμού Διατροφικών Συστάσεων.

2. Διεξαγωγή διαιτητικών τιμών αναφοράς
Η συστηματική συλλογή δεδομένων θα πρέπει να διεξάγεται ανάλογα με την ομάδα πληθυσμού, το μικροθρεπτικό συστατικό και την παράμετρο της υγείας που αξιολογείται. Το EURRECA προτείνει μια καλά σχεδιασμένη και ξεκάθαρα ορισμένη συστηματική μεθοδολογία ανασκόπησης για την αναγνώριση και συλλογή ισχυρών δεδομένων. Η διαφάνεια που επιτυγχάνεται ως προς τον εντοπισμό των δεδομένων, τη συλλογή και τελικά την ανάλυση αποτελεί ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Τα δεδομένα θα πρέπει στη συνέχεια να συνοψίζονται και να μεταφράζονται με τη χρήση ποσοτικών ή ποιοτικών μεθόδων ανάλυσης, ώστε να αξιολογείται η ποιότητα των δεδομένων με την εφαρμογή συγκεκριμένων κριτηρίων. Από αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να διεξάγεται ένα ποιοτικό επιστημονικό συμπέρασμα, το οποίο θα πληροφορεί τους φορείς λήψης αποφάσεων σχετικά με το ποια δεδομένα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να προσδιορίσουν τις απαιτήσεις σε μικροθρεπτικά συστατικά. Σε γενικές γραμμές, οι τρέχουσες ποσοτικές μεθοδολογίες για τον προσδιορισμό των απαιτήσεων δεν μπορούν να ενσωματώσουν όλα τα δεδομένα που δυνητικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Το EURRECA έχει αναπτύξει ένα επιστημονικό πλαίσιο για να συνδυάσει το μέγιστο αριθμό των διαθέσιμων δεδομένων σε ένα μόνο μοντέλο εργασίας.

3. Παρακολούθηση και αξιολόγηση
Η έγκυρη πληροφόρηση για την πρόσληψη των μικροθρεπτικών συστατικών και την αντίστοιχη κατάσταση ενός πληθυσμού, καθώς και για την επίδραση της πρόσληψης/κατάστασης στην υγεία (σχέση μεταξύ παραμέτρων έκβασης πρόσληψης – κατάστασης –υγείας) είναι θεμελιώδης για τη διεξαγωγή τιμών αναφοράς για τα μικροθρεπτικά συστατικά. Μέσω ξεκάθαρα ορισμένων διαδικασιών, σκεπτικών, ορισμών και ορολογίας, το EURRECA έχει εγκαταστήσει μια σειρά προσεγγίσεων που εξασφαλίζουν την αναγνώριση, και τελικά την παροχή ισχυρών δεδομένων για τη διατροφική πρόσληψη και κατάσταση ως προς τα μικροθρεπτικά συστατικά. Επιπλέον, ένα σύνολο Οδηγιών Καλής Πρακτικής έχουν αναπτυχθεί για να βοηθήσουν στην αναγνώριση των πιο ισχυρών δεδομένων, προκειμένου να τεθούν οι Διαιτητικές Τιμές Αναφοράς.

4. Εφαρμογή της επιστήμης στις πολιτικές
Οι συστάσεις θα πρέπει να ενσωματώνουν και άλλες θεωρήσεις, όπως το εφικτό, η αποδοχή και η σχέση αποτελεσματικότητας-κόστους. Θα πρέπει να χαρτογραφούνται οι σχετικές επιλογές ως προς τις πολιτικές, να προσδιορίζονται τα μοντέλα αλλαγής της διατροφικής συμπεριφοράς των καταναλωτών, και να λαμβάνονται υπόψη τα τρέχοντα εθνικά ζητήματα και οι προτεραιότητες για τη δημόσια υγεία. Το Πλαίσιο Χάραξης Διατροφικής Πολιτικής για τη Δημόσια Υγεία του EURRECA μπορεί να αποτελέσει οδηγό για τους μελλοντικούς φορείς λήψης αποφάσεων σε αυτή τη διαδικασία. Τέλος, τα εργαλεία πολιτικής θα πρέπει να εφαρμόζονται και να αξιολογούνται για την επίδρασή τους. Οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να διαλέγουν πολιτικές που είναι πιθανό να συνεισφέρουν στην επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος για την υγεία του πληθυσμού. Στόχος της αξιολόγησης, όπως η διατροφική επίβλεψη, είναι να εκτιμά οποιαδήποτε αλλαγή στη διατροφική κατάσταση, η οποία θα μπορούσε να αποδοθεί μερικώς ή εξ’ ολοκλήρου σε μια διατροφική πολιτική.

Το πρόγραμμα EURRECA ευελπιστεί να είναι βιώσιμο και αποτελεσματικό, παράγοντας εργαλεία και πλαίσια εργασίας που θα είναι βοηθητικά για τον καθορισμό και την προσαρμογή των τιμών αναφοράς, καθώς και παράγοντας βάσεις δεδομένων σε ιδρυματικά όργανα και ερευνητικά δίκτυα που θα μπορούσαν να χτίσουν πάνω σε αυτές.