Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε ένα σημαντικό βήμα σήμερα προς την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων για το κλίμα, παρουσιάζοντας πρόταση για σημαντική μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων. Οι εκπομπές φθοριούχων αερίων, οι οποίες έχουν θερμαντική επίδραση μέχρι 23.000 φορές ισχυρότερη από το διοξείδιο του άνθρακα, έχουν αυξηθεί κατά 60% από το 1990, ενώ όλα τα άλλα αέρια θερμοκηπίου μειώθηκαν.
Ο προτεινόμενος κανονισμός αποσκοπεί στην μείωση μέχρι το 2030 των εκπομπών φθοριούχων αερίων κατά τα δύο τρίτα σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Επίσης, απαγορεύει τη χρήση φθοριούχων αερίων σε ορισμένα είδη νέου εξοπλισμού, όπως τα οικιακά ψυγεία, όταν είναι ευχερώς διαθέσιμες βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις φιλικότερες προς το κλίμα.
Τα φθοριούχα αέρια χρησιμοποιούνται συνήθως σε συστήματα ψύξης και κλιματισμού, καθώς και σε ηλεκτρολογικό υλικό, μονωτικά αφρώδη πλαστικά, αερολύματα και πυροσβεστήρες. Διαρρέουν στην ατμόσφαιρα από μονάδες παραγωγής, από τις συσκευές στις οποίες χρησιμοποιούνται και όταν οι συσκευές αυτές απορρίπτονται.
Η Επίτροπος κα Connie Hedegaard, αρμόδια σε θέματα δράσης για το κλίμα, δήλωσε τα εξής: «Είμαι περήφανη που παρουσιάζω αυτή τη νέα πρωτοβουλία τη στιγμή ακριβώς που γιορτάζουμε την 25η επέτειο του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ. Περιορίζοντας την ποσότητα των φθοριούχων αερίων που μπορούν να πωλούνται στην ΕΕ, η νέα νομοθεσία θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα για το κλίμα και θα δημιουργήσει μεγάλες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Η υφιστάμενη νομοθεσία μας πέτυχε να ανακόψει την τάση αύξησης των εκπομπών και αποτέλεσε κινητήριο δύναμη τεχνολογικής καινοτομίας. Τώρα που μπορούν να παραχθούν προϊόντα φιλικότερα για το κλίμα, προχωρούμε ένα βήμα περαιτέρω στη μείωση των εκπομπών από τα φθοριούχα αέρια με οικονομικά αποδοτικό τρόπο.»
Η σημερινή πρόταση εισάγει ένα μέτρο σταδιακής μείωσης, με το οποίο από το 2015 περιορίζεται η συνολική ποσότητα της σημαντικότερης ομάδας φθοριούχων αερίων – των υδροφθορανθράκων (HFC) – που μπορεί να πωλείται στην ΕΕ και μειώνεται σταδιακά μέχρι το 2030 στο ένα πέμπτο των σημερινών πωλήσεων. Το μέτρο αυτό θα αξιοποιήσει την επιτυχή σταδιακή κατάργηση των ουσιών που καταστρέφουν το όζον, η οποία επιτεύχθηκε στην ΕΕ μια δεκαετία νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα που είχε συμφωνηθεί διεθνώς.
Η ΕΕ υποστηρίζει την ανάληψη παγκόσμιας δράσης για τους HFC, σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ. Το προτεινόμενο μέτρο προεξοφλεί και διευκολύνει τη σύναψη συμφωνίας για την παγκόσμια σταδιακή μείωση της κατανάλωσης και παραγωγής HFC, η οποία θα συζητηθεί κατά την 24η σύνοδο των μερών του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ αργότερα αυτό το μήνα. Επίσης ενισχύει το αίτημα να αναληφθούν, κατά τη διάσκεψη για την αλλαγή του κλίματος δυνάμει της σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος που θα πραγματοποιηθεί στη Ντόχα αργότερα αυτό το μήνα, επείγουσες ενέργειες για τους HFC από άλλες χώρες, ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στις αναγκαίες μειώσεις των εκπομπών μέχρι το 2020 και των σήμερα προβλεπόμενων δράσεων μετριασμού των επιπτώσεων.
Με τη θέσπιση κατάλληλου νομικού πλαισίου, οι καταναλωτές της ΕΕ και οι εμπορικοί χρήστες του εξοπλισμού μπορούν να ηγηθούν στην προσπάθεια για αλλαγή και να τονώσουν την τεχνολογική ανάπτυξη σε όλους τους τομείς που χρησιμοποιούν σήμερα φθοριούχα αέρια. Αυτό θα οδηγήσει σε αυξημένα μερίδια αγοράς για τις εταιρείες εκείνες που θα εκμεταλλευθούν την ευκαιρία να αναπτύξουν φιλικά προς το κλίμα προϊόντα και εξοπλισμό. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις που είναι τεχνικά άρτιες, ασφαλείς, οικονομικά αποδοτικές και μπορούν να αποφέρουν εξοικονόμηση ενέργειας.
Η πρόταση θα αντικαταστήσει τον υφιστάμενο κανονισμό για τα φθοριούχα αέρια θερμοκηπίου, ο οποίος απαιτεί από τις επιχειρήσεις να λάβουν σειρά μέτρων για να μειώσουν τις διαρροές από τον εξοπλισμό που περιέχει φθοριούχα αέρια και να ανακτούν τα αέρια στο τέλος του κύκλου ζωής του εξοπλισμού. Ο ισχύων κανονισμός καθιέρωσε επίσης απαιτήσεις σχετικά με την κατάρτιση και την πιστοποίηση του προσωπικού που ασχολείται με τη συντήρηση του εξοπλισμού, την επισήμανση του εξοπλισμού φθοριούχων αερίων, την υποβολή εκθέσεων για την παραγωγή, τις εισαγωγές και τις εξαγωγές φθοριούχων αερίων, καθώς και ορισμένες απαγορεύσεις σε λίγους ειδικούς τομείς. Όλες αυτές οι απαιτήσεις διατηρούνται ή/και ενισχύονται στη νέα πρόταση.
Επόμενα στάδια
Η πρόταση θα υποβληθεί προς συζήτηση και έγκριση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία.
Ιστορικό
Ο χάρτης πορείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές προβλέπει έναν οικονομικά αποδοτικό τρόπο για να επιτευχθεί η αναγκαία μείωση των εκπομπών, η οποία απαιτείται στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας προσπάθειας περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 2° C σε σύγκριση με τα προ της βιομηχανικής εποχής επίπεδα. Για να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος, πρέπει να συμβάλει το σύνολο των τομέων και αερίων θερμοκηπίου.
Ο χάρτης πορείας προβλέπει μείωση των εκπομπών κατά ποσοστό άνω του 70% έως το 2030 για τον βιομηχανικό τομέα που περιλαμβάνει τα φθοριούχα αέρια. Η νέα πρόταση αποσκοπεί στην επίτευξη αυτής της μείωσης, με τρόπο που αντιπροσωπεύει μια οικονομικά αποδοτική συνεισφορά του τομέα των φθοριούχων αερίων στη συνολική οικονομική προσπάθεια, η οποία χρειάζεται για να αποφευχθούν δαπανηρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο μέλλον.