Με την έκδοση νέων κατευθυντήριων γραμμών για τους κανόνες της ΕΕ που διέπουν το εμπόριο ελεφαντοστού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για τον τερματισμό των εξαγωγών παλαιού ακατέργαστου ελεφαντοστού από την 1η Ιουλίου.
Η απόφαση που εκδόθηκε στις 16/5, όπως προβλέπεται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών, θα συμβάλει στην παρεμπόδιση του νόμιμου εμπορίου ελεφαντοστού να τροφοδοτεί τη διεθνή παράνομη εμπορία ελεφαντοστού, η οποία έχει αυξηθεί σημαντικά κατά την τελευταία δεκαετία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χορηγήσει επίσης νέα χρηματοδοτική στήριξη ύψους 2,25 εκατ. ευρώ στη Γραμματεία της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο των Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES) για να συμβάλει στην εφαρμογή των αποφάσεων σχετικά με το διεθνές εμπόριο άγριων ειδών που συμφωνήθηκαν κατά τη διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών της CITES τον Οκτώβριο του 2016.
Ο Επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για το περιβάλλον, τις θαλάσσιες υποθέσεις και την αλιεία, κ. Καρμένου Βέλα δήλωσε: «Η καταπολέμηση της παράνομης διεθνούς εμπορίας ελεφαντοστού είναι μια μάχη που δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να χαθεί. Με τον τερματισμό των εξαγωγών χαυλιόδοντα και άλλων ειδών ακατέργαστου ελεφαντοστού ανταποκρινόμαστε στις ευθύνες μας και υλοποιούμε τις επόμενες δεσμεύσεις μας στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών. Η οικονομική στήριξη που παρέχουμε στις αναπτυσσόμενες χώρες θα ενισχύσει την ικανότητά τους να εφαρμόσουν τη σύμβαση CITES. Αυτό είναι ουσιαστικής σημασίας προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος στην καταπολέμηση της λαθροθηρίας και να αναπτυχθεί βιώσιμο εμπόριο άγριων ειδών.»
Οι νόμιμες εξαγωγές παλαιών αντικειμένων από ελεφαντοστό, από την ΕΕ στην Ασία, έχει αυξηθεί από το 2012 σε επίπεδο που θα μπορούσε να προκαλέσει αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης ελεφαντοστού και να χρησιμοποιηθεί ως προπέτασμα για το παράνομο εμπόριο ελεφαντοστού. Αυτό ισχύει, ιδίως, για τους χαυλιόδοντες, οι οποίοι αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο του παράνομου εμπορίου ελεφαντοστού. Για την αντιμετώπιση του εν λόγω προβλήματος, η Επιτροπή ενέκρινε έγγραφο καθοδήγησης στο οποίο αναφέρεται ότι, από την 1η Ιουλίου 2017, τα κράτη μέλη της ΕΕ σταματούν την έκδοση εγγράφων εξαγωγής για ακατέργαστο ελεφαντοστό. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι παύουν οι εξαγωγές ακατέργαστου ελεφαντοστού, εκτός αν πρόκειται για δείγμα που προορίζεται για επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Επιπλέον, το έγγραφο καθοδήγησης, το οποίο καταρτίστηκε σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της ΕΕ, καθορίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ερμηνεύουν αυστηρά τους κανόνες σχετικά με το εμπόριο ελεφαντοστού, διασφαλίζοντας ότι τα αντικείμενα από ελεφαντοστό είναι νόμιμης προέλευσης.
Η ΕΕ έχει ήδη πολύ αυστηρούς κανόνες για το εμπόριο ελεφαντοστού. Σύμφωνα με τους κανόνες αυτούς, το εμπόριο ελεφαντοστού απαγορεύεται, εκτός από τα αντικείμενα που αποκτήθηκαν πριν από το 1990, όταν όλοι οι αφρικανικοί ελέφαντες έλαβαν μέγιστη προστασία στο πλαίσιο της σύμβασης CITES.
Η έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με το εμπόριο ελεφαντοστού αντιστοιχεί σε δέσμευση που ανέλαβε η ΕΕ και τα κράτη μέλη της στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών, το οποίο εγκρίθηκε το 2016. Επίσης, ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της κοινωνίας των πολιτών. Κατά τους προσεχείς μήνες η Επιτροπή θα συγκεντρώσει δεδομένα και θα διεξαγάγει διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς και το κοινό για να διαπιστώσει αν απαιτούνται περαιτέρω περιορισμοί του εμπορίου ελεφαντοστού.
Παρά την διεθνή απαγόρευση του εμπορίου ελεφαντοστού, η λαθροθηρία ελεφάντων και το παράνομο εμπόριο ελεφαντοστού έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα. Εκτιμάται ότι περίπου 20 000 με 30 000 αφρικανικοί ελέφαντες πέφτουν θύματα λαθροθηρίας κάθε χρόνο. Το 2015 οι κατασχέσεις ελεφαντοστού ξεπέρασαν τους 40 τόνους. Η αυξανόμενη ζήτηση για προϊόντα ελεφαντοστού στην Ασία είναι ένας από τους βασικούς λόγους αύξησης του παράνομου εμπορίου.
Η ΕΕ υποστηρίζει επί μακρόν τη σύμβαση CITES, η οποία ρυθμίζει το διεθνές εμπόριο περίπου 35 000 ειδών ζώων και φυτών. Κατά την τελευταία συνεδρίασή τους, τον Οκτώβριο του 2016, τα 183 συμβαλλόμενα μέρη της CITES έλαβαν σημαντικές αποφάσεις για την καταπολέμηση του εμπορίου άγριων ειδών. Τα 2,25 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν στη γραμματεία της CITES θα συμβάλουν στην εφαρμογή των αποφάσεων αυτών. Τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν τα συμβαλλόμενα μέρη της CITES να διασφαλίσουν ότι το διεθνές εμπόριο απειλούμενων θαλάσσιων ειδών (καρχαρίες, σελάχια ή χέλια) είναι νόμιμο και βιώσιμο, να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που συνδέονται με το παράνομο εμπόριο ζώων που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία και να βελτιωθεί η ικανότητα των αναπτυσσόμενων χωρών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τη σύμβαση CITES. Τα εν λόγω κονδύλια έρχονται να προστεθούν σε πολλά άλλα προγράμματα για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών που υποστηρίζονται από την ΕΕ, όπως το πρόγραμμα Minimising the Illegal Killing of Elephants and Other Endangered Species (Ελαχιστοποίηση της παράνομης θήρευσης ελεφάντων και άλλων ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση) ή το πρόγραμμα UNODC-CITES Asia Wildlife Enforcement and Demand Management Project (Επιβολή της προστασίας των ειδών και διαχείριση της ζήτησης στην Ασία). Κατά τους προσεχείς μήνες η ΕΕ σκοπεύει να εντείνει την οικονομική συνδρομή και τη στήριξη για τη δημιουργία ικανοτήτων σχετικά με την καταπολέμηση της εμπορίας άγριων ειδών.