Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης 2013

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης (ΕΕΑ) 2013 στην οποία τίθενται πέντε προτεραιότητες που θα χρησιμεύσουν στα κράτη μέλη ως οδηγός για την ανάκαμψη. Η ΕΕΑ δίνει το λάκτισμα για την έναρξη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου συντονισμού της οικονομικής πολιτικής, με το οποίο εξασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη ευθυγραμμίζουν τα δημοσιονομικά και οικονομικά τους σχέδια με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και την Στρατηγική για την Ευρώπη 2020.


Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, José Manuel Barroso, έκανε την εξής δήλωση (28/11/2012) σχετικά με τις προτεραιότητες αυτές: «Είναι κρίσιμο να μείνουμε πιστοί στην στρατηγική μας για τη φιλική προς την ανάπτυξη δημοσιονομική εξυγίανση, οικονομικές μεταρρυθμίσεις και στοχευμένες επενδύσεις. Είναι ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και να δημιουργηθεί μακρόπνοη ανάπτυξη. Κατανοώ ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι δύσκολες, ότι είναι επώδυνες και ότι ενδεχομένως  να  έχουν κοινωνικές συνέπειες, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να οδηγήσει η ανάκαμψη σε όσο το δυνατόν περισσότερες θέσεις απασχόλησης. Η Ετήσια Επισκόπηση για την Ανάπτυξη παρέχει στα κράτη μέλη κατευθύνσεις πολιτικής, εξασφαλίζοντας τον δίκαιο καταμερισμό του βάρους της μεταρρύθμισης και την προστασία των πλέον ευάλωτων ατόμων.»

Το κυριότερο μήνυμα της ΕΕΑ εφέτος είναι ότι ενώ οι πολιτικές της ΕΕ αρχίζουν να έχουν κάποια αποτελέσματα - τα ελλείμματα μειώνονται, οι εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές υποχωρούν και υπάρχουν δείγματα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας σε ορισμένα κράτη μέλη – απαιτείται συνεχής μεταρρύθμιση για τη δημιουργία ανάπτυξης και απασχόλησης.  Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή κρίνει ότι εξακολουθούν να  ισχύουν οι  πέντε προτεραιότητες που είχαν τεθεί στην ΕΕΑ του περασμένου έτους (βλ. MEMO/11/821)  Αυτές είναι: επιδίωξη διαφοροποιημένης και φιλικής προς την ανάπτυξη δημοσιονομικής εξυγίανσης· αποκατάσταση του κανονικού ρυθμού δανειοδοσίας στην οικονομία· προώθηση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας για το παρόν και το μέλλον· αντιμετώπιση της ανεργίας και των κοινωνικών συνεπειών της κρίσης· και εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης.

Κάθε μια από τις πέντε αυτές προτεραιότητες εστιάζεται στη δημιουργία ανάπτυξης και απασχόλησης με ιδιαίτερη έμφαση στη δίκαιη μεταχείριση. Δεν υπάρχει κάποιο ενιαίο και «κατάλληλο για όλους» πρόγραμμα για την τόνωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης, αλλά υπάρχουν κοινοί στόχοι και ένα φάσμα μεταρρυθμίσεων προς εξέταση. Η παροχή στοχευμένης στήριξης για έρευνα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, η βελτίωση της λειτουργίας των συστημάτων εκπαίδευσης  και κατάρτισης για την αύξηση των επιπέδων όσον αφορά τις δεξιότητες, καθώς και ένα απλούστερο νομικό καθεστώς για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις - όλα αυτά τα μέτρα μπορούν να συμβάλουν στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας και, κατ' επέκταση, της ανάπτυξης. Η ενιαία αγορά και η περαιτέρω ανάπτυξη των βιομηχανιών δικτύου (υποδομές μεταφορών, ενέργειας και διαδικτύου) προσφέρουν επίσης ευκαιρίες ανάπτυξης στις επιχειρήσεις και τη δυνατότητα στους καταναλωτές να επωφεληθούν από καλύτερες υπηρεσίες και προϊόντα.

Η έγκριση του Συμφώνου ανάπτυξης και απασχόλησης από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου 2012 θα πρέπει να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και την ΕΕ να καταβάλουν τις μέγιστες δυνατές προσπάθειες για  την  κινητοποίηση των αναπτυξιακών μοχλών που έχουν στη διάθεσή τους -  από την εφαρμογή των Πράξεων για την ενιαία αγορά έως την πιο στοχευμένη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ. Επίσης, η Επιτροπή πρότεινε πρόσφατα στρατηγική για τη βελτίωση της λειτουργίας των αγορών ενέργειας, καθώς και μέτρα για την ενίσχυση της βιομηχανικής πολιτικής. Επιπλέον, η επίτευξη συνολικής συμφωνίας για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020, θα είναι ουσιώδους σημασίας για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας σε ολόκληρη την ΕΕ και για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020.

Η ΕΕΑ υπογραμμίζει ότι η κατάσταση της αγοράς εργασίας πρέπει να αντιμετωπιστεί κατεπειγόντως. Κατά το τελευταίο 12μηνο, ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 2 εκατομμύρια άτομα, ενώ υπάρχουν πλέον πάνω από 25 εκατομμύρια άτομα χωρίς εργασία. Η μακροχρόνια ανεργία έχει φθάσει σε ανησυχητικά υψηλά επίπεδα και η κατάσταση των νέων έχει επιδεινωθεί δραματικά σε πολλές χώρες. Η  ΕΕΑ περιγράφει προτεραιότητες για την προπαρασκευή μιας πλούσιας σε θέσεις απασχόλησης ανάκαμψης, για τη βελτίωση των επιπέδων απασχολησιμότητας και για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης. Αντιμέτωπα με την αύξηση του αριθμού των ατόμων που αναζητούν απασχόληση, τα  κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν τις δημόσιες υπηρεσίες εξεύρεσης απασχόλησης και να εντείνουν τις «ενεργές πολιτικές για την αγορά εργασίας» περιλαμβανομένης της παροχής βοήθειας στα άτομα που αναζητούν απασχόληση, των θέσεων μαθητείας, της παροχής στήριξης σε επιχειρηματίες και των ποιοτικών θέσεων άσκησης.

Η κατάσταση των  νέων είναι ιδιαίτερα ανησυχητική λόγω του ότι η ανεργία των νέων φθάνει το 50% σε πολλές χώρες. Η Επιτροπή έχει συστήσει ομάδες δράσεις με σκοπό την στήριξη οκτώ κρατών μελών που παρουσιάζουν τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας των νέων για την αναδιάθεση κονδυλίων της ΕΕ σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και παροχής στήριξης (βλ. MEMO/12/100). Η ΕΕΑ καλεί επίσης τα κράτη μέλη να αναπτύξουν μια «εγγύηση για τη νεολαία» μέσω της οποίας θα προσφέρεται σε όλα τα άτομα κάτω των 25 ετών μια θέση απασχόλησης, η δυνατότητα περαιτέρω σπουδών ή μια θέση ασκουμένου εντός τεσσάρων μηνών από την ολοκλήρωση επίσημου προγράμματος σπουδών ή από την απώλεια θέσης εργασίας. Η Επιτροπή θα υποβάλει πλήρη πρόταση σχετικά με τις εγγυήσεις για τη νεολαία στο πλαίσιο της δέσμης για την απασχόληση των νέων, στις 5 Δεκεμβρίου.

Η ΕΕΑ δίνει μεγάλη έμφαση στην προστασία των πλέον ευάλωτων ατόμων. Η φορολογία εισοδήματος και οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης θα πρέπει να μειωθούν,  ιδίως για τους χαμηλόμισθους, και πρέπει να επιταθούν οι μεταρρυθμίσεις με σκοπό να απλουστευθεί η νομοθεσία περί απασχόλησης, να αναπτυχθούν ευέλικτες ρυθμίσεις απασχόλησης  και να εξασφαλιστεί ότι οι μισθολογικές εξελίξεις στηρίζουν τη δημιουργία απασχόλησης. Απαιτούνται, εξάλλου, επιπρόσθετες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και να αναπτυχθούν ενεργές στρατηγικές κοινωνικής ένταξης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης.

Παράλληλα με την ΕΕΑ, η Επιτροπή δημοσιεύει την δεύτερη Έκθεση σχετικά με τον Μηχανισμό Επαγρύπνησης για τις Μακροοικονομικές Ανισορροπίες (βλ. IP/12/1275). Η ΕΜΕ παρέχει μια πρώτη ανάγνωση των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών (εξαιρουμένων εκείνων που έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα ΕΕ-ΔΝΤ) με βάση έναν πίνακα αποτελεσμάτων που περιλαμβάνει 11 δείκτες που δίνουν βάρος στις εξελίξεις όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα, το χρέος, τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, την προσαρμογή και τους συνδέσμους με τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η ΕΜΕ 2013 παρουσιάζει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η προσαρμογή των μακροοικονομικών ανισορροπιών προχωρά. Τα ελλείμματα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώνονται στις χώρες με τις μεγαλύτερες εξωτερικές ανισορροπίες, παράλληλα με την προοδευτική βελτίωση των εξαγωγών και της ανταγωνιστικότητας, ενώ η διόρθωση που παρατηρείται στην αγορά στέγασης συνεχίζεται. Στην ΕΜΕ 2013 ζητείται η εμπεριστατωμένη επισκόπηση των εξελίξεων όσον αφορά την συσσώρευση και την τακτοποίηση μακροοικονομικών ανισορροπιών σε 14 κράτη μέλη της ΕΕ: Βέλγιο, Βουλγαρία,  Δανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Σλοβενία, Φινλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο. Μόνον μετά την ολοκλήρωση των εμπεριστατωμένων επισκοπήσεων την άνοιξη του επόμενου έτους θα είναι σε θέση να Επιτροπή να  κρίνει αν υπάρχουν ανισορροπίες ή υπερβολικές ανισορροπίες και να διατυπώσει κατάλληλες συστάσεις πολιτικής.

Η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης την πρώτη Ετήσια Έκθεση για την Ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς (βλ. MEMO/12/913), η οποία παρακολουθεί τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Στην ΕΕΑ προσαρτάται η Μακροοικονομική Έκθεση, η οποία παρέχει γενική εικόνα της οικονομικής κατάστασης, καθώς και το σχέδιο Κοινής Έκθεσης για την Απασχόληση (βλ. MEMO/12/914), όπου αναλύεται η απασχόληση και η κοινωνική κατάσταση στην Ευρώπη. Όλες αυτές οι εκθέσεις παρέχουν σημαντικές πληροφορίες και αναλύσεις στην Επιτροπή για την διατύπωση των ειδικών κατά χώρα συστάσεων, οι οποίες θα εκδοθούν την άνοιξη. 

Επόμενα βήματα:

Στις επόμενες εβδομάδες και μήνες, οι διάφοροι σχηματισμοί του Συμβουλίου θα συζητήσουν  την  ΕΕΑ και θα υποβάλουν αναφορά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου ούτως ώστε αυτό να μπορέσει να δώσει κατάλληλη καθοδήγηση για την άσκηση πολιτικής στα κράτη μέλη.  Η καθοδήγηση αυτή θα πρέπει να ενσωματωθεί στα εθνικά δημοσιονομικά και οικονομικά σχέδια των κρατών μελών τα οποία υποβάλλονται στην  Επιτροπή τον Απρίλιο. Αφού αναλύσει τα προγράμματα αυτά, και με γνώμονα τις προτεραιότητες της ΕΕΑ, η Επιτροπή θα διατυπώσει τις ειδικές κατά χώρα συστάσεις τον Μάιο, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η έγκρισή τους από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.   Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενσωματώσουν την εν λόγω καθοδήγηση πολιτικής στους δικούς τους ετήσιους προϋπολογισμούς και τη σχετική τομεακή νομοθεσία.

Ιστορικό:

Η ΕΕΑ περιγράφει τις γενικές οικονομικές και κοινωνικές προτεραιότητες, που η Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να τεθούν για το επόμενο έτος. Παρέχει στα κράτη μέλη καθοδήγηση πολιτικής για την τόνωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης σύμφωνα με την μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ, Ευρώπη 2020.  Δίνει επίσης το λάκτισμα για την έναρξη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, δηλαδή του χρονοδιαγράμματος της ΕΕ για τον συντονισμό των δημοσιονομικών και οικονομικών πολιτικών, στο πλαίσιο του οποίου οι εθνικές πολιτικές εξετάζονται συλλογικά και εγκρίνονται σε επίπεδο ΕΕ ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση. Η ΕΕΑ ισχύει μεν για το σύνολο της ΕΕ, αλλά θα λάβει τη μορφή ειδικών κατά χώρα συστάσεων στα τελευταία στάδια του Εξαμήνου. Πρόκειται για την τρίτη ΕΕΑ από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο το 2010.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Δικτυακός τόπος Ευρώπη 2020: //ec.europa.eu/europe2020/index_en.htm