Γιατί οι καταναλωτές δεν έχουν να κερδίσουν πολλά από την κατάρρευση της τιμής του μαύρου χρυσού σε αρνητικά επίπεδα. Τι κρύβεται πίσω από τις εξελίξεις και πώς θα αντιδράσουν οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς.
Το αμερικανικό αργό έφτασε να πουλιέται πιο φθηνά κι από βρόχινο νερό. Ωστόσο, το τέλος των συναλλαγών στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Μαΐου βρήκε το WTI (West Texas Intermediate) στα -37,63 δολάρια το βαρέλι, έχοντας καταγράψει πτώση 55,90 δολαρίων το βαρέλι, σε σχέση με το κλείσιμο της Παρασκευής.
Πρόκειται για μια κατάσταση που δεν έχει ξαναδεί κανείς από όσους ζούμε σήμερα, αδιακρίτως ηλικίας. Παρακολουθούσαμε στην οθόνη μας τις τιμές να υποχωρούν με ασύλληπτο ρυθμό. Η σφοδρότητα της πτώσης αιφνιδίασε ακόμα και εμάς που αναφερθήκαμε προχθές στο ενδεχόμενο να πουλιέται το πετρέλαιο… μία χούφτα δολάρια.
Αυτή η φωτογραφία είναι ιστορική και θα τη βλέπουμε στο μέλλον στα ακαδημαϊκά εγχειρίδια.
Προφανώς οι συγκεκριμένοι traders, εκτός από άτυχοι, δεν είχαν υπόψη τους δύο πράγματα, γεγονός που τους τοποθετεί κατευθείαν στην κατηγορία «πρώτο φαβορί να χάσω τα χρήματά μου»:
α) ότι στο χρηματιστήριο δεν κερδίζει όποιος αγοράζει φτηνά. Κερδίζει όποιος πουλάει ακριβότερα από όσο αγόρασε. Γι' αυτό κατά κανόνα ευνοείται όποιος αγοράζει σε ανοδική τάση και όχι αυτός που προσπαθεί να μαντέψει την κατώτερη τιμή σε μια πτωτική.
β) την ανακοίνωση του CME στις 15 Απριλίου, ότι τα futures του WTI έχουν τη δυνατότητα να διαπραγματευτούν με αρνητικό πρόσημο.
Τι επίπτωση έχει στους καταναλωτές
Τι ακριβώς σημαίνει αρνητική τιμή στο πετρέλαιο; Να περιμένουμε τηλέφωνο από τον προμηθευτή μας, ο οποίος θα μας εκλιπαρεί να του κάνουμε ευκολίες πληρωμής προκειμένου να γεμίσει τη δεξαμενή στην πολυκατοικία μας; Δυστυχώς, όχι. Δεν θα έχουμε τη χαρά να ζήσουμε μια τέτοια συγκυρία. Το φαινόμενο δεν αφορά τους καταναλωτές. Αφορά αποκλειστικά τους traders του πετρελαίου. Και μάλιστα ελάχιστους από αυτούς, τουλάχιστον για την ώρα.
Τα συμβόλαια του Μαΐου τα οποία έληγαν χθες διολίσθησαν σε αρνητικές τιμές. Όχι η πραγματική τιμή του πετρελαίου. Οι αρνητικές τιμές που σημειώθηκαν εξέφραζαν την απέλπιδα προσπάθεια των παγιδευμένων traders να αποφύγουν την παραλαβή βαρελιών στη φυσική τους μορφή. Ήταν πρόθυμοι ακόμα και να πληρώσουν προκειμένου να τα ξεφορτωθούν, γιατί εκτός του ότι ασχολούνται μόνο με το trading στα futures, δεν υπήρχε αποθηκευτικός χώρος! Ας μην ξεχνάμε πως κάθε συμβόλαιο αντιστοιχεί σε 1.000 βαρέλια πετρελαίου. Απαιτεί τεράστιο χώρο. Δεν είναι χρυσός να το φυλάξεις σπίτι σου ή σε μια θυρίδα τραπέζης.
Γιατί δεν υπήρχε χώρος; Επειδή τον μήνα που πέρασε, η ζήτηση ήταν μικρότερη του αναμενομένου, λόγω της πανδημίας, οπότε οι παραγωγοί πετρελαίου (οι οποίοι δεν μείωσαν την παραγωγή τους) αποθήκευαν το πετρέλαιο όσο η τιμή του έπεφτε. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (International Energy Agency) είχε προειδοποιήσει ότι η ζήτηση τον Απρίλιο θα είναι 29 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως χαμηλότερη, σε σχέση με ένα χρόνο πριν, φθάνοντας στο επίπεδο του 1995. Φτάσαμε λοιπόν στις ημερομηνίες της λήξης των συμβολαίων όπου δεν υπάρχει ζήτηση, με τις αποθήκες γεμάτες στις εγκαταστάσεις του Cushing των ΗΠΑ, όπου γίνεται η παράδοση.
Αυτό εξηγεί γιατί στα συμβόλαια Ιουνίου του WTI απέφυγαν την ολική κατάρρευση. Η τιμή τους παρέμεινε πάνω από τα 20 δολάρια. Αυτή την τιμή θα πρέπει να θεωρούμε πως πλησιάζει την πραγματική αξία του βαρελιού σήμερα. Φυσικά υπάρχουν αποκλίσεις, ανάλογα με την ποιότητα, την τοποθεσία, το κόστος μεταφοράς και γενικότερα τη συμφωνία μεταξύ αγοραστή και πωλητή.
Οι παραγωγοί σε απόγνωση και ο κίνδυνος των χρεοκοπιών
Όσο και αν φαίνεται αδιανόητο, πολλοί παραγωγοί είναι πρόθυμοι να πουλήσουν με μεγάλη έκπτωση, ακόμα και κάτω από το κόστος. Μέχρι και να πληρώνουν τους αγοραστές, αντί να πληρώνονται. Γιατί; Επειδή είναι ασύμφορο να κλείσουν τις εγκαταστάσεις τους και μετά να τις ξανανοίξουν. Προτιμούν να μπαίνουν μέσα για κάποιο διάστημα, αν πιστεύουν ότι οι τιμές θα αυξηθούν αργότερα.
Ακόμα και μηδέν όμως να φτάσει η τιμή του πετρελαίου, αυτό δεν σημαίνει πως θα φουλάρουμε δωρεάν το ντεπόζιτο του αυτοκινήτου μας. Εκτός από τους φόρους, που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της επιβάρυνσης του καταναλωτή, υπάρχει το κόστος της μεταφοράς και της διύλισης.
Κάποιοι χρεοκόπησαν χθες, ενώ πολλοί περισσότεροι βλέπουν έντρομοι πως οδηγούνται στο ίδιο μέλλον. Η έκφραση πρόσεχε τι εύχεσαι, βρίσκει απόλυτη εφαρμογή στον πρόεδρο Trump, ο οποίος είχε δηλώσει πριν δύο χρόνια πως η μειωμένη τιμή βενζίνης είναι «η μεγαλύτερη περικοπή φορολογίας που μπορεί να δοθεί». Τώρα η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να πληρώσει τους Αμερικανούς παραγωγούς, προκειμένου να σταματήσουν τις εξορύξεις.
Τι μας νοιάζει, θα πείτε, οι χασούρες των traders ή αν μπαίνουν μέσα οι Αμερικανοί παραγωγοί. Δυστυχώς στον διασυνδεμένο κόσμο όπου ζούμε, όλα έχουν σημασία. Το φτερούγισμα της πεταλούδας στο χρηματιστήριο παραγώγων του Σικάγου μπορεί να προκαλέσει καταιγίδες σε όλο τον κόσμο, για να παραφράσουμε λίγο τη γνωστή μεταφορά της θεωρίας του χάους. Η Lehman Brothers κατάρρευσε γιατί δεν βρέθηκαν ελάχιστες δεκάδες δισεκατομμύρια για να εξαγοραστεί. Ο λογαριασμός αργότερα, μετά το ντόμινο που ακολούθησε, ξεπέρασε το τρισεκατομμύριο.
Από εδώ και πέρα
Υπάρχει μία συγκρατημένη αισιοδοξία από τους παραγωγούς, όσον αφορά στη ζήτηση για πετρέλαιο. Τις επόμενες εβδομάδες, με τη σταδιακή άρση της καραντίνας, εκτιμάται ότι θα αυξηθεί, αφού θα επαναλειτουργήσουν τα εργοστάσια και θα αρχίσουν να κυκλοφορούν αυτοκίνητα στους δρόμους και πάλι.
Ωστόσο, λόγω των αυξημένων φθηνών πετρελαϊκών αποθεμάτων, η τιμή του θα δυσκολευτεί να ανακάμψει.
Η άποψή μας είναι πως το χθεσινό περιστατικό θα λειτουργήσει σαν ηλεκτροσόκ στην αγορά του πετρελαίου. Όση αντιπαλότητα και να υπάρχει μεταξύ των κύριων παραγωγών, θα κάτσουν να τα βρον. Χθες το βράδυ είδαν τον εφιάλτη μπροστά στα μάτια τους. Ζωντανά. Δεν χρειάζεται να τον φανταστούν.
Ο χώρος της ενέργειας είναι μια τεράστια γεωπολιτική σκακιέρα. Κανείς δεν αλλάζει πιο εύκολα συμμαχίες και συμφωνίες από τους πετρελαιάδες. Τίποτε δεν έχει κριθεί ακόμα. Ο υπουργός πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας ίσως έδωσε την πιο λογική εξήγηση μέσα σε όλη αυτή την τρέλα: «Κανείς δεν ξέρει για την πορεία των τιμών του πετρελαίου. Μόνο ο Αλλάχ!».
Η αγορά των crypto
Οι περισσότεροι αναλυτές θα πρέπει να νιώθουν μπερδεμένοι σήμερα. Το πετρέλαιο έπεσε στο μηδέν, όχι το bitcoin. Ίσως τώρα εκτιμήσουν την επίδραση της σπανιότητας, όσον αφορά τον προσδιορισμό της αξίας. Εγγενή αξία αναμφισβήτητα έχει το πετρέλαιο, αλλά δεν φτάνει.
Το bitcoin έχει και αυτό εσωτερική αξία: δεν μπορεί να κατασχεθεί, αποκεντρωμένη αρχιτεκτονική, ευκολία μεταφοράς και μετατροπής σε αγαθά σε όλο τον κόσμο, καθώς τυγχάνει παγκόσμιας αναγνώρισης, το μεγαλύτερο υπολογιστικό δίκτυο στον κόσμο που διασφαλίζει την αξιοπιστία του. Ωστόσο έχει και κάτι παραπάνω: τα σημαντικά παγκόσμια γεγονότα, όπως αυτό που ζούμε αυτή την περίοδο, δεν μπορούν να επηρεάσουν ούτε τον ρυθμό ούτε την ποσότητα της παραγωγής του. Ακόμα και ο χρυσός δεν διαθέτει αυτό το πλεονέκτημα.
Όπως παρατηρούμε στο 4ωρο διάγραμμα του bitcoin, η τεχνική του εικόνα δεν είναι κακή. Η αγορά των crypto φαίνεται να παρακολουθεί ψύχραιμα όσα διαδραματίζονται γύρω της και να παραμένει στο ανοδικό κανάλι (πράσινες παράλληλες γραμμές).