Νέα stress test, διαχείριση «κόκκινων» δανείων, ρευστότητα και επιχειρησιακά σχέδια
Για έναν ακόμα δύσκολο χειμώνα προετοιμάζονται οι εμπορικές τράπεζες, καθώς σχεδόν σε όλους τους τομείς είναι αντιμέτωπες με μεγάλα προβλήματα. Η νέα άσκηση ακραίων καταστάσεων, γνωστή ως stress test, η εξέλιξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας και η υλοποίηση των επιχειρησιακών σχεδίων, που προβλέπουν δραστική συρρίκνωση δραστηριοτήτων, αποτελούν τις επόμενες μεγάλες προκλήσεις. Αναλυτικότερα:
1. Stress test. Αν και η φετινή άσκηση αναμένεται σημαντικά ηπιότερη σε σχέση με την προηγούμενη, λόγω της εκτιμώμενης βελτίωσης των μακροοικονομικών συνθηκών, ωστόσο είναι βέβαιο ότι ο τελικός λογαριασμός θα απαιτήσει πρόσθετα κεφάλαια, τουλάχιστον σε ορισμένες από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Προβόπουλος δεν κρύβει την αισιοδοξία του για την έκβαση της άσκησης, υπογραμμίζοντας ότι αν απαιτηθούν κάποια πρόσθετα κεφάλαια αυτά θα υπερκαλυφθούν από το κεφαλαιακό απόθεμα που υπάρχει (κεφάλαια του πακέτου των 50 δισ. ευρώ που δεν χρησιμοποιήθηκαν) και το οποίο ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ.
2. Μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η αντιμετώπιση των δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση αποτελεί ζήτημα ζωτικής σημασίας για τις τράπεζες. Στο τέλος Μαρτίου το σύνολο των δανείων σε καθυστέρηση ανήλθαν στο 27,8% που αντιστοιχεί σε «κόκκινα» δάνεια ύψους 63,5 δισ. ευρώ. Στελέχη τραπεζών προειδοποιούν ότι αν η κατάσταση στην οικονομία δεν σταθεροποιηθεί οριστικά και δεν σημειωθεί ουσιαστική βελτίωση των συνθηκών τότε οι επισφάλειες γρήγορα θα ροκανίσουν τα κεφάλαια των τραπεζών. Πάντως σημειώνουν ότι το ενθαρρυντικό είναι πως μειώνεται ο ρυθμός σχηματισμού νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων.
3. Κόστος χρήματος - ρευστότητα. Η χαμηλή πτήση των καταθέσεων και η διατήρηση των επιτοκίων καταθέσεων σε υψηλά επίπεδα δημιουργεί ένα πρόσθετο βάρος στις τράπεζες της τάξης των 2 δισ. ευρώ. Τη στιγμή που το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ βρίσκεται στο 0,5% το μέσο επιτόκιο καταθέσεων στην Ελλάδα είναι κοντά στο 4%, διαμορφώνοντας ένα δυσανάλογα υψηλό κόστος του χρήματος για την οικονομία. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, κάθε μείωση του κόστους του χρήματος, δηλαδή μείωση των επιτοκίων καταθέσεων κατά 100 ποσοστιαίες μονάδες (1%) συνεπάγεται όφελος περίπου 1,6 δισ. ευρώ για το τραπεζικό σύστημα και τους δανειολήπτες. Η σταδιακή αύξηση των καταθέσεων και η μείωση του κόστους του χρήματος αποτελούν προϋποθέσεις για την αποκατάσταση των συνθηκών ρευστότητας και τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών από τις τράπεζες.
4. Επιχειρησιακά σχέδια. Μετά τις σαρωτικές κινήσεις αναδιάρθρωσης -τους τελευταίους μήνες έχουν «αφανιστεί» από τον χάρτη, μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, 10 εμπορικές τράπεζες- οι τέσσερις συστημικοί πόλοι θα πρέπει να προχωρήσουν σε εξίσου σαρωτικές κινήσεις εξορθολογισμού, ώστε να προσαρμοστούν στα νέα οικονομικά δεδομένα. Η δραστική μείωση των καταστημάτων και του αριθμού απασχολουμένων αποτελούν τα επόμενα, δύσκολα βήματα. Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα και Eurobank, έχοντας απορροφήσει τους τελευταίους μήνες πάνω από 10 τράπεζες, ελέγχουν πλέον ποσοστό άνω του 90% της τραπεζικής αγοράς. Οι τέσσερις παραπάνω συστημικές τράπεζες διαθέτουν στην Ελλάδα δίκτυο άνω των 3.200 σημείων, ενώ απασχολούν περίπου 46.000 εργαζομένους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών τραπεζών, το δίκτυο με ορίζοντα 3ετίας θα πρέπει να μειωθεί κατά 20%, ενώ ανάλογη αναμένεται η μείωση του προσωπικού. Παράλληλα, θα πρέπει να προχωρήσουν στην πώληση των μη τραπεζικών εργασιών, θυγατρικών ακινήτων καθώς και να μειώσουν επιλεκτικά την παρουσία τους σε χώρες της ΝΑ Ευρώπης.
Καθοδική η πορεία των καταθέσεων
Συνεχίστηκε και τον Ιούλιο η «χαμηλή πτήση» των καταθέσεων καθώς, σύμφωνα με εκτιμήσεις των εμπορικών τραπεζών τον προηγούμενο μήνα, καταγράφηκε μικρή μείωση της τάξης των 200 εκατ. ευρώ. Τα τελικά στοιχεία θα ανακοινωθούν την επόμενη εβδομάδα από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), ενώ σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία στο τέλος Ιουνίου οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων ανήλθαν στα 161,45 δισ. ευρώ. Ετσι στο τέλος Ιουλίου αναμένεται να διαμορφωθούν περίπου στα 161,25 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 200 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για τον πέμπτο στη σειρά μήνα το 2013, που οι καταθέσεις εμφανίζουν είτε μείωση είτε παραμένουν σταθερές. Σημειώνεται ότι οι καταθέσεις είχαν βρεθεί στο ναδίρ τον προηγούμενο Ιούνιο καθώς η έντονη πολιτική αβεβαιότητα και το φάσμα της εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη είχαν προκαλέσει μαζική απόσυρση καταθέσεων. Στο τέλος Ιουνίου 2012 είχαν διαμορφωθεί στα 150,58 δισ. ευρώ. Εκτοτε, μετά τη δημιουργία της κυβέρνησης συνεργασίας και την επαναβεβαίωση των ευρωπαϊκών προοπτικών της χώρας, η ανησυχία εκτονώθηκε και οι καταθέσεις ενισχύθηκαν σημαντικά. Στο τέλος Δεκεμβρίου 2012 ανήλθαν στα 161,45 δισ. ευρώ, ενώ δύο μήνες μετά, τον Φεβρουάριο του 2013, ξεπέρασαν τα 164 δισ. ευρώ. Κάπου εκεί, όμως, ολοκληρώθηκε και η ανοδική αυτή αντίδραση: τον περασμένο Μάρτιο διαμορφώθηκαν στα 164,08 δισ. ευρώ, τον Απρίλιο στα 162,28 δισ. ευρώ, τον Μάιο στα 163,39 δισ. ευρώ, τον Ιούνιο στα 162,65 δισ. ευρώ ενώ τον περασμένο Ιούλιο -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εμπορικών τραπεζών- διαμορφώθηκαν στα 162,45 δισ. ευρώ.
Του Γιαννη Παπαδογιαννη
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
