Οι επιτραπέζιες ελιές, έχει βρεθεί1 ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και, όπως δήλωσε και το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (ΔΣΕ), αποτελούν το τέλειο φυτικό προβιοτικό προϊόν του μέλλοντος που έχει υποστεί ζύμωση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μερικά από τα βακτήρια του γαλακτικού οξέος που δημιουργούνται κατά τη ζύμωση των επιτραπέζιων ελιών, εισχωρούν πιο αποτελεσματικά στον οργανισμό σε σχέση με άλλες μορφές βακτηρίων που αναγνωρίζονται ευρέως ως προβιοτικοί μικροοργανισμοί.
Η τακτική κατανάλωση των ελιών συμβάλλει στην κάλυψη της καθημερινής συνιστώμενης πρόσληψης φυτικών ινών και επιπροσθέτως αποτελούν πηγή ελαϊκού οξέος, υδατανθράκων και πρωτεϊνών.
Ακόμα, οι ελιές βρέθηκε ότι περιέχουν ζωτικής σημασίας μεταλλικά ιχνοστοιχεία όπως το νάτριο, ο σίδηρος, το ασβέστιο και το μαγνήσιο καθώς και ότι προσδίδουν στον οργανισμό τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες των πολυφαινολών και των προβιταμινών Α και Ε.
Σχετικά με την κατανάλωση τώρα, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (ΔΣΕ), η παγκόσμια κατανάλωση ελιών αυξήθηκε κατά 182% από το 1990 με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να έχει σημειωθεί στην περιοχή της Μεσογείου, όπου η παραγωγή ακολούθησε τη ζήτηση.
Πιο αναλυτικά, όπως μαρτυρούν τα τελευταία ευρήματα3 , η παγκόσμια κατανάλωση επιτραπέζιων ελιών είναι 2,86 φορές μεγαλύτερη από ότι πριν από 30 χρόνια, σημειώνοντας αύξηση κατά 186% την περίοδο 1990/91- 2017/18.Στην Αίγυπτο, την Αλγερία και την Τουρκία κατά το πέρασμα της ίδιας περιόδου, σημειώθηκαν σημαντικές αυξομειώσεις στην κατανάλωση των ελιών από 11.000 αρχικά , σε 14.000, έπειτα σε 110.000 τόνους με θεαματική αύξηση στο ποσό των 400.000 τόνων,ενώ αργότερα ακολούθησε μείωση σε 244.000 τόνους και τελικώς σε αύξηση στους 350.000 τόνους.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κατανάλωση κατά την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά 78%,φθάνοντας από τους 346.500 τόνουςστους 618.000.Η Ισπανία, η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή χώρα παραγωγής, ήταν επίσης ο κύριος κατά κεφαλήν καταναλωτής ελιών με 4,1 κιλά, ακολούθησε η Κύπρος με 3,1 κιλά και τέλος η Μάλτα με 1,9 κιλά. Όσον αφορά την κατανάλωση στις ΗΠΑ, είναι πλέον κοινώς γνωστό ότι οι επιτραπέζιες ελιές αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της μεσογειακής διατροφής.
Δυστυχώς όμως, κατά την περίοδο 2016-20174 παρατηρήθηκε μια μείωση της τάξεως του 4% στις εισαγωγές επιτραπέζιας ελιάς ενώ η κατανάλωση της κατά την ίδια περίοδο έχει μειωθεί ελαφρά κατά ένα ποσοστό της τάξεως του 1,3%5. Η μείωση αυτή πιθανώς να οφείλεται στο γεγονός ότι ο μέσος Αμερικάνος καταναλωτής έχει λανθασμένη άποψη για το προϊόν αυτό ή δεν το γνωρίζει.
Παρόλη την προσπάθεια προώθησης του προϊόντος αυτού, το ελαιόλαδο εξακολουθεί α προτιμάται από τους Αμερικάνους, καθώς η κατανάλωση του συνεχίζει να αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς.Στις σελίδες που ακολουθούν επιχειρείται η απεικόνιση της αγοράς των επιτραπέζιων ελαιών στις ΗΠΑ,με σκοπό την κατανόηση του μεγέθους της, των καταναλωτικών τάσεων, του ανταγωνισμού, των τιμών,των καναλιών διανομής, της διάρθρωσης των εισαγωγών, των διαδικασιών σήμανσης και πιστοποίησης,καθώς και των προκλήσεων που εν γένει αναδύονται για τους Έλληνες εξαγωγείς.
Ταυτόχρονα με τον εντοπισμό των αδυναμιών των ελληνικών εξαγωγικών προσπαθειών προς τις ΗΠΑ, επιχειρείται και η ανάδειξη των προοπτικών περαιτέρω εξέλιξης των δύο εν λόγω προϊόντων στην αχανή αμερικανική αγορά.
ΕΙΔΗ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΗΠΑ
Εκτός από τις απλές μαύρες ελιές σε φέτες που συναντώνται κυρίως στην πίτσα ή τις γεμιστές που συνοδεύουν ένα Dirty Martini, υπάρχουν στην πραγματικότητα χιλιάδες γνωστές ποικιλίες και μόνο στην Ιταλία παράγονται πάνω από 300 είδη.
Με τόσο μεγάλη αφθονία και αναγνωρισιμότητα και με αναφορές σε πολλά κλασικά συγγράμματα, από την Οδύσσεια έως τη Βίβλο και με τη χρήση της ως σύμβολο δύναμης, ειρήνης και σοφίας, αποτελεί το πιο διάσημο φυτό της έντυπης τέχνης.Το ελαιόδεντρο είναι επίσης γνωστό ως ένα από τα πιο ανθεκτικά φυτά. Η διάρκεια ζωής του είναι πολύ μεγάλη,καθώς μερικά από τα δέντρα της Μεσογείου ευδοκιμούν εδώ και αρκετούς αιώνες και η διάρκεια αυτή μπορεί να επιμηκυνθεί ακόμα περισσότερο αν κλαδευτεί και φροντιστεί σωστά. Τα ελαιόδεντρα ακμάζουν σε ξηρότερα εδάφη και θερμότερα κλίματα και ως εκ τούτου καλλιεργούνται σήμερα στις εύκρατες περιοχές της Μεσογείου, της Χιλής, της Αυστραλίας, της Νότιας Αφρικής και της Καλιφόρνια.
Ο καρπός της ελιάς, που αποτελεί μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται για το ελαιόλαδο, συγκομίζεται κατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής περιόδου.Οι αγρότες χρησιμοποιούν μια σειρά από τεχνικές για την συγκομιδή των επιτραπέζιων ελιών,όπως η συλλογή του καρπού με το χέρι ή με μηχανικά μέσα (κυρίως στις ελιές Καλαμών όταν είναι ώριμες).Η μηχανική συλλογή προτιμάται για μια μεγάλη παραγωγή και για την μείωση του χρόνου συγκομιδής.Η μόνη διαφορά ανάμεσα στις πράσινες ελιές και τις μαύρες ελιές είναι η ωριμότητα.Οι άγουρες ελιές είναι πράσινες, ενώ οι πλήρως ώριμες ελιές είναι μαύρες. Οι ελιές υπόκεινται μια διαδικασία επεξεργασίας σε άλμη πριν από την κατανάλωση,με τη χρήση διαφόρων μεθόδων, συμπεριλαμβανομένων την επεξεργασία με λάδι, με νερό, με άλμη, με ξήρανση και λυοφίληση.
Πιο αναλυτικά ανά κατηγορία, οι πράσινες ελιές πρέπει να εμποτιστούν σε διάλυμα πριν από την επεξεργασία τους σε άλμη,ενώ οι ώριμες μαύρες ελιές μπορούν να υποστούν κατευθείαν επεξεργασία με άλμη.Όσο περισσότερο αφήνεται η ελιά να ζυμωθεί με τη δική της άλμη, τόσο λιγότερο πικρή και πιο γευστική θα είναι.Στη συνέχεια, γίνεται ταξινόμηση των επιτραπέζιων ελαιών σύμφωνα με την ωριμότητα και τα άλλα διάφορα χαρακτηριστικά τους.
Πράσινες ή άγουρες ελιές: Οι πράσινες ελιές δεν φέρουν συνήθως πυρήνα και συχνά είναι γεμιστές με διάφορα υλικά, όπως μπαχάρι, αμύγδαλα, αντσούγιες, καυτερές πιπεριές, κρεμμύδια ή κάπαρη.
Μαύρες ή ώριμες ελιές: Οι μαύρες ελιές ταξινομούνται ανάλογα με το μέγεθος σε μικρές (3,2 έως 3,3 γραμμάρια η κάθε μία), μεσαίες, μεγάλες, πολύ μεγάλες, τεράστιες, κολοσσιαίες και σούπερ κολοσσιαίες (14,2 έως 16,2 γραμμάρια).Οι μαύρες ελιές περιέχουν περισσότερο λάδι από τις πράσινες ελιές. Αποθήκευση των επιτραπέζιων ελαιών.Όσον αφορά την αποθήκευση των ελιών, οι μη ανοιγμένες ελιές μπορούν να αποθηκευτούν σε θερμοκρασία δωματίου μέχρι 2 χρόνια.
Οι ανοιγμένες ελιές θα πρέπει να φυλαχθούν στο ψυγείο στο δικό τους υγρό σε μη μεταλλικό δοχείο και έχουν διάρκεια ζωής μερικές εβδομάδες μετά το άνοιγμα. Ποικιλίες επιτραπέζιων ελαιών.Όπως έχει ήδη λεχθεί, υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες επιτραπέζιων ελαιών. αναφέρονται μερικές από τις πιο δημοφιλείς ποικιλίες ελαιών:
Manzanilla: Ισπανική πράσινη ελιά, διαθέσιμη χωρίς πυρήνα ή/και γεμιστή, ελαφρώς λυοφιλοποιημένη,συσκευασμένη με αλάτι και άλμη γαλακτικού οξέος.
Picholine: Γαλλική πράσινη ελιά, επεξεργασμένη με αλάτι, με λεπτή, ελαφρώς αλμυρή γεύση που συχνά συσκευάζεται με κιτρικό οξύ το οποίο χρησιμοποιείται ως συντηρητικό στις ΗΠΑ.
Kalmata: Ελληνική μαύρη ελιά, πλήρως ώριμη, με σκούρο μωβ χρώμα, αμυγδαλωτό σχήμα, αλατισμένη, με πλούσια και φρουτώδη γεύση.
Nniçoise: Γαλλική μαύρη ελιά, πλήρως ώριμη, μικρού μεγέθους, με πλούσια και γεμάτη γεύση, με μεγάλη αναλογία πυρήνα-σάρκας που συχνά συσκευάζεται με βότανα και τον ίδιο το μίσχο της προσκολλημένο πάνω στον καρπό.
Liguria: Ιταλική μαύρη ελιά, αλατισμένη, με έντονη γεύση που μερικές φορές συσκευάζεται με τον μίσχο της.
Ponentine: Ιταλική μαύρη ελιά, ήπια στη γεύση, επεξεργασμένη σε άλμη, συσκευάζεται με ξύδι.
Gaeta: Ιταλική μαύρη ελιά, επεξεργασμένη με ορυκτό αλάτι που στη συνέχεια υπόκεινται μια διαδικασία επεξεργασίας με λάδι, φέρει ζάρες, έχει ήπια γεύση και συχνά συσκευάζεται με δεντρολίβανο και άλλα βότανα.
Lugano: Ιταλική μαύρη ελιά, πολύ αλμυρή, μερικές φορές συσκευάζεται με τα φύλλα της ελιάς, δημοφιλής στους γευσιγνώστες.
Sevillano: Καλιφορνέζικη, πολύ τραγανή ελιά, επεξεργασμένη σε άλμη στην οποία χρησιμοποιείται το γαλακτικό οξύ ως συντηρητικό.
Στον Πίνακα 1 φαίνονται μερικά από τα είδη ελαιών 7 :
Οι τυποποιημένες ελιές μπορούν να διατεθούν στο εμπόριο όλο το χρόνο, ενώ οι νωπές ελιές που πωλούνται για οικιακή επεξεργασία έχουν μια καθορισμένη εποχή διάθεσης η οποία είναι από το Σεπτέμβριο έως τον Ιανουάριο .
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία η παραγωγή ελαιών της Καλιφόρνια εκτιμάται σε 159.600 τόνους για την χρονιά 2016,που όμως είναι κατά 11% μειωμένη από την προηγούμενη περίοδο.
Όσον αφορά τις καλλιεργητικές εκτάσεις, αυτές ανήλθαν στα 35.000 στρέμματα,δηλαδή 1.000 στρέμματα λιγότερα από το προηγούμενο έτος, ενώ η μέση απόδοση, άγγιξε τους 4,56 τόνους ανά στρέμμα, τιμή κατά 0,41 τόνους μικρότερη από το προηγούμενο έτος. Η εγχώρια παραγωγή βρίσκεται κυρίως στην Καλιφόρνια με την οικογενειακή επιχείρηση Chaffin Family Orchards να κατέχει τα ηνία στην παραγωγή και πώληση νωπών πράσινων και μαύρων ελαιών.Η ποικιλία των πράσινων ελαιών είναι έτοιμη για συγκομιδή στα μέσα του Σεπτεμβρίου.
Η ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ‐
Οι ελιές είναι έτοιμες για συγκομιδή δύο μήνες αργότερα . Η εν λόγω οικογενειακή επιχείρηση διαθέτει προς πώληση τα προϊόντα της χωρίς μεσάζοντες στο αγρόκτημα της, καθώς και στην τοπική αγροτική αγορά .Η παραγωγή της ελιάς έχει μεταβληθεί σημαντικά με την πάροδο των χρόνων, κυρίως λόγω της φύσης των ελαιόδεντρων.Η Καλιφόρνια είναι η μοναδική πολιτεία των ΗΠΑ που αναφέρεται ότι παράγει εμπορικώς ελιές.
Το 2016, η έκταση των χωραφιών για τις ελιές ήταν 35.000 στρέμματα, με απόδοση 4,56 τόνους ανά στρέμμα (η έκταση έχει παραμείνει μεταξύ 30.000 και 40.000 στρεμμάτων από το 1980), με συνολική παραγωγή 159.600 τόνων ελιάς και αξίας 138.090 εκατομμυρίων δολαρίων.Από τους 159.600 τόνους ελιών που παρήχθησαν το 201614, οι 92.500 τόνοι χρησιμοποιήθηκαν για παραγωγή ελαιολάδου αξίας 706 δολαρίων/ τόνο,οι 54.000 τόνοι που κονσερβοποιήθηκαν είχαν αξία ίση με 1.213 δολάρια/ τόνο, οι 11.100 τόνοι που χαρακτηρίστηκαν ως "περιορισμένης χρήσης" είχαν αξία 657 δολάρια/τόνο και τέλος οι 2.000 τόνοι ελιών που χαρακτηρίστηκαν ως "undersized" αποτιμήθηκαν σε μείον 5 δολάρια/ τόνο.
Η Υπηρεσία Αγροτικού Εμπορίου εξηγεί τον χαρακτηρισμό "περιορισμένης χρήσης" των ελαιών ως τη χρήση επεξεργασμένων ελιών για την παραγωγή συσκευασμένων ελιών που δεν συσκευάζονται ολόκληρες,αλλά κομμένες στη μέση, τεμαχισμένες σε μικρά κομμάτια, σε ροδέλες ή λωρίδες, όπως ορίζεται από τα Αμερικανικά Πρότυπα Ποιότητας των Κονσερβοποιημένων Ώριμων Ελιών.
Από την άλλη πλευρά, ο χαρακτηρισμός των ελαιών ως ''undersized'' χρησιμοποιείται στην περίπτωση που οι ελιές έχουν μέγεθος τέτοιο που δεν επιτρέπει την κονσερβοποίηση τους και εν προκειμένω κρίνονται ακατάλληλες για κονσερβοποίηση και απομακρύνονται.Θα πρέπει να σημειωθεί ακόμα, ότι τα κυρίαρχα είδη ελιών που παράγονται στην Καλιφόρνια είναιη ποικιλία Manzanillo με παραγωγή για το 2016 ίση με 60.300 τόνους και η ποικιλία Sevillano με παραγωγή για το ίδιο διάστημα ίση με 7.700 τόνους.
Το 2015 οι Ηνωμένες Πολιτείες εξήγαγαν 5.926 τόνους τυποποιημένων ελιών αξίας περίπου 11,8 εκατομμυρίων δολαρίων. Κύριοι αγοραστές των ήταν ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Ισπανία. Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξήγαγαν 196 τόνους νωπών ελιών αξίας 2,7 εκατομμυρίων δολαρίων, κυρίως στον Καναδά.
Την ίδια χρονιά οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήγαγαν έτοιμες προς κατανάλωση ελιές αξίας περίπου 414 εκατομμυρίων δολαρίων με την Ισπανία να αντιπροσωπεύει το 87% των εισαγωγών, ακολουθούμενη από την Ελλάδα και την Ιταλία. Ακόμα, νωπές ελιές αξίας περίπου 2,3 εκατομμυρίων δολαρίων εισήχθησαν, κυρίως από το Μεξικό.
Η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση κονσερβοποιημένων ελιών έχει μεταβληθεί από το 1970, κυμαινόμενη από 0,36kg έως 0,54kg. Το 201619, η κατά κεφαλήν κατανάλωση κονσερβοποιημένων ελιών ήταν 0,45kg.Οι περισσότερες κονσερβοποιημένες ελιές χρησιμοποιήθηκαν στην βιομηχανία τροφίμων, όπως σε πιτσαρίες και αλυσίδες fast-food.
Η ολοένα και αυξανόμενη δημοτικότητα της μεσογειακής κουζίνας συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση της κατανάλωσης .Σύμφωνα με τον Πίνακα 2 που φαίνεται παρακάτω, η διείσδυση των επιτραπέζιων ελαιών στα νοικοκυριά των ΗΠΑ μειώθηκε κατά 15% μέσα στα τελευταία εφτά χρόνια. Η πιο δραματική μείωση, ωστόσο παρατηρείται στην εγχώρια παραγωγή ελιών (68%). Ένας πιθανός λόγος είναι η προτίμηση των Αμερικανών παραγωγών για καλλιέργειες ελιών που προορίζονται για παραγωγή ελαιολάδου, προϊόν το οποίο έχει περισσότερη ζήτηση τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και παγκοσμίως.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Εγχώρια Παραγωγή και Κατανάλωση Επιτραπέζιων Ελιών στις ΗΠΑ
Η μειωμένη παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς ωφελεί τους Έλληνες και λοιπούς Ευρωπαίους παραγωγούς καθώς καλούνται να ανταποκριθούν στην ζήτηση για ελιές στις ΗΠΑ.Γι’ αυτό άλλωστε, οι εισαγωγές επιτραπέζιων ελιών αυξήθηκαν κατά 9% μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα.Επίσης, στην εγχώρια αγορά παρατηρείται ότι, όπως άλλωστε συμβαίνει και με το ελαιόλαδο, οι καταναλωτές που αγοράζουν ελιές δεν δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση σε μια συγκεκριμένη μάρκα.
Τα δύο τρίτα των καταναλωτών που αγοράζουν ελιές δηλώνουν ότι δεν έχουν προτιμώμενη μάρκα, γεγονός που καταδεικνύει ότι δεν παρατηρούν ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις στην ποιότητα, τη γεύση και την εμφάνιση ανάμεσα στις μάρκες που διατίθενται στα ράφια των υπεραγορών και καταστημάτων στις ΗΠΑ. Ενδεικτικό της παραπάνω διαπίστωσης είναι ότι ιδιωτικές ετικέτες, όπως η Walmart’s Great Value,αναλογούν στο 60% των λιανικών πωλήσεων συσκευασμένων επιτραπέζιων ελαιών στις ΗΠΑ.
Όσον αφορά την μείωση στην κατανάλωση της επιτραπέζιας ελιάς, αυτή μπορεί να οφείλεται σε μια προσπάθεια των αμερικανικών νοικοκυριών για πιο υγιεινές καταναλωτικές και διατροφικές συνήθειες. Πιο συγκεκριμένα, 7% των ατόμων που καταναλώνουν ελιές στο σπίτι δήλωσαν ότι περιόρισαν την κατανάλωσή τους γιατί τους φαίνονται πολύ αλμυρές.
Η μείωση της καθημερινής πρόσληψης αλατιού έχει αναδειχθεί σε μείζον μήνυμα που προωθείται τελευταία στις ΗΠΑ για την προστασία της υγείας των καταναλωτών, οι οποίοι τείνουν να ελαχιστοποιούν την πρόσληψη αλατιού προληπτικά, όπως συμβαίνει και με την αποφυγή των «κακών» λιπαρών.
Ως εκ τούτου, ο συνδυασμός υψηλών επιπέδων αλατιού και λιπαρών (τα λιπαρά που περιέχονται στις ελιές κυμαίνονται από 75%‐90%) αποτρέπει την εκτεταμένη κατανάλωση των επιτραπέζιων ελαιών, παρόλο που το 75% των οικιακών καταναλωτών θεωρούν ότι οι ελιές είναι υγιεινές. Επιπλέον, οι καταναλωτές στις ΗΠΑ προτιμούν τα γρήγορα σνακς, με δημοφιλέστερα το τυρί σε συσκευασμένα κομμάτια και τα πατατάκια, ενώ τα γεύματα τους στο σπίτι είναι λιγότερα.
Στο καθημερινό τους τραπέζι, όπως και σε ψυχαγωγικές περιστάσεις, προτιμούν να έχουν πιο εύχρηστα φαγητά,καθώς αποφεύγουν να ανοίξουν μια ολόκληρη κονσέρβα ελιών και να καταναλώσουν μόνο λίγες από αυτές.
Σημαντικό ρόλο στην αύξηση του όγκου της κατανάλωσης ελαιών, κατέχει η παρουσία τους στη λιανική αγορά των ΗΠΑ η οποία έχει βελτιωθεί θεαματικά. Έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι επιτραπέζιες ελιές πωλούνταν αποκλειστικά σε γυάλινα δοχεία ή κονσέρβες και ήταν τοποθετημένες στο τμήμα των καρυκευμάτων στις περισσότερες υπεραγορές των ΗΠΑ. Ωστόσο, με την έλευση των αλυσίδων πιο εκλεπτυσμένων υπεραγορών (Wegmans, The Fresh Market, Whole Foods), οι ελιές διατίθενται σε περισσότερες ποικιλίες ως μέρος των εκλεπτυσμένων ειδών διατροφής (delicatessen), ή στο τμήμα των φρέσκων φρούτων και λαχανικών, όπου πωλούνται χύδην.
Η πώληση των ελαιών κατά αυτό τον τρόπο έγινε δημοφιλής, με αποτέλεσμα το 26% πλέον των υπεραγορών (από 18% το 2006) να διαθέτουν τις ελιές χύδην. Εν τούτοις, παρά τις σχετικές προωθητικές δράσεις, οι πωλήσεις του προϊόντος παρουσιάζουν μείωση, όπως ήδη έχει λεχθεί. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη χαμηλή διείσδυση του προϊόντος στο καταναλωτικό κοινό, καθώς η ανάδειξη των ελαιών σε εκλεκτό προϊόν οδήγησε στην κατανάλωσή του από πιο εύπορους καταναλωτές,που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερο για ένα καλύτερης ποιότητας προϊόν από αυτό που, κατά την αντίληψή τους, περιέχεται σε ένα γυάλινο δοχείο ή μια κονσέρβα .
Για την προσθήκη περαιτέρω αξίας στο προϊόν, οι ελιές μπορούν να κονσερβοποιούνται, να μεταποιούνται σε πατέ όπως επίσης και να επεξεργάζονται σε λάδι.
Οι τιμές των ελαιών ανά κιλό έχουν αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία έτη, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία που υπάρχουν στον Πίνακα 3.
Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι καθώς η αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών άλλαξε και μειώθηκε η ζήτηση των συσκευασμένων ελαιών, με ταυτόχρονη αύξηση της ζήτηση των χύδην ελαιών ως εκλεκτά (delicatessen) προϊόντα στις υπεραγορές, αυξήθηκε και η τιμή τους.Εντούτοις, η μετατόπιση αυτή μείωσε τον όγκο των πωλήσεων ενώ οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται.
Πιο αναλυτικά, η μέση λιανική τιμή ανά κιλό των επιτραπέζιων ελαιών στις ΗΠΑ αυξήθηκε από 7,80 δολάρια το 2004 σε 10,29 δολάρια το 2009, σημειώνοντας κατά μέσο όρο ετήσια αύξηση πάνω από 6%. Σύμφωνα με στοιχεία, οι τιμές των Ελληνικών επιτραπέζιων ελιών τον Ιούνιο του 2015, κυμάνθηκαν στα 3,36 δολάρια/κιλό, ήτοι αυξήθηκαν κατά 24% από τις τιμές της ίδιας περιόδου του προηγούμενου έτους.
Σε αντίθεση με τις καινοτομίες στη βιομηχανία ελαιολάδου, η βιομηχανία των επιτραπέζιων ελαιών καθυστερεί στο να ακολουθήσει τις τάσεις της αγοράς και να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των καταναλωτών στις ΗΠΑ.Γα παράδειγμα, σε περιστάσεις κατ’ οίκον ψυχαγωγίας, οι καταναλωτές για λόγους ευκολίας και εξοικονόμησης χρόνου,προτιμούν να αγοράζουν συσκευασμένα προϊόντα σε μερίδες όπως κρέας, τυρί, λαχανικά, κράκερς και σάλτσες, τα οποία διατίθενται έτοιμα σε δίσκους και χρησιμοποιούνται απευθείας για σερβίρισμα.Παρόμοιες συσκευασίες διατίθενται στις περισσότερες υπεραγορές και σε ατομικές μερίδες, για να εξυπηρετήσουν τους καταναλωτές που χρειάζονται ένα γρήγορο γεύμα ή κολατσιό για το σπίτι ή τη δουλειά τους. Επίσης, σε αντίθεση με το ελαιόλαδο, δεν παρέχεται στους καταναλωτές κίνητρο για να αναζητήσουν τις ελιές ως υποκατάστατο για άλλα προϊόντα στην καθημερινή τους διατροφή.
Η έλλειψη υποχρεωτικά αναγραφόμενων μηνυμάτων υγιεινής διατροφής στη συσκευασία των επιτραπέζιων ελαιών, δεν προτρέπει στην κατανάλωση τους όπως συμβαίνει με το ελαιόλαδο.Ακόμη και οι καταναλωτές που έχουν την τάση να αγοράζουν ελιές, δεν ενθαρρύνονται από την παρουσίαση ή τη συσκευασία τους, καθώς δεν συνάδει με την πρακτικότητα που αναζητούν για την κάλυψη των καθημερινών διατροφικών αναγκών τους. Το κλειδί λοιπόν στην προσέλκυση των καταναλωτών στις ΗΠΑ είναι η ευκολία και η χρηστικότητα του προϊόντος. Η σύνδεση των επιτραπέζιων ελαιών με την υγιεινή διατροφή και η τοποθέτηση του προϊόντος στην αγορά πρέπει να ακολουθούν τους ταχείς ρυθμούς της καθημερινότητας των καταναλωτών. Το καταναλωτικό κοινό στις ΗΠΑ, ως επί το πλείστον, προτιμά τα γρήγορα σνακ σε εύχρηστες συσκευασίες,που δεν απαιτούν χρόνο προετοιμασίας και είναι προσβάσιμα στα ράφια των υπεραγορών.
Επιπρόσθετα, πέρα από την ενίσχυση των μηνυμάτων για τις θετικές επιδράσεις των ελαιών στην υγεία των καταναλωτών,αύξηση της κατανάλωσης μπορεί να επιτευχθεί και με προωθητικές ενέργειες για τη σύνδεση της χρήσης του προϊόντος με εορταστικές περιστάσεις και με την κατ’ οίκον ψυχαγωγία,έτσι ώστε να ενισχυθεί και ο όγκος της οικιακής κατανάλωσης των επιτραπέζιων ελαιών.
Όπως παρατηρήθηκε και με το ελαιόλαδο, οι επιτραπέζιες ελιές καταναλώνονται ως επί το πλείστον από τους πολύ συχνούς και αρκετά συχνούς οικιακούς χρήστες, όπως φαίνεται και στο Σχήμα 2 27 παρακάτω.
ΤΙΜΕΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΣΤΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΟΥΑΣΙΓΚΤΩΝ
Ύστερα από τιμοληψία του προϊόντος σε τρεις διαφορετικής κλίμακας ποιότητας και τιμών υπεραγορές (super markets) της μητροπολιτικής περιοχής της Ουάσιγκτον καταγράφηκαν οι κάτωθι τιμές λιανικής πώλησης της επιτραπέζιας ελιάς όπως φαίνεται και στον Πίνακα 3 παρακάτω:
ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Λιανική Πώληση Επιτραπέζιας Ελιάς στην Ουάσιγκτων
Όπως παρατηρείται και στην περίπτωση του ελαιολάδου, οι τιμές λιανικής των επιτραπέζιων ελαιών παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση στις τέσσερις διαβαθμισμένες ποιοτικά υπεραγορές, αφού κυμαίνονται από 5,99 δολάρια/κιλό έως 43,38 δολάρια/κιλό.
Η διακύμανση αυτή, ομοίως με το ελαιόλαδο, οφείλεται όχι μόνο στις ποιοτικές διαφοροποιήσεις του προϊόντος, αλλά και στο πόσο αναβαθμισμένη θεωρείται συλλήβδην η εκάστοτε υπεραγορά (σε όρους ποιότητας και τιμής).
Τιμοληψία και επεξεργασία στοιχεών από Γραφείο ΟΕΥ Ουάσιγκτων, Δεκέμβριος 2017.
Παρατηρείται σημαντική μείωση τιμών στις Η.Π.Α., γεγονός που οφείλεται στο ότι η παγκόσμια παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς αυξάνεται σταδιακά από το 2010,με μία παγκόσμια μείωση για τη περίοδο 2011-2012, κατά 0,05%, αλλά και την περίοδο 2014-2015 κατά 0,03%. Παρόλα αυτά η συνολική παραγωγή της Ευρώπης για το χρονικό διάστημα 2016-2017 μειώθηκε κατά 0,06% σε σχέση με τη προηγούμενη περίοδο 2015- 2016.
Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατά το 2016-2017 παρήγαγε 0,08% (180.000 τόνους) λιγότερο σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, η Ιταλία -65,41% (39.900 τόνους) όπως και η Πορτογαλία που η παραγωγή της μειώθηκε κατά 20,23% (17.300τόνους).Αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί ότι η παραγωγή των επιτραπέζιων ελιών της Ισπανίας στη διάρκεια της περιόδου 2016-2017 παρέμεινε σχεδόν στα ίδια επίπεδα σε σχέση με την περίοδο 2015-2016 (596.100 τόνους).
Τα υπόλοιπα μέλη του IOC (Συρία, Αργεντινή, Ιράν, Τουρκία, Αλγερία κλπ.) αντιμετώπισαν αύξηση της παραγωγής τους κατά 16 % συνολικά
Η Ελλάδα παρουσιάζει μια εξαιρετικά ανταγωνιστική θέση στην αγορά ελαιών στις ΗΠΑ.Σε απόλυτα και σχετικά νούμερα η Ελλάδα βρίσκεται στην δεύτερη θέση χωρών-εξαγωγών ελαιών στις ΗΠΑ μετά την Ισπανία.Το μερίδιο αγοράς των ελληνικών ελαιών του προϊόντος είναι εντυπωσιακά υψηλό ανά έτος όπως μπορεί να δει κανείς.
Στα διαγράμματα που ακολουθούν απεικονίζεται το μερίδιο αγοράς ανά έτος και ανά χώρα προμηθευτή για τις δέκα πρώτες χώρες εξαγωγείς.Στον Πίνακα 4 αναγράφεται η αξία καθώς και το μερίδιο αγοράς των εισαγωγών επιτραπέζιων ελαιών στις ΗΠΑ, ανά κωδικό, για όλες τις χώρες-εξαγωγείς.
ΠΙΝΑΚΑΣ 4: Εισαγωγές ελαιών στις ΗΠΑ (ετήσια στοιχεία 2012 - 2017* / έτος σύγκρισης 2016)