Με υπουργική απόφαση που αναμένεται να δοθεί σύντομα στην δημοσιότητα, προβλέπεται αύξηση της γραμμικής μείωσης της αξίας όλων των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης έως 4,5%, προκειμένου να καλυφθούν οι περιπτώσεις χορήγησης δικαιωμάτων σε νέους γεωργούς, που αρχίζουν τη δραστηριότητά τους από το 2017.
Η εν λόγω απόφαση τροποποιεί αντίστοιχη σχετική απόφαση του 2015, όπως ανέφερε ο υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, απαντώντας σε σχετική επίκαιρη ερώτηση της Βουλευτού Καρδίτσας του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Παναγιώτας Βράντζα, την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου.
Για περισσότερα δείτε παρακάτω τα πρακτικά της συζήτησης, τα οποία έχουν ως εξής;
Θα συζητηθεί τώρα η πέμπτη με αριθμό 39/9-10-2017 επίκαιρη ερώτηση του δεύτερου κύκλου της Βουλευτού Καρδίτσας του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Παναγιώτας Βράντζα προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με θέμα: «Εθνικό απόθεμα δικαιωμάτων ενίσχυσης».
Κυρία Βράντζα, έχετε τον λόγο για δύο λεπτά.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΒΡΑΝΤΖΑ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υπουργέ, σήμερα είναι μια καλή ημέρα για τους αγρότες. Τη διαδικασία των ερωτήσεων ακολουθεί η συζήτηση και η ψήφιση ενός νομοσχεδίου το οποίο είναι πολύ σημαντικό για τον αγροτικό κόσμο της χώρας μας. Αφορά την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας προέλευσης του γάλακτος, των γαλακτοκομικών προϊόντων και του κρέατος και αφορά και την πληρωμή των νωπών και ευαλλοίωτων προϊόντων στις εξήντα ημέρες.
Η πρόθεση της Κυβέρνησης είναι φανερή: Η ενίσχυση της παραγωγικής διαδικασίας και η εξασφάλιση της δικαιοσύνης και της διαφάνειας σε όλα τα στάδια της παραγωγής.
Στο ίδιο πνεύμα ήταν και η δήλωση του Πρωθυπουργού χθες το βράδυ στο περιφερειακό συνέδριο της Λάρισας. Απαιτείται, είπε ο Πρωθυπουργός, η άμεση αναθεώρηση του συστήματος κατανομής των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι και δική μου βαθιά πεποίθηση ότι η αλλαγή του συστήματος κατανομής των δικαιωμάτων θα λύσει πολλά προβλήματα και θα δημιουργήσει ένα τελείως διαφορετικό τοπίο στον αγροτικό κόσμο της χώρας.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η δική μου ερώτηση. Αφορά το εθνικό απόθεμα. Με δεδομένη τη στρεβλή και άδικη κατανομή των δικαιωμάτων της βασικής ενίσχυσης, που βεβαίως κληρονομήσαμε από την προηγούμενη κυβέρνηση και τις συνθήκες του αθέμιτου ανταγωνισμού που δημιουργεί, το εθνικό απόθεμα αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα. Εκτός από τη στήριξη των νέων και νεοεισερχόμενων αγροτών, καλείται να αμβλύνει και τις μεγάλες αδικίες μεταξύ αγροτών με τεράστιες διαφορές στον αριθμό και την αξία των δικαιωμάτων τους.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό 1307/2013 τα δικαιώματα ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα θα πρέπει να κατανέμονται από τα κράτη-μέλη σύμφωνα με αντικειμενικά κριτήρια και κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των γεωργών και να αποφεύγονται οι στρεβλώσεις της αγοράς και του ανταγωνισμού.
Σύμφωνα με τον ίδιο Κανονισμό, στο άρθρο 31, το εθνικό απόθεμα αναπληρώνεται ετησίως με βάση συγκεκριμένους όρους. Άρα, το κάθε κράτος-μέλος έχει τη δυνατότητα να χορηγεί ετησίως, κυρίως όμως το πρώτο έτος εφαρμογής της προγραμματικής περιόδου, δικαιώματα βασικής ενίσχυσης σε παραγωγούς. Ο τρόπος κατανομής του εθνικού αποθέματος γίνεται σύμφωνα με την απόφαση 1047006/22.11.2015, που αποτελεί την εθνική πρόταση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και υπάρχει και μια υπουργική απόφαση στις 21.6.2017 που ρυθμίζει επιμέρους ζητήματα.
Ενώ, λοιπόν, ορίζονται με σαφήνεια οι κανόνες λειτουργίας και κατανομής του εθνικού αποθέματος, δεν είναι καθόλου σαφές, κύριε Υπουργέ, για τους εμπλεκόμενους το αποτέλεσμα της ετήσιας κατανομής. Κανείς δεν γνωρίζει τον αριθμό των αιτούντων, τον αριθμό και την αξία των δικαιωμάτων που κατανέμονται αλλά και πόσοι, ποιας κατηγορίας και ποιοι τελικά είναι οι αγρότες που επωφελούνται από την κατανομή.
Επειδή το εθνικό απόθεμα μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο άμβλυνσης των αδικιών που έχει επιφέρει η ΚΑΠ το 2015-2020, επειδή οι αδιαφανείς διαδικασίες μπορεί να δημιουργήσουν συνθήκες που ευνοούν την τέλεση παράνομων πράξεων και συναλλαγής, επειδή η έλλειψη ενημέρωσης λειτουργεί αποτρεπτικά για την είσοδο νέων, που θα ήθελαν να ασχοληθούν με το αγροτικό επάγγελμα, σας κάνω την εξής ερώτηση:
Προτίθεστε να θεσμοθετήσετε τη δημοσιοποίηση των διαδικασιών, αλλά και των στοιχείων των δικαιούχων, όπως ποσό, περιοχή, είδος και μέγεθος εκμετάλλευσης και ηλικία των αιτούντων -και τελικά των δικαιούχων- της κατανομής του εθνικού αποθέματος της βασικής ενίσχυσης;
Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ (Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Κυρία συνάδελφε, και εσείς και εμείς ασχολούμαστε με το μεγάλο ζήτημα που έχει προκύψει για τα δικαιώματα, με βάση το νέο Κανονισμό. Κάποια στιγμή πρέπει να γίνεται αντιληπτό ότι εμείς εφαρμόζουμε έναν Κανονισμό, τον οποίον οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν συμφωνήσει στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Βεβαίως είναι γνωστό το πρόβλημα που δημιουργήθηκε, ιδιαίτερα για μια ομάδα νέων ανθρώπων που έχασαν τα δικαιώματα τους.
Κάνουμε πάρα πολλές προσπάθειες, αλλεπάλληλες συναντήσεις και τουλάχιστον καταφέραμε να επιλύσουμε κατά ένα μέρος το πρόβλημα, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Από εκεί και πέρα, μετά από αυτή τη διαδικασία, για να καλύψουμε τις ανάγκες, προχωρήσαμε στην έκδοση υπουργικής απόφασης. Σας λέω ότι αυτό είναι χθεσινό και ίσως δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα. Υπέγραψα εγώ μια σχετική υπουργική απόφαση, η οποία τροποποιεί τη σχετική απόφαση του 2015 και προβλέπει την αύξηση της γραμμικής μείωσης της αξίας όλων των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης έως 4,5%, γιατί θέλουμε να καλύψουμε τις περιπτώσεις χορήγησης δικαιωμάτων σε νέους γεωργούς, που αρχίσουν τη δραστηριότητά τους από το 2017.
Ταυτόχρονα, βεβαίως, η συγκεκριμένη απόφαση δίνει δικαιώματα και στους νέους αγρότες που εντάχθηκαν στο μέτρο, οι οποίοι είχαν αυτό το πρόβλημα που σας είπα προηγούμενα.
Αυτή την ώρα έχουμε, λοιπόν, αυτούς που θα ενταχθούν. Είναι δέκα χιλιάδες οκτακόσιοι δεκαέξι συν τους χίλιους τετρακόσιους επιλαχόντες -θα μπουν και αυτοί- δηλαδή έντεκα χιλιάδες πεντακόσια ογδόντα έξι περίπου άτομα. Σε αυτά να προσθέσουμε και τους δύο χιλιάδες οκτακόσιους, που είχαν το πρόβλημα από παλιά. Οι δύο χιλιάδες διακόσιοι θα μπουν.
Είναι γνωστό το πρόβλημα, κύριε συνάδελφε, -βλέπω τον κύριο Μιχελογιαννάκη- ιδιαίτερα στην Κρήτη, με το «Φόρμα 6» και λύνεται προς αυτή την κατεύθυνση.
Άρα, εμείς τώρα ουσιαστικά δίνουμε τη δυνατότητα και ενισχύουμε τους νέους ανθρώπους που είπαμε.
Βεβαίως από εκεί και πέρα, επειδή βάλατε το μεγάλο ζήτημα των δικαιωμάτων, είναι ένα θέμα που αναδεικνύεται σε όλες τις συζητήσεις που έχουμε κάνει. Χθες στη Λάρισα μάλιστα μπήκε και από πλευράς του Πρωθυπουργού ότι πρέπει στα πλαίσια της νέας αναθεώρησης να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε.
Και επειδή χρησιμοποιείται διαρκώς η φράση «αγρότες του καναπέ», λέμε πολύ απλά ότι δεν είναι δυνατόν να πορευόμαστε με δικαιώματα που σέρνονται εδώ και χρόνια, στερώντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους για τους οποίους όλοι ενδιαφερόμαστε και όλοι συζητάμε, να ενταχθούν σε αυτήν τη δραστηριότητα. Εμείς ετοιμαζόμαστε, εν όψει της αναθεώρησης, να καταθέσουμε συγκεκριμένες προτάσεις.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Κυρία συνάδελφε, έχετε τον λόγο για τη δευτερολογία σας.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΒΡΑΝΤΖΑ: Ευχαριστώ για την ενημέρωση και αντιλαμβάνομαι ότι θεωρείτε κι εσείς το εθνικό απόθεμα εργαλείο. Βεβαίως, έχω κάποιες ενστάσεις. Δεν αρκεί, κατά τη γνώμη μου, μόνο η αύξηση του ποσοστού κατανομής του εθνικού αποθέματος σε σχέση με τη βασική ενίσχυση και θα εξηγήσω τι ακριβώς εννοώ. Και βεβαίως, να επισημάνω ότι εφόσον συμφωνούμε όλοι ότι πρέπει να αναθεωρήσουμε την Κοινή Αγροτική Πολιτική και να δημιουργήσουμε διαφορετικό τρόπο κατανομής των δικαιωμάτων, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι το 2019 να καταθέσουμε την πρόταση.
Ο λόγος, λοιπόν, για τον οποίο θεωρώ ότι οι όροι και οι συνθήκες κατανομής του εθνικού αποθέματος είναι εξέχουσας σημασίας και σπουδαιότητας, στηρίζεται στην εμπειρία που έχουμε από το 2015. Σύμφωνα με τα στοιχεία, μεταξύ των δικαιούχων νεοεισερχόμενων 2014-2015 υπήρξαν πολλοί υπερήλικες συνταξιούχοι. Όπως αντιλαμβάνεστε κάτι τέτοιο δεν συμβάλλει ούτε στην ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού ούτε στην αύξηση της παραγωγής και της παραγωγικότητας, αλλά ούτε και στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα εν γένει.
Επιπλέον, το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των δικαιωμάτων μεταβιβάστηκαν απ’ τον πρώτο χρόνο, δείχνει ότι όλη η διαδικασία εντάχθηκε στα γνωστά πλαίσια των διαδικασιών, όπου οι συνήθεις ύποπτοι κερδίζουν ως μη όφειλαν σε βάρος των νέων και κατά βάση υγειών παραγωγικών δυνάμεων. Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει αυτό το φαινόμενο αν θεσπίζαμε πολύ υψηλό ποσοστό παρακράτησης –εγώ προτείνω 90%- γι’ αυτούς που κάνουν άμεσες μεταβιβάσεις και ελπίζω ότι αυτό θα προβλεφθεί στις επόμενες κατανομές του εθνικού αποθέματος, δεδομένου ότι αυτό είναι μια εθνική επιλογή και δεν υπόκειται σε ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Επιπλέον, η επιλογή κατανομής νεοεισερχόμενου μιας μόνο συγκεκριμένης χρονιάς αντίκειται στο πνεύμα αλλά και στην ουσία του κανονισμού περί διασφάλισης της ίσης μεταχείρισης των γεωργών και την αποφυγή στρεβλώσεων της αγοράς και του ανταγωνισμού. Υπάρχουν πολλοί νεοεισερχόμενοι από την ιστορική περίοδο –και ξέρετε τι εννοώ- από την περίοδο κατανομής των δικαιωμάτων–μιλάω για το 2001- πολύ συχνά άτομα νεαρής ηλικίας ακόμη, γιατί ξεκίνησαν πολύ νωρίς, με δικαιώματα αξίας ίσης με το 20% ή 30% του μέσου όρου της περιφέρειας. Αυτοί οι αγρότες, που σχεδόν στο σύνολό τους είναι συνειδητής επιλογής κι όχι κυνηγοί προγραμμάτων και ενισχύσεων, δεν έχουν καμμία τύχη στο διηνεκές.
Επίσης, είπατε για οριζόντια μείωση των δικαιωμάτων. Θεωρώ ότι κι αυτό θα είναι άδικο, εφόσον δεν έχουμε την ίδια κατανομή ανά περιφέρεια και την ίδια αξία ανά δικαιώματα, δεν ακούγεται λογικό να εισφέρουν το ίδιο ποσοστό αγρότες με δικαιώματα αξίας υποπολλαπλάσια του μέσου όρου της περιφέρειας με εκείνους με δικαιώματα αξίας έως και πενήντα φορές την αξία του μέσου όρου. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτό δεν αντίκειται μόνο στον κανονισμό, αλλά κυρίως στην κοινή λογική.
Όσον αφορά την κτηνοτροφία, όπου η ενίσχυση εδράζεται στον βοσκότοπο, ο οποίος κατανέμεται με τη γνωστή αμαρτωλή τεχνική λύση, η κατάσταση από πλευράς αδικίας και ανισότητας γίνεται εκρηκτική. Θεωρώ ότι η καταβολή σε πολίτες δημοσίου χρήματος, εθνικού ή ευρωπαϊκού, πρέπει να διέπεται από διαφάνεια και δημοσιοποίηση -είναι ένα θέμα που θέλω απάντηση, κύριε Υπουργέ-, σύμφωνα πάντα με την ισχύουσα εθνική και ενωσιακή νομοθεσία, κάτι που δεν γίνεται για το εθνικό απόθεμα. Κι εδώ ισχύει ότι δεν φτάνει να είμαστε, αλλά πρέπει και να φαινόμαστε τίμιοι. Σας καλώ, λοιπόν, να κάνετε ό,τι είναι αναγκαίο, ώστε αφ’ ενός το εθνικό απόθεμα να μοιράζεται δίκαια και να επιτελεί παραγωγικό σκοπό και αφ’ ετέρου, να γίνεται αυτό με πλήρη διαφάνεια και όλα τα στοιχεία να είναι σε γνώση των αγροτών και όλων των πολιτών.
Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Παρακαλώ, κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ (Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Κυρία συνάδελφε, καταρχάς θα συμφωνήσω μαζί σας, ενόψει ιδιαίτερα της αναθεώρησης της νέας ΚΑΠ, ότι πρέπει να δούμε όλα αυτά τα ζητήματα και, ιδιαίτερα, να μεταφέρουμε πόρους από τον πρώτο στον δεύτερο πυλώνα. Όμως, αυτή την ώρα είμαστε υποχρεωμένοι να προσεγγίζουμε τα ζητήματα με βάση αυτά που έχουμε μπροστά μας.
Το λέω αυτό, διότι το να αυξήσουμε το απόθεμα από 2% σε 4,5% αντιλαμβάνεστε ότι είναι ένας διπλασιασμός και κάτι. Αυτό έχει τις επιπτώσεις του μειώνοντας τη βασική ενίσχυση. Άρα, λοιπόν, οι κινήσεις θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μετρημένες, για να μην έχουμε άλλους είδους παρατράγουδα.
Το δεύτερο που θέλω να πω είναι ότι δεν είναι απλό πράγμα να δημοσιοποιηθούν καταστάσεις ονομάτων με ποσά κ.λπ., διότι ενδέχεται να βρεθούμε στην παραβίαση προσωπικών δεδομένων. Και από αυτή την άποψη, λοιπόν, δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε προβλήματα, πόσο μάλλον όταν έχουμε πίσω μας μια Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επειδή, όμως, πραγματικά ξεκινήσαμε μία συζήτηση που αφορά δικαιώματα, από τη δική μας πλευρά πρέπει από τώρα να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε, για να τεκμηριώσουμε τις απόψεις μας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όταν θα έρθει η ώρα. Βεβαίως, αυτό θα το κάνουμε, όχι από μόνοι μας, αλλά σε συνεργασία με άλλες χώρες, ιδιαίτερα με τις χώρες του Νότου, όπου έχουμε σε μερικά ζητήματα -και ιδιαίτερα σε αυτό το ζήτημα- κοινή αντίληψη. Θα τα δούμε όλα αυτά, όμως, στη διαδρομή.