Η έρευνα δείχνει ότι έχουν σημειωθεί θετικές εξελίξεις σε σχέση με τη χρήση των αντιβιοτικών: Το 32 % των συμμετεχόντων δήλωσε ότι είχε λάβει αντιβιοτικά κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες, ενώ στην έρευνα του 2009 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 40 %. Ωστόσο, πολλά απ' αυτά τα αντιβιοτικά καταναλώθηκαν άσκοπα: το 20 % των αντιβιοτικών ελήφθησαν για την αντιμετώπιση γρίπης ή κρυολογήματος και το 7 % των συμμετεχόντων κατανάλωσε αντιβιοτικά χωρίς συνταγή γιατρού. Το 66 % των ατόμων που απάντησαν γνωρίζει ότι τα αντιβιοτικά δεν δρουν κατά του κρυολογήματος και το 43 % έχει επίγνωση του γεγονότος ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι αποτελεσματικά ενάντια στους ιούς. Πάνω από τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων θα ήθελαν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα αντιβιοτικά.
Ως απάντηση στα παραπάνω αριθμητικά στοιχεία και επ' ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά, ο Επίτροπος κ. Βιτένις Αντριουκάιτις δήλωσε τα εξής: «Από τα αποτελέσματα αυτού του Ευρωβαρόμετρου προκύπτει ότι πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες ώστε οι συμπολίτες μας να ευαισθητοποιηθούν και να ενημερωθούν περαιτέρω σχετικά με τα αντιμικροβιακά. Επιπλέον, σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις, η μικροβιακή αντοχή προκαλεί 33.000 θανάτους ετησίως στην Ευρώπη και ο αριθμός αυτός θα πρέπει να αποτελέσει ένα μήνυμα αφύπνισης για όλους μας. Οι περισσότεροι από τους θανάτους αυτούς μπορούν να αποφευχθούν αν σταματήσει η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών και αν βελτιωθούν η διάγνωση και η πρόληψη των λοιμώξεων στα νοσοκομεία και τις κοινότητες. Καλώ όλους όσοι συμμετέχουν στην πρόληψη και τη θεραπεία των λοιμώξεων να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση της απειλής που συνιστά η μικροβιακή αντοχή. Πέρα από τις προσπάθειες για την αύξηση της ευαισθητοποίησης και της ενημέρωσης σχετικά με το θέμα αυτό, πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να αντιμετωπίσουμε τη μικροβιακή αντοχή όσον αφορά την υγεία των ζώων και το περιβάλλον αλλά και από τη σκοπιά της ανθρώπινης υγείας. Σε λίγες μέρες το Συμβούλιο θα δώσει το πράσινο φως για μια νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τα κτηνιατρικά φάρμακα και τις φαρμακούχες ζωοτροφές, εξέλιξη που αποτελεί σημαντικό επίτευγμα στον τομέα αυτό.»
Τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου και η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) θα παρουσιαστούν σήμερα στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο του συνεδρίου για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά 2018 με τίτλο: «One Health to Keep Antibiotics working» (Προσέγγιση «Μία υγεία» ώστε τα αντιβιοτικά να παραμείνουν αποτελεσματικά).
Τα τελευταία 15 χρόνια η ΕΕ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων σε σχέση με την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής. Πέρυσι εγκρίθηκε ένα νέο και ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της μικροβιακής αντοχής, στο οποίο ορίζονται οι στόχοι της Επιτροπής για την αντιμετώπισή της στο πλαίσιο πολιτικών για την ανθρώπινη υγεία, την υγεία των ζώων και το περιβάλλον.
Ορόσημο θα αποτελέσει η επικείμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα κτηνιατρικά φάρμακα και τις φαρμακούχες ζωοτροφές, με την οποία θα θεσπιστεί ένα ευρύ φάσμα συγκεκριμένων μέτρων για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής και την προώθηση της συνετής και υπεύθυνης χρήσης των αντιμικροβιακών. Από το 2022 και έπειτα δεν θα επιτρέπεται πλέον στην ΕΕ να χρησιμοποιούνται αντιμικροβιακά για την ενίσχυση της ανάπτυξης των ζώων, ούτε να χορηγούνται για προληπτικούς σκοπούς αντιμικροβιακά μέσω φαρμακούχων ζωοτροφών ή σε ομάδες ζώων. Θα υπάρχουν επίσης περιορισμοί σε σχέση με τη μεταφυλακτική χρήση των αντιμικροβιακών και θα θεσπιστεί η δυνατότητα να διαφυλάσσονται ορισμένα αντιμικροβιακά αποκλειστικά για ανθρώπινη χρήση. Επιπλέον, οι τρίτες χώρες, όσον αφορά τις εξαγωγές τους στην ΕΕ, θα πρέπει να τηρούν την απαγόρευση των αντιμικροβιακών που ενισχύουν την ανάπτυξη, καθώς και τους περιορισμούς για τα αντιμικροβιακά που προορίζονται αποκλειστικά για χρήση στον άνθρωπο. Με τον τρόπο αυτόν, οι νέες ρυθμίσεις της ΕΕ θα ενισχύσουν την προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών από τον κίνδυνο εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής μέσω εισαγωγών ζώων ή προϊόντων ζωικής προέλευσης.
Δεδομένου ότι η μικροβιακή αντίσταση συνιστά σημαντική πρόκληση τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, η διεθνής συνεργασία είναι ύψιστης σημασίας. Η ΕΕ εξακολουθεί να στηρίζει τη συνεργασία και να ενισχύει την παροχή καθοδήγησης σχετικά με τη μικροβιακή αντοχή στους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς (όπως η ΠΟΥ(link is external), ο OIE(link is external) και ο FAO(link is external), καθώς και να αναλαμβάνει ενεργό και ηγετικό ρόλο στις εργασίες της ομάδας G20(link is external).
Ιστορικό
Η μικροβιακή αντοχή είναι η αντίσταση ενός μικροοργανισμού σε αντιμικροβιακό φάρμακο στο οποίο αρχικώς ήταν ευαίσθητος. Η μικροβιακή αντοχή εμφανίζεται με φυσικό τρόπο, αλλά το φαινόμενο εντείνεται σε τεράστιο βαθμό εξαιτίας της υπερβολικής και ακατάλληλης χρήσης των αντιμικροβιακών φαρμάκων και των ελλιπών πρακτικών ελέγχου των λοιμώξεων και υγιεινής στον άνθρωπο και τα ζώα. Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και της συνεργατικής ομάδας για τη μικροβιακή αντοχή (AMR Collaborative Group), η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «Lancet», εκτιμάται ότι το 2015 προκλήθηκαν 33.000 θάνατοι στην Ευρώπη από λοιμώξεις οι οποίες οφείλονταν σε βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.
Η καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής όχι μόνο οδηγεί σε βελτίωση της υγείας, αλλά έχει επίσης σημαντικό οικονομικό όφελος. Η έκθεση του ΟΟΣΑ που δημοσιεύθηκε στις αρχές του τρέχοντος μήνα (με την υποστήριξη της Επιτροπής και του ECDC) εκτιμά ότι, αν εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής, θα μπορέσουμε να εξοικονομήσουμε έως και 4,8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία.
Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά είναι μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την υγεία η οποία συντονίζεται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στόχο να λειτουργήσει ως πλατφόρμα και να παράσχει στήριξη σε εθνικές εκστρατείες για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής και, ειδικότερα, για τη συνετή χρήση των αντιβιοτικών.