Της Δρος ΒΑΣΩΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, πλαστικού χειρουργού
Ο αγαπημένος μας ήλιος που απλόχερα χαρίζει το φως του στην πατρίδα μας, δεν είναι και ο καλύτερος φίλος για το δέρμα μας. Όλοι γνωρίζουμε τα αποτελέσματα της μεγάλης έκθεσης στον ήλιο το καλοκαίρι. Το μαύρισμα είναι η καλή επίπτωση. Τα υπόλοιπα όμως; Κοκκινίλα, τσούξιμο, έγκαυμα, πόνος, ξεφλούδισμα…
Και αυτά είναι μόνο τα άμεσα και ορατά αποτελέσματα. Τα αόρατα θα εμφανισθούν χρόνια αργότερα, στην ώριμη ηλικία και οφείλονται στην υπεριώδη ακτινοβολία (UVA, UVB) που συσσωρεύεται με τα χρόνια στα κύτταρα του δέρματος. Σε κάποια στιγμή στο μέλλον πιθανόν να εκδηλωθούν διάφορες καλοήθεις βλάβες (όπως υπερκερατώσεις,….), αλλά και καρκίνοι δέρματος ή μελάνωμα.
Ακόμα ο ήλιος επιβαρύνει τα μάτια και σε μεγάλη έκθεση χωρίς προστασία αναπτύσσεται πρόωρος καταρράκτης , κερατοπάθειες και πτερύγιο.
Όταν εκτιθέμεθα λοιπόν στον ήλιο πρέπει να παίρνουμε τα μέτρα μας, για να αποφύγουμε τις άμεσες, αλλά και τις απώτερες δυσμενείς επιπτώσεις. Και οι άνθρωποι που λόγω επαγγέλματος είναι διαρκώς εκτεθειμένοι στον ήλιο; Οι αγρότες, οι ψαράδες;
Συχνά, το δέρμα αγροτών και ψαράδων είναι χονδρό, ξηρό, ανελαστικό και αυλακώνεται από βαθιές ρυτίδες. Αυτή η γήρανση του δέρματος οφείλεται στην ηλιακή ακτινοβολία και ονομάζεται ηλιοελάστωση. Μειώνεται το ώριμο κολλαγόνο του δέρματος και καταστρέφονται οι ελαστικές ίνες. Αυξάνονται επίσης οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που καταστρέφουν τις κυτταρικές μεμβράνες. Το δέρμα υφίσταται πρόωρη γήρανση, που επιδεινώνεται με το κάπνισμα.
Καταστρέφονται όμως και κάποια γονίδια που μας προστατεύουν από τους όγκους. Έτσι οι άνθρωποι, που δέχονται μεγάλα ποσά ηλιακής και ειδικότερα υπεριώδους ακτινοβολίας και συνήθως δεν λαμβάνουν ιδιαίτερα μέτρα προστασίας από αμέλεια ή άγνοια, παρουσιάζουν καρκίνο του δέρματος ή μελάνωμα σε μεγαλύτερο ποσοστό από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Χαρακτηριστικό είναι ότι συχνότερα οι κακοήθειες αυτές εντοπίζονται σε εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές του σώματος, πρόσωπο και χέρια. Στο πρόσωπο μάλιστα πιο συχνά εμφανίζονται στην μύτη, που είναι πιο εκτεθειμένη!
Ο συνηθέστερος καρκίνος του δέρματος είναι ο βασικοκυτταρικός καρκίνος, ο οποίος έχει συνήθως καλή και μακροχρόνια πορεία, δεν δίνει μεταστάσεις, αλλά σιγά- σιγά διηθεί την γύρω περιοχή και μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, αν εντοπίζεται κοντά στο μάτι, στα ρουθούνια ή στον ακουστικό πόρο στο αυτί.
Δεύτερος σε συχνότητα είναι ο ακανθοκυτταρικός καρκίνος, που είναι πιο επιθετικός, αναπτύσσεται γρηγορότερα και αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα μπορεί να δώσει μεταστάσεις πρώτα στους λεμφαδένες της περιοχής.
Το μελάνωμα είναι μια πολύ επικίνδυνη κακοήθεια, που αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Είναι μια μικρή συνήθως βλάβη, που συνήθως μοιάζει με ελιά, αλλά έχει ανώμαλα όρια, περιοχές με διαφορετικό χρώμα, μεγαλώνει σταδιακά και αλλάζει μορφή.
Η θεραπεία όλων αυτών των καρκίνων είναι κυρίως η χειρουργική αφαίρεση. Αν η αντιμετώπιση είναι άμεση, έχουμε πλήρη ίαση. Αν καθυστερήσουμε, μπορεί η εξέλιξη να είναι μοιραία. Για τον λόγο αυτό έχει μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωση . Αν κάποιος αντιληφθεί μια βλάβη με τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν στο μελάνωμα, μια πληγή που παρόλη την θεραπεία δεν επουλώνεται μέσα σε ένα μήνα, μια ελιά που αιμορραγεί ή προκαλεί κνησμό (φαγούρα) ή παρουσιάζει κοκκινίλα γύρω της, πρέπει να απευθύνεται σε ειδικό γιατρό (πλαστικό χειρουργό ή δερματολόγο).
Τα άτομα που έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά ή έχουν πολλούς σπίλους (ελιές) κινδυνεύουν περισσότερο να πάθουν μελάνωμα. Το μελάνωμα εμφανίζεται και σε νεαρές ηλικίες σε αντίθεση με τους άλλους δύο καρκίνους, τον βασικοκυτταρικό και τον ακανθοκυτταρικό καρκίνο, που είναι καρκίνοι της μέσης ηλικίας.
Φυσικά ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει η πρόληψη. Τα μέτρα που πρέπει να παίρνουν οι άνθρωποι που δουλεύουν στην ύπαιθρο, για να μην μπουν σε περιπέτειες. Είναι απλά μέτρα που δεν τους δίνουμε σημασία, αλλά είναι σωτήρια.
Καπέλο, γυαλιά ηλίου, κάλυψη με ελαφρά και ανοιχτόχρωμα ρούχα του μεγαλύτερου μέρους του σώματος (μανίκια, μακριά παντελόνια ) και χρήση με τακτική ανανέωση αντηλιακών κρεμών. Τα αντηλιακά πρέπει να θεωρούνται φάρμακα και όχι γυναικείο αξεσουάρ!!!