Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το αγγούρι

Τα αγγούρια ή καστραβέτσια είναι μονοετή φυτά, της οικογενείας των Κολοκυνθωδών. Έχουν φύλλα μεγάλα, παλαμοειδή και οδοντωτά με πέντε λοβούς, γκρίζα στη κάτω επιφάνεια και βαθειά πράσινα στην επάνω. Οι βλαστοί είναι τραχείς με γωνιές και πάντοτε έρποντες.

Τα άνθη είναι μάλλον μικρά, κίτρινα και χωριστά το ένα γένος από το άλλο, στο αυτό φυτό. Τα αρσενικά ανοίγουν ποιό γρήγορα και είναι άπλα (σκέτα), τα δε θηλυκά παρουσιάζονται μαζί με ωοθήκη στο κάτω μέρος, η οποία αφού γονιμοποιηθεί, μεγαλώνει και σχηματίζει το γνωστό αγγούρι.

Οι καρποί είναι κυλινδρικοί, συνήθως, ακανόνιστοι και διαφόρου μεγέθους, με φλοιό ομαλό ή με εξογκώματα  ακανθωτά και χρώμα πράσινο βαθύ μέχρι λευκό. Οι σπόροι είναι μακρουλοί και ασπριδεροί, πολύ όμοιοι με εκείνους της πεπονιάς.

Τα αγγουριά απαιτούν χώματα αμμοαργιλλώδη, επαρκώς λιπασμένα και δουλευμένα με 2-3 βαθειά σκαψίματα. Η κοπριά αποτελεί το καλύτερο λίπασμα, σε ποσό 3-4000 οκάδ. κατά στρέμμα, αρκεί να είναι παλιά. Τα χημ. Λιπάσματα του τύπου 6-8- 8 δίδουν πολύ καλά αποτελέσματα, πρέπει όμως να χρησιμοποιούνται σε τρεις δόσεις, 15-20 οκ. κάθε φορά. Δηλαδή, μία προ της σποράς και τις δύο άλλες, στη βλάστηση και να σκεπάζονται με τα σκαλίσματα.

Η συστηματική καλλιέργεια των αγγουριών έγκειται κυρίως, στη παραγωγή πρωίμων καρπών. Στα θερμά μέρη, όπως στα νησιά των Κυκλάδων και αλλού, όπου το κλίμα είναι σταθερώς ζεστό, η παραγωγή επιτυγχάνεται φυσιολογικώς, πολύ πρώιμη. Η σπορά, στους τόπους αυτούς γίνεται κατά Φεβρουάριο-Μάρτιο ή και νωρίτερα. Στα ψυχρά όμως μέρη όπου το κλίμα είναι πιο τραχύ, η σπορά δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά κατά τον  Απρίλιο-Μάιο.

Ως τόσο για απόκτηση πρωίμων αγγουριών, πρέπει η σπορά να γίνεται νωρίς, το Φεβρουάριο-Μάρτιο, σε θερμοσπορεία και με σταθερή ζέστη 20-22 βαθμών. Οι σπόροι τοποθετούνται ανά 2-3 μέσα σε γλαστράκια, ή σε θέσεις επάνω σε παχύ στρώμα από φυτόχωμα και σε αποστάσεις 5- 6 πόντους, όπου σκεπάζονται ελαφρά, μόλις 1-2 πόντους το πολύ. Όταν αποκτήσουν 4-5 φύλλα διαλέγονται τα καλύτερα και μεταφυτεύονται, ανά ένα, σε γλαστράκια ή σε αραιότερες αποστάσεις 10-12 πόντους σε θερμοσπορεία με λιγότερη ζέστη (χλιαρά), όπου παραμένουν 2-3 εβδομάδες. Τότε για να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των πλαγίων βλαστών, εφαρμόζεται το πρώτο κλάδευμα. Προς τούτο, το στέλεχος εκάστου μικρού φυτού κόβεται με το νύχι, επάνω από το δεύτερο φύλλο, χωρίς να λογαριάζονται οι κοτυληδόνες. Μετά την πάροδο λίγων ημερών μεταφυτεύονται πάλι σε θαλπωρά είτε ψυχρά θερμοσπορεία, κατά αραιότερα διαστήματα ή σε γλαστράκια μεγαλύτερα. Ύστερα από 12-15 ημέρες μεταφυτεύονται πλέον στην οριστική τους θέση.

Η τελευταία μεταφύτευση γίνεται σε βραγιές ή σε σειρές κατά γραμμές, σε αποστάσεις 0.80-1 μ. και μεταξύ των 50-60 πόντους. Για την εργασία αυτήν ανοίγονται μικροί λάκκοι 20-80 πόντους πλάτους και βάθους, στους οποίους τοποθετούνται τα φυτά, καθένα, μέχρι του λαιμού και με το χώμα τους. Κατόπιν οι λάκκοι γεμίζονται με ένα-δύο φτυαριές καλοχωνεμένης κοπριάς, πατιούνται λίγο γύρω και ποτίζονται με αρκετό νερό. Εάν ο ήλιος είναι καυτερός, καλό είναι τα φυτά να σκεπάζονται με μερικά χόρτα για να περιορίζεται η εξάτμιση.
 
Η εργασία της μεταφυτεύσεως, κατά προτίμηση, πρέπει να γίνεται τις απογευματινές ώρες ή με καιρό συννεφιασμένο και δροσερό. Τα ποτιστικά αυλάκια πρέπει να χαράσσονται μακρύτερα από τις ρίζες 20-25 πόντους, για να μην έρχεται το νερό σε επαφή με αυτές, αλλά με απορρόφηση.
Με την πρόοδο της βλαστήσεως, οι δύο πρώτοι πλάγιοι βραχίονες, που αναπτύσσονται εξαιτίας του πρώτου κλαδεύματος, κόπτονται δ καθένας, σε 4-6 φύλλα, για να δημιουργηθούν νέες διακλαδώσεις, οι οποίες και θα καρποφορήσουν. Η εφαρμογή αυτή του κλαδεύματος είναι αναγκαία, ιδίως για την επιτυχία πρώιμης παραγωγής.

Για την καλλιέργεια των αγγουριών στα ανοικτά ή για όψιμη παραγωγή, η σπορά γίνεται απ' ευθείας επί τόπου δίχως καμία προετοιμασία των σπόρων ή κατόπιν προβλαστήσεως σε ζεστό κοπροσωρό. Πολλοί κηπουροί προτιμούν τη σπορά και ανάπτυξη των φυτών μέσα σε γλαστράκια, όπου αφού κάνουν λίγα φύλλα μεταφυτεύονται στις θέσεις τους.

Στη περίπτωση που οι σπόροι φυτεύονται αμέσως, η γη πρέπει να είναι καλά δουλευμένη με βαθειά σκαψίματα και λιπασμένη με ανάλογη χωνευμένη κοπριά. Κατά τη στιγμή της σποράς, ανοίγονται λάκκοι βάθους και πλάτους 25-30 πόντους, σε κανονικές αποστάσεις, οι οποίοι γεμίζονται με αρκετό κοπρόχωμα, ώστε να σχηματίζονται μικροί σωροί. Εάν πρόκειται η σπορά να γίνει σε βραγιές, τότε το χώμα μαζεύεται προς το μέσο, για να γίνεται είδος χαμηλού σαμαριού. Κατόπιν, γύρω στο κάθε σωρό, τοποθετούνται 3-4 σπόροι και σκεπάζονται ελαφρά σε βάθος 3-4 πόντους. Όταν βλαστήσουν και τα νέα φυτά αποκτήσουν 3-5 φύλλα διαλέγονται και διατηρούνται 1-2, τα καλύτερα, τα άλλα απορρίπτονται.

Σε όλες τις περιπτώσεις οι καλλιεργητικές περιποιήσεις συνίστανται από 2-3 σκαλίσματα, τα οποία πρέπει να γίνονται εγκαίρως, μέχρις ότου σκεπασθεί όλη η επιφάνεια από τις αγγουριές. Επίσης τα ποτίσματα πρέπει να γίνονται τακτικά, κάθε 2-4 ήμερες, ώστε η γη να διατηρεί πάντοτε σχετική υγρασία. Ή παραμικρά ξηρασία είναι πολύ επιβλαβής για τις αγγουριές. Σταματά τη βλάστηση και προ πάντων, κάνει τα αγγούρια τραχεία και πικρά. Για αυτό, στα ελαφρά εδάφη και ατούς ζεστούς τόπους τα ποτίσματα πρέπει να είναι συχνότερα και αφθονότερα.

Για την επίσπευση και ενδυνάμωση της παραγωγής και στην ανοικτή καλλιέργεια, είναι αξιοσύστατη η εφαρμογή του κλαδεύματος, όπως έγινε λόγος για τις αγγουριές που μεταφυτεύονται. Δηλαδή, όταν τα φυτά αποκτήσουν 4-5 φύλλα πρέπει να κορφολογούνται επάνω από τα 2 κάτω φύλλα, για να δώσουν πλάγιους βλαστούς στις μασχάλες. Όταν οι νέοι αυτοί βλαστοί αποκτήσουν 7-8 φύλλα κόβονται ο καθένας επάνω από τα 4-5 φύλλα, για να αναπτυχθούν άλλοι βλαστοί τρίτης σειράς, οι οποίοι και θα καρποφορήσουν. Με την υποχρεωτική αυτή διάταξη της βλαστήσεως, επιτυγχάνεται μεγάλη πρωιμότητα, γιατί τα αρσενικά άνθη παρουσιάζονται στη 2η και 3η σειρά βλαστών, ενώ τα θηλυκά από την 3η σειρά και πέρα. Τα αγγούρια, κατά την συγκομιδή, πρέπει να μαζεύονται συχνά, κάθε δύο ημέρες τουλάχιστο, για να γίνονται άλλα. Πάντως να είναι τρυφερά και μόλις θεωρηθούν κατάλληλα για κατανάλωση. Προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τουρσί, πρέπει να συλλέγονται πολύ μικρά, στο μέγεθος ενός δακτύλου.

Για να υπάρχουν τρυφερά αγγούρια σε όλο το διάστημα του καλοκαιριού μέχρι τέλους του φθινοπώρου, πρέπει η σπορά να γίνεται κατά χρονικά διαστήματα από την άνοιξη ως τα τέλη Αυγούστου.

Παράγωγη απόρου

Η απόκτηση καλού αγγουροσπόρου βασίζεται στην εκλογή των μητρικών φυτών, τα οποία πρέπει να είναι παραγωγικά και προ πάντων, να ανταποκρίνονται στην επιθυμητή ποικιλία. Αφού διαλεχτούν οι μάνες πρέπει σε κάθε ρίζα να αφήνονται μόνο 1-2 καρποί, από τους πρώτους, οι οποίοι να διατηρούνται μέχρις ότου να κιτρινίσουν και ωριμάσουν τελείως. Κατόπιν όταν σαπίσουν πλένονται  και αποχωρίζονται οι σπόροι, οι οποίοι αφού στεγνώσουν φυλάσσονται σε μέρος ξηρό και σκοτεινό.

Η βλαστική δύναμη των σπόρων διαρκεί 4-6 χρόνια.

Πηγή: www.ftiaxno.gr