Εισήχθη στην Ευρώπη από την Ν.Αμερική από όπου και κατάγεται. Καλλιεργείται γαι τα σπέρματα της τα οποία είναι βρώσιμα μετά από καβούρδισμα , χρησιμοποιούνται στην ζαχαροπλαστική και επίσης για την εξαγωγή ελαίου εις το οποίο είναι πλούσιο. Υποπροϊόν της ελαιουργίας είναι οι πλακούντες οι οποίοι είναι εξαιρετική κτηνοτροφή πλούσια σε λευκώματα.
Είναι μονοετής πόα. Τα άνθη είναι τέλεια και αυτογονιμοποιούνται. Φύλλα κατ ´εναλλαγή και κεντρικός βλαστός όρθιος ή πλάγιος, διακλαδιζόμενος με άφθονους βλαστούς πλευρικούς. Ο λοβός περιέχει από 1 έως και 3 ή και περισσότερα σπέρματα. Οι λοβοί σχηματίζονται μόνο εντός του εδάφους και παραμένουν κλειστή μή διανοιγόμενοι. Τα σπέρματα περιβάλλονται από λεπτή περγαμηνοειδή μεμβράνη χρώματος κεραμιδί.
Παραγωγή
Η κατεχόμενη έκταση ανέρχεται σε πολλά εκατοντάδες εκατομμύρια στρέμματα και οι κύριες παραγωγικές χώρες είναι η ΗΠΑ, Βιρμανία, Βραζιλία, Αργεντινή, Ν.Αφρική, Ινδονησία και Ινδία. Στην χώρα μας καλλιεργείται σε αρκετά μέρη
Οικολογία
Η εδαφολογική προσαρμοστικότητα της αραχίδος είναι μικρή. Για να καλλιεργηθεί αυτή επιτυχώς απαιτούνται βασικά εδάφη αμμοπηλώδη ελαφρά, δροσερά, άριστης υφής και καλά εφοδιασμένα σε ασβέστιο και σε οργανική ουσία. Σε βαριά εδάφη, δεν παρέχεται ευχέρεια διάτρησης της επιφάνειας του εδάφους και διείσδυσης εντός αυτού των επιμηκυνόμενων γυνοφόρων και την παραγωγή καλοσχηματισμένων λοβών. Η αραχίδα έχει ανάγκη άφθονου ηλιακού φωτός και αρκετά υψηλών θερμοκρασιών καθώς και περιόδου 200 τουλάχιστον ημερών απαλλαγμένων από παγετό . Πλην ίσως εξαιρέσεων, η καλλιέργεια της αραχίδας έχει ανάγκη από άρδευση για βελτιστοποίηση των αποδόσεων. Η αραχίδα σπέρνεται την άνοιξη αφού παρέλθει ο κίνδυνος των όψιμων παγετών . Συνήθης χρόνος σποράς είναι ο μετά την σπορά του βαμβακιού και πιο όψιμα.
Καλλιέργεια
Ως φυτό εαρινό, αντιμετωπίζει ανταγωνισμό των θερινών ζιζανίων. Έτσι η προπαρασκευή του εδάφους πρέπει να αποβλέπει εις την απαλλαγή του αγρού από τα ζιζάνια με θερινές βαθιές αρόσεις. Επιπλέον θα πρέπει να καταβάλλεται ιδιαίτερη προσπάθεια προς εξασφάλιση της διάβροχης του ογκώδους σπόρου ώστε να εκκινήσει το έμβρυο.
Η σπορά γίνεται κατά γραμμάς τόσον ώστε μετά το σκάλισμα , τα αναπτυσσόμενα φυτά να κλείσουν δια του φυλλώματος τους τα μεταξύ τους διαστήματα. Οι αποστάσεις φύτευσης είναι μεταξύ των γραμμών 40 εκατοστά και 20 με 30 εκατοστά επί της γραμμής. Μεταξύ των φυτών της αραχίδας, μπορούν να σπαρθούν σπόροι αραβόσιτου σε ποσοστό 10-15%. Οι σπόροι σπέρνονται είτε με το κέλυφος είτε γυμνοί. Τα κέλυφοι αφαιρούνται είτε δια χειρός είτε με ειδικά αποφλοιωτικά μηχανήματα. Οι γυμνωθέντες σπόροι φυτρώνουν ταχύτερα και με περισσότερα ποσοστά επιτυχίας. Πριν από την σπορά , καλό είναι να απολυμαίνονται προς αποφυγή προσβολών. Η απαιτούμενη ποσότητα σπόρων είναι γύρω στα 4 κιλά στο στρέμμα για γυμνούς σπόρους και 6 για σπόρους λοβών. Για να διατηρηθούν οι σπόροι σε καλή βλαστική κατάσταση, πρέπει η υγρασία να μην ξεπερνάει το 6-7%και να αποθηκεύονται σε ξηρούς χώρους υπό χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι το χρόνο σποράς. Η λίπανση θα πρέπει να περιορίζεται αρχικά σε προσθήκη φωσφόρου και καλίου βαθέως ενσωματωμένου εντός του εδάφους τις παραμονές της σποράς. Είναι δυνατόν όμως σε αποπλυθέντα εδάφη αν παρίσταται ανάγκη ταυτόχρονης προσθήκης και μικρών ποσοτήτων αζώτου προς υποβοήθηση της εγκατάστασης των φυτών και της ανάπτυξης των αζωτοβακτηρίων επί των ριζών του. Τα εδάφη που στερούνται ασβεστίου , καλό είναι να αποφεύγεται η καλλιέργεια αραχίδας ή να προστίθεται ασβέστιο ή γύψος εις το έδαφος.
Η αραχίδα διακρίνεται από την ικανότητα να επωφελείται από την ύπαρξη λιπαντικών στοιχείων στο έδαφος όταν αυτά δεν μπορούν να απορροφηθούν από άλλα φυτά . Με την πάροδο 40 με 60 ημερών από την φύτευση, αρχίζει ή άνθιση η οποία κλιμακώνεται σε πολλές ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες. Εντός 120 με 140 ημερών περίπου από το φύτρωμα, συμπληρώνεται ο βιολογικός κύκλος των φυτών για φυσιολογικές συνθήκες και κοινές ποικιλίες. Στα πρώτα στάδια θα πρέπει να διενεργούνται σκαλίσματα προκειμένου να διατηρείται το χώμα αφράτο και να διαφυλάσσεται η πορώδης υφή αυτού. Εν πάση περιπτώση, με την έναρξη της άνθησης πρέπει η αφρατοποιήση του εδάφους να είναι επαρκής και η υγρασία ικανοποιητική χορηγούμενη κυρίως με αρδεύσεις . Οι αρδεύσεις θα πρέπει να είναι συχνές , χορηγούμενες σε ισομερείς ποσότητες και επαρκείς.
Η συγκομιδή γίνεται με εκρίζωση των φυτών. Τα εκριζωθέντα φυτά μεταφέρονται στα αλώνια ή συγκεντρώνονται σε ομάδες στον αγρό προς ξήρανση και απόσπαση των λοβών. Η απόδοση των λοβών σε σπέρματα ποικίλει από 61 -70%. Η περιεκτικότητα των σπερμάτων σε έλαιο ανέρχεται μέχρι και 48% , σε πρωτεΐνη έως και 30%. Είναι πλούσια σε άλατα φωσφόρου ενώ είναι εξαίρετα αφού περιέχουν βιταμίνες όπως είναι η θειαμίνη και η ριβοφλαβίνη καθώς και η νιασίνη, κυστίνη. Η σχέση άχυρου προς καρπό είναι 1 προς 1. Το άχυρο της αραχίδας είναι πλούσια κτηνοτροφή ιδιαίτερα πλούσια σε λευκώματα.
Γραμματεα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ
anastagra@yahoo.gr