του Ορέστη Δαβία (http://realfarm.gr/)
Είναι τόσο αγαπητή, ως ρόφημα, στις περιοχές της χώρας μας όπου ευδοκιμεί ώστε σχεδόν όλοι πιστεύουν πως ο θάμνος της λουΐζας είναι εξίσου ελληνικός με το θυμάρι και το φασκόμηλο. Η αλήθεια όμως είναι άλλη. Πατρίδα της Λουΐζας μια περιοχή που μοιράζονται η Χιλή και η Αργεντινή απ’ όπου οι Ισπανοί κατακτητές του Νέου Κόσμου την μετέφεραν στην Ευρώπη στα μέσα του 18ου αιώνα.
Στοιχεία για τα πρώτα βήματά της στη γηραιά ήπειρο δεν διαθέτουμε πολλά εκτός απ’ το ότι αρχικά καλλιεργήθηκε σε κήπους μοναστηριών και ανακτόρων ως σπάνιο καλλωπιστικό φυτό. Γνωρίζουμε πάντως πως σχετικά γρήγορα, στην Ισπανία πάντοτε, άρχισαν με το αιθέριο έλαιο των φύλλων της να αρωματίζουν ακριβά σαπούνια και καλλυντικά.Εκείνη την εποχή περίπου το νιόφερτο φυτό βαφτίστηκε λουΐζα προς τιμήν της Ισπανίδας βασίλισσας Μαρίας-Λουΐζας, μια επιλογή μάλλον ατυχής αφού πολλοί σύγχρονοί της την περιγράφουν ως γυναίκα σκληρή και δολοπλόκο. Το όνομά όμως που της δόθηκε είναι τρυφερό και πολύ πετυχημένο, καθώς εκτός από μας το υιοθέτησαν και αρκετές άλλες γλώσσες.
Για το πότε και πως ακριβώς έφτασε η λουΐζα στην Ελλάδα δεν διαθέτουμε στοιχεία, φαίνεται πάντως πως στα πιο ζεστά μέρη εγκλιματίστηκε αμέσως, ενώ λόγω της προτίμησης που δείχνει ο λαός μας στη μυρωδιά του λεμονιού βρήκε γρήγορα μια θέση σε πολλούς κήπους. Σήμερα πλέον την συναντάμε αυτοφυή στην Κρήτη, σε πολλά νησιά του Αιγαίου αλλά και σε παραλιακές περιοχές της Πελοποννήσου, όπου μάλιστα συχνά παίρνει τη μορφή ενός μικρού δέντρου. Στις γλάστρες, πάλι, κλαδεύεται συνήθως τακτικά ώστε να κρατάει το προσφιλές σχήμα του «γεμάτου» θάμνου, πράγμα που πετυχαίνουμε εύκολα αν την τοποθετήσουμε σε ηλιόλουστη θέση και δεν ξεχνάμε πως χρειάζεται συχνό πότισμα. Από τα τέλη της άνοιξης μέχρι να μπει το φθινόπωρο η λουΐζα γεμίζει με τα πολύ μικρά, λευκορόδινα και αρωματικά άνθη της, όποιος την καλλιεργεί πάντως για τα φύλλα της καλό είναι να μην επιτρέπει εξάρσεις στην ανθοφορία της γιατί τότε το άρωμα τους αδυνατίζει κάπως.
Αν τα αφήσουμε για λίγα λεπτά σε βραστό νερό παρασκευάζουμε εύκολα ένα πολύ ευγευστο ορεκτικό και χωνευτικό τσάι. Εδώ και κάποια χρόνια θεωρήθηκε ότι το τσάι απ’ τα ξερά, βεβαίως, φύλλα βοηθάει και στο αδυνάτισμα, με αποτέλεσμα λόγω της μεγάλης ζήτησης να γίνεται πλέον εισαγωγή τους από το Μαρόκο και την Τουρκία όπου η λουΐζα καλλιεργείται εντατικά. Αν αποφασίσετε να αξιοποιήσετε το ευγενές μυρωδικό που λέγεται λουΐζα στην κουζίνα σας είναι όμως καλύτερο να προτιμάτε τα φρεσκοκομμένα φύλλα της. Επειδή όμως δεν κυκλοφορούν στο εμπόριο, σας προτρέπω να της προσφέρετε φιλοξενία σε μια γλάστρα στο μπαλκόνι σας για να ‘χετε όλο σχεδόν το χρόνο την ευχέρεια να τα κόβετε φρέσκα. Δεν χρειάζονται πολλά, δυο ή τρία φυλλαράκια που θα ρίξουμε ολόκληρα (ώστε να είναι μετά εύκολο να αφαιρεθούν) στο τέλος του μαγειρέματος είναι αρκετά για να χαρίσετε το υπέροχο άρωμα και τη δροσερή τους γεύση στα εδέσματα που ταιριάζουν περισσότερο στον χαρακτήρα της, όπως ρύζια και σούπες Το ίδιο επίσης θα κάνετε με τα παγωτά και τα σορμπέ, τις κομπόστες και τα φρούτα που θα σιγοβράσετε σε σιρόπι ή κρασί. Αλλά και το βούτυρο με το οποίο θα αλείψετε τοστ, τα λευκά τυριά, οι πράσινες σαλάτες και οι φρουτοσαλάτες ευνοούνται από τη χάρη της, στην περίπτωσή τους όμως θα διαλέξετε μικρά φύλλα και θα τα ψιλοκόψετε. Και μπορείτε, βέβαια, πολύ απλά να γαρνίρετε με τα ολόκληρα φύλλα της τους φρέσκους χυμούς και τα παγωμένα τσάγια του καλοκαιριού για να τους χαρίσετε λίγο από το άρωμα των πιο όμορφων ελληνικών κήπων.