Κυρίως λόγω έλλειψης ανταγωνιστικότητας έναντι ενός ολοένα και πιο αποτελεσματικού και αποδοτικού εργασιακού περιβάλλοντος
Κατά την επόμενη δεκαετία στην Ιβηρική Χερσόνησο θα εξαφανιστούν, θα ενσωματωθούν ή θα κλείσουν περίπου 500 ελαιοτριβεία, εκ των οποίων 137 στην Πορτογαλία και 363 στην Ισπανία, όλα λόγω έλλειψης ανταγωνιστικότητας έναντι ενός ολοένα και πιο αποτελεσματικού και αποδοτικού εργασιακού περιβάλλοντος, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη εισροής ελαιοκάρπου από τον αγρό.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας μελέτης που διεξήχθη από την Πανεπιστημιακή Τάξη Oleícola Innova, η οποία προωθείται από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ανδαλουσίας, Antonio Machado Campus, και τον Όμιλο Oleícola Jaén. Η μελέτη, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, διευθύνεται από τον σύμβουλο και ερευνητή Juan Vilar.
Αρχική κατάσταση
Σύμφωνα με τη μελέτη, υπάρχουν 2.219 μύλοι στην Ιβηρική Χερσόνησο, εκ των οποίων οι 1.047 έχουν τη νομική μορφολογία των εταιρειών κοινωνικής οικονομίας και οι υπόλοιποι, 1.172, είναι βιομηχανικοί μύλοι. Όσον αφορά το ποσοστό άλεσης, τα πρώτα αντιπροσωπεύουν το 40% της παραγωγής και τα δεύτερα το 60%, ενώ τα τελευταία 10 χρόνια, η χρονιά κατά την οποία αλέστηκε η μεγαλύτερη ποσότητα ελιών ήταν 10,2 εκατομμύρια τόνοι, η χειρότερη χρονιά 4,2 εκατομμύρια τόνοι και ο μέσος όρος ήταν 7,4 εκατομμύρια τόνοι.
Σε σύγκριση με τα προηγούμενα 10 έτη, ο μέσος όρος των τελευταίων 10 ετών αυξήθηκε κατά 1 εκατομμύριο τόνους καρπού, δηλαδή από 6,4 σε 7,4 εκατομμύρια τόνους ελαιοκάρπου ανά περίοδο.
Ο μέσος όρος ελαιοτριβείου ανά ελαιοτριβείο ανά εποχή είναι 3,3 εκατομμύρια κιλά και η διαφορά του μέσου όρου ελαιοτριβείου από την καλύτερη στη χειρότερη εποχή ανά ελαιοτριβείο είναι 1,5 εκατομμύρια κιλά.
Αυτή η διαφορά σε κιλά μπορεί να σημαίνει απόκλιση έως και 15 λεπτά στο κόστος ελαιοτριβείου ανά κιλό, σε ορισμένες περιπτώσεις χαμηλότερη, αλλά σε άλλες πολύ υψηλότερη, ανάλογα με το περιβάλλον και τη σύνθεση του κόστους, καθώς έχουμε να κάνουμε με σταθερές δομές πόρων και κόστους, που υπόκεινται σε ασταθείς περιόδους ελαιοπαραγωγής.
Η περίπτωση της Ισπανίας
Αν εξετάσουμε την Ισπανία, η μέγιστη ελαιοτριβή κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών ήταν 9,7 εκατομμύρια τόνοι, η μέση ήταν 6,8 εκατομμύρια τόνοι και η χαμηλότερη ήταν 3,6 εκατομμύρια τόνοι. Η διαφορά στην ελαιοτριβή ανά εποχή μεταξύ της μέγιστης εποχής και της χειρότερης αυτής της δεκαετίας είναι 3,4 εκατομμύρια κιλά ανά ελαιοτριβείο και η διαφορά όσον αφορά το κόστος ανά ελαιοτριβείο θα μπορούσε να αντιστοιχεί στα προαναφερθέντα.
Η περίπτωση της Πορτογαλίας
Στην Πορτογαλία ισχύει το ίδιο, το έτος κατά το οποίο αλέστηκε η μεγαλύτερη ποσότητα φρούτων ήταν 1,1 εκατομμύρια τόνοι, το χειρότερο έτος της τελευταίας δεκαετίας ήταν 0,32 εκατομμύρια τόνοι, και ο μέσος όρος είναι 0,63 εκατομμύρια, δηλαδή αν το μεταφέρουμε στο ελαιοτριβείο κατά μέσο όρο, 2,7 εκατομμύρια κιλά, το καλύτερο έτος, το χειρότερο 0,8 εκατομμύρια κιλά.
Επομένως, η διαφορά είναι 1,9 εκατομμύρια κιλά ετησίως, και όσον αφορά τα σκάνδαλα, σε αυτή την περίπτωση, οι διαφορές είναι περίπου οι ίδιες.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί διαφορές στο κόστος άλεσης, ανά κιλό λαδιού, ακόμη και άνω των 70 λεπτών, ανάλογα με την εποχή, λόγω της ανελαστικότητας της κλίμακας της εγκατεστημένης βάσης των ελαιοτριβείων, δεδομένης της εναλλαγής των συγκομιδών.
Στρατηγικές των ελαιοτριβείων
Βραχυπρόθεσμα, η μόνη λύση, σε βιομηχανικούς όρους, για να μπορέσει να επιτευχθεί επαρκής όγκος για την κάλυψη του κόστους κλίμακας, είναι η αύξηση του όγκου, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας και η επίτευξη κάλυψης του κόστους μέσω της εναλλαγής των προϊόντων, με την αύξηση του όγκου άλεσης, υπογραμμίζει η μελέτη.
Η κατάσταση αυτή, ιδίως σε σύντομες, χαμηλού όγκου εποχές, έχει οδηγήσει σε μεγαλύτερη έλλειψη ελιών, λόγω της πρόσθετης αύξησης της ζήτησης που απαιτούν τα ελαιοτριβεία που έχουν εξειδικευτεί για να επιτύχουν την κατάλληλη κλίμακα ώστε να βελτιώσουν το κόστος τους.
Επομένως, για τα ελαιοτριβεία που δεν έχουν εξειδικευτεί, ο όγκος των διαθέσιμων και απαιτούμενων ελιών είναι μικρότερος, και επειδή δεν έχουν εξειδικευτεί, το κόστος τους αυξάνεται λόγω του φαινομένου της απόσυρσης όγκου και της έλλειψης εξειδίκευσης, επιδεινώνοντας έτσι την κατάστασή τους.
Ανεπαρκής ανάπτυξη
Η οργανική ανάπτυξη των εκστρατειών από την τελευταία δεκαετία στη χερσόνησο αυξήθηκε κατά μέσο όρο λίγο πάνω από 15% σε όγκο, που δεν είναι αρκετή για να μπορέσει να εξασφαλίσει την απαραίτητη αύξηση της ποσότητας των ελιών που χρειάζονται τα ελαιοτριβεία στον τρόπο εργασίας τους,
Αυτό δεν είναι αρκετό για να παράσχει την απαραίτητη αύξηση της ποσότητας ελιών που απαιτείται από τα ελαιοτριβεία με τον τρόπο εργασίας τους, η οποία θα μπορούσε να εκτιμηθεί λίγο κάτω από 35%, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Πορτογαλία μόνο 8 ελαιοτριβεία ελαιοτριβούν το 46% της συνολικής ελαιοπαραγωγής της χώρας και ότι στην Ισπανία υπάρχουν ελαιοτριβεία που ελαιοτριβούν έως και 60 φορές τον εθνικό μέσο όρο που επεξεργάζονται ανά ελαιοτριβείο και περίοδο.
Έτσι, η μελέτη αυτή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, εάν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί και τα ελαιοτριβεία που προσανατολίζονται σε μια στρατηγική αποδοτικότητας μέσω κλίμακας συνεχίσουν να αυξάνουν τον όγκο και την αποδοτικότητα της ελαιοτριβής, εις βάρος, πρώτα, της διαθεσιμότητας του περιβάλλοντος και, στη συνέχεια, των υπόλοιπων υφιστάμενων κέντρων ελαιοτριβείου, κατά την επόμενη δεκαετία στην Ιβηρική Χερσόνησο θα εξαφανιστούν, θα ενσωματωθούν ή θα κλείσουν περίπου 500 ελαιοτριβεία.