Οι αποφάσεις των Κρατών – Μελών για τη νέα ΚΑΠ στη τελική ευθεία

Η οριστικοποίηση της νέας ΚΑΠ, η οποία αφορά την επόμενη εξαετία είναι προ των πυλών αφού τον Αύγουστο αναμένεται να κλείσει το θέμα οριστικά με την έκδοση των εφαρμοστικών πράξεων ανά Κράτος-Μέλος. Αρκετά νέα δεδομένα, αλλά και παλαιότερα τα οποία ίσως και εσφαλμένα δεν κρίθηκαν ως σημαντικά, στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο, πλέον έχουν πρωταρχικό ρόλο όχι μόνο στον καθορισμό των ενισχύσεων που θα λαμβάνουν οι παραγωγοί, αλλά και στον τρόπο που θα αντιμετωπίζεται γενικότερα ο αγροτικός τομέας στο άμεσο μέλλον. Όροι όπως «ενεργός αγρότης», «πρασίνισμα», «πολλαπλή συμμόρφωση» και «καθεστώς μικροκαλλιεργητών» θα κατέχουν ξεχωριστή θέση στην περίοδο εφαρμογής της νέας ΚΑΠ για τα επόμενα χρόνια.

Το παρόν άρθρο σκιαγραφεί ορισμένες βασικές προθέσεις διαφόρων Κρατών-Μελών λίγο πριν τις τελικές αποφάσεις τους. Ξεκινώντας από το πώς θα καθορίσουν τα Κράτη  - Μέλη  τις έννοιες  «ενεργός» και  «ανενεργός»  αγρότης, αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιλογές καθορισμού του κατώτερου ορίου λήψης άμεσων ενισχύσεων παρελθόντων ετών κυμαίνονται από 1250 ευρώ, σε χώρες όπως η Ισπανία και η Αυστρία, έως 5000 ευρώ, σε χώρες όπως η Πορτογαλία και η Σουηδία.

Σε ότι αφορά τις ελάχιστες απαιτήσεις για το μέγεθος της έκτασης προκειμένου να δοθούν άμεσες ενισχύσεις παρουσιάζονται διακυμάνσεις ανάμεσα στα  Κράτη – Μέλη από 0,5 έως 5 εκτάρια. Ενδεικτικά, για τη Δανία φαίνεται ότι θα οριστούν τα 5 εκτάρια ενώ για την Πορτογαλία τα 0,5 εκτάρια.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τους νέους αγρότες, τα οποία δείχνουν ότι κάποιες χώρες προτίθενται να επιβάλλουν σε αυτούς να έχουν, κάποιου είδους γεωπονική εκπαίδευση ή πείρα, όπως η Ιρλανδία, η Αυστρία και η Πορτογαλία, ενώ κάποιες άλλες όπως η Ουγγαρία και η Σουηδία δε το κρίνουν απαραίτητο. Σε ότι αφορά το συνολικό ποσό που υπολογίζεται ότι θα δοθεί σε ετήσια βάση σε αυτή την ξεχωριστή ομάδα παραγωγών κυμαίνεται από 4,64 εκατ. ευρώ( Βέλγιο) έως 75 εκατ. ευρώ (Γαλλία). Επιπροσθέτως, τα ποσά αυτά αναφέρονται σε μία μέγιστη δυνατή επιδοτούμενη έκταση που ξεκινά από 34 εκτάρια στη Γαλλία και φτάνει τα 90 εκτάρια σε αρκετές χώρες, όπως για παράδειγμα την  Δανία, την Γερμανία και την Πορτογαλία. Το ποσό ανά εκτάριο κυμαίνεται από τα 20 ευρώ (Ρουμανία) έως τα 90 ευρώ (Δανία).

Όσοι ενταχθούν στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών για τους οποίους ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός είναι η απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και επιπλέον να υπόκεινται σε λιγότερους ελέγχους, ο κάθε δικαιούχος θα λαμβάνει ένα και μόνον ποσό το οποίο κυμαίνεται από 500 έως 1250 ευρώ. Κάποιες χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Αυστρία, το όρισαν στην ανώτερη τιμή του και κάποιες στην κατώτερη όπως η Πορτογαλία.

Η εφαρμογή της εσωτερικής σύγκλισης ανά περιφέρεια (το πλήθος των οποίων καθορίζεται από το κάθε Κράτος – Μέλος) είναι μία από τις καινούργιες απαιτήσεις της νέας ΚΑΠ. Σκοπός αυτής, είναι η σταδιακή σύγκλιση των ενισχύσεων προς μία ενιαία τιμή εντός κάθε περιφέρειας έως το 2019. Αρκετές χώρες δεν σκοπεύουν να ορίσουν κάποιο πλήθος περιφερειών (Ιρλανδία, Αυστρία κ.ά.) και επομένως η σύγκλιση θα γίνει σε εθνικό επίπεδο, ενώ κάποιες άλλες προτίθενται να το πράξουν και το πλήθος των περιφερειών μπορεί να φτάσει ακόμα και σε 22-24, όπως η Ισπανία. Η σύγκλιση των ενισχύσεων μπορεί να γίνει σταδιακά, κάτι που θα εφαρμόσει η Γερμανία αφού δείχνει να προτιμά την σύγκλιση να γίνει σε 3 στάδια. Ωστόσο υπάρχει και η επιλογή της κατευθείαν σύγκλισης που επιλέγεται από την Κροατία και την Πολωνία.

Επίσης, σε ότι αφορά στο ελάχιστο ποσοστό σύγκλισης 60% του στόχου και στο μέγιστο ποσοστό απωλειών 30%, κάποια Κράτη – Μέλη δείχνουν να αποδέχονται μόνο το πρώτο όπως η Δανία και κάποια και τα δύο όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Εν γένει, η κατανομή των άμεσων επιδοτήσεων σε ποσοστό επί %, ανά υποχρεωτικό ή προαιρετικό καθεστώς ενδεικτικά για κάποιες χώρες, προκύπτει να είναι η εξής :

Αναμένουμε λοιπόν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τις δικές μας εθνικές αποφάσεις με την ελπίδα ότι αυτές θα δημιουργήσουν ένα νέο πλαίσιο άσκησης της αγροτικής δραστηριότητας που θα υπερβαίνει την επιδοματική λογική και θα επικεντρώνεται στην παραγωγή, την μεταποίηση και την εμπορία ποιοτικών αγροτικών προϊόντων.

Δ/ση Στρατηγικού Σχεδιασμού και Εξωστρέφειας της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΑΕ.