Τα βασικά αναπτυξιακά εργαλεία (νέος Αναπτυξιακός Νόμος, Πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2014-2020) και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παρουσίασαν ο υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Αλέξης Χαρίτσης και ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων, Λόης Λαμπριανίδης.
Ο κ. Χαρίτσης, αφού αναφέρθηκε στην προβληματική κατάσταση που παρέλαβε η κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2015, υπογράμμισε ότι η έλλειψη συνολικού αναπτυξιακού σχεδιασμού και η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια περιόρισε σημαντικά την οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων. Η κυβέρνηση την αντικαθιστά με νέο αναπτυξιακό σχέδιο, που βασίζεται στην μετεξέλιξη του παραγωγικού υποδείγματος της οικονομίας στην κατεύθυνση δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας και στα νέα, καινοτομικά, παραγωγικά συστήματα και στην ενίσχυση εκείνων των κοινωνικών στρωμάτων που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που ήδη πραγματοποιήθηκε, η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και η ελάφρυνση του δημόσιου χρέους αποτελούν απαραίτητες συνθήκες για τη δημιουργία του κατάλληλου οικονομικού περιβάλλοντος, ώστε ο αναπτυξιακός σχεδιασμός να έχει τα προσδοκώμενα οφέλη.
Στη συνέχεια περιέγραψε τους βασικούς άξονες που διαμορφώνουν τα προγράμματα ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-20 και παρουσίασε τις 4 νέες δράσεις που θα ενεργοποιηθούν τις επόμενες ημέρες. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην απόλυτη διαφάνεια και την ανοικτή πρόσβαση όλων σε αυτά. Πρόσθεσε, δε, ότι ο αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν εξαντλείται στα όρια του ΕΣΠΑ αλλά επιδιώκει να ενεργοποιήσει και άλλους επενδυτικούς πόρους, δημόσιους και ιδιωτικούς.
Ο υφυπουργός ολοκλήρωσε την παρουσίασή του, παραθέτοντας τις μέχρι τώρα επιτυχίες, δηλαδή την πρωτιά της Ελλάδας στην απορρόφηση πόρων από τα προγράμματα της περιόδου 2007-13, με την άντληση 5 δισ. ευρώ το τελευταίο τετράμηνο του 2015, καθώς και την πρωτιά στην ολοκλήρωση του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου για το σύνολο των προγραμμάτων της περιόδου 2014-20. Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν όλες τις προϋποθέσεις για την επίτευξη του στόχου να διοχετευτούν φέτος στην πραγματική οικονομία 8 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία. Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των νέων αναπτυξιακών στόχων, ανέφερε τέλος ο κ. Υφυπουργός, είναι να σταματήσει η πίεση για νέα μέτρα λιτότητας που περιορίζουν τη δυναμική της οικονομίας.
Ο κ. Λαμπριανίδης επικεντρώθηκε στον ρόλο του που θα εισαχθεί προς ψήφιση το αμέσως προσεχές διάστημα. Αφού παρέθεσε τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονομίας, διαχρονικά αλλά και μετά το ξέσπασμα της κρίσης, εστίασε στην ανάγκη ενός τεράστιου νέου κύματος επενδύσεων, που θα αναπληρώσει το «κατεστραμμένο» κεφάλαιο των τελευταίων ετών.
Αυτός είναι βασικός στόχος του νέου Αναπτυξιακού, που αποφεύγοντας τις αστοχίες των δύο προηγούμενων (επιδότηση σχεδίων χαμηλής τεχνολογίας, υψηλή συγκέντρωση των επιχορηγήσεων σε λίγες επενδύσεις), επιδιώκει επίσης την ενίσχυση της απασχόλησης, την προώθησης της ισόρροπης ανάπτυξης, τη γενικότερη εκβιομηχάνιση της χώρας και τη βελτίωση της θέσης της χώρας στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας.
Κεντρική θέση στον σχεδιασμό έχουν η τεχνολογική αναβάθμιση, ο αναπροσανατολισμός της οικονομίας σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας και η διαμόρφωση μιας νέας εξωστρεφούς εθνικής ταυτότητας, που θα βασίζεται στην ανάπτυξη της αγροδιατροφικής αλυσίδας και τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας. Ο κ. Λαμπριανίδης παρουσίασε τα είδη ενισχύσεων που προβλέπει ο νέος Νόμος, τις καινοτομίες που παρουσιάζει και τα διαφορετικά καθεστώτα ενισχύσεων. Τέλος, περιέγραψε τις βελτιώσεις που έχουν επέλθει ή σχεδιάζονται με στόχο την προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων.
Αναλυτικά:
Όπως σημείωσαν οι δυο ιθύνοντες του Υπουργείου, τον Ιανουάριο 2015 η κυβέρνηση παρέλαβε μια κατάσταση άκρως προβληματική.
- Το κορυφαίο ζήτημα της διευθέτησης του δημοσίου χρέους δεν έμπαινε καν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.
- Συνολικά ο αναπτυξιακός σχεδιασμός των προηγούμενων κυβερνήσεων πατούσε σε ασταθή μακροοικονομική βάση και αποδείχθηκε τελείως αναποτελεσματικός. Βάση του ήταν η στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης. Η δραματική επιδείνωση της οικονομίας την προηγούμενη 5ετία εκπορεύεται από αυτές τις επιλογές: απώλεια του 25% του ΑΕΠ και εκτίναξη της ανεργίας στο 30%.
Η πολιτική της λιτότητας απέτυχε παταγωδώς, όπως τόνισαν.
ΝΕΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ
-Θεωρούμε αναγκαιότητα να επαναδιαπραγματευτούμε το θέμα του χρέους.
-Το ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο στοχεύει στη μετεξέλιξη του παραγωγικού υποδείγματος της οικονομίας, στην κατεύθυνση δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας και στα νέα καινοτομικά παραγωγικά συστήματα.
Στόχος: Η παραγωγή τελικού προϊόντος ανταγωνιστικού στις διεθνείς αγορές ως προς την τιμή αλλά κυρίως ως προς την ποιότητα
-Απαιτούνται επίπονη προσπάθεια, εύρωστοι αναπτυξιακοί θεσμοί, δημοσιονομική κυριαρχία, σταθεροποιημένο πιστωτικό σύστημα και ένας μηχανισμός μετάβασης προς το νέο υπόδειγμα.
-Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των νέων αναπτυξιακών στόχων είναι να σταματήσει η πίεση για νέα σκληρότερα μέτρα που περιορίζουν τη δυναμική της οικονομίας.
ΤΟ ΝΕΟ ΕΣΠΑ
Το νέο ΕΣΠΑ έχει κομβικό ρόλο ως χρηματοδοτικός βραχίονας: 1. Οργανωτικό πλαίσιο, 2. Σύστημα ελέγχου και επίτευξης της στοχοθεσίας
-Με δεδομένη την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών επιδιώκουμε την κινητοποίηση μιας υγιούς πιστωτικής επέκτασης που θα συμπαρασύρει και ιδιωτικούς και δημόσιους πόρους προς μια νέα γενιά επενδύσεων σε:
α) δυναμικές επιχειρήσεις με εξωστρεφή χαρακτηριστικά
β) στη νεοφυή – καινοτομική επιχειρηματικότητα
γ) στη νέα μορφή επιχειρηματικότητας στο τομέα της κοινωνικής οικονομίας
-Απόλυτη προτεραιότητα αποτελεί η ανάσχεση της τάσης φυγής στο εξωτερικό του πλέον δυναμικού τμήματος της οικονομίας – των νέων επιστημόνων.
-Προτεραιότητα δίνουμε, επίσης, στην οικολογική διάσταση του σχεδιασμού.
-Η πραγματικότητα που διαμόρφωσε η κρίση επιβάλλει μέρος του σχεδιασμού να εστιάσει στην αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
-Σε επίπεδο τομέων εστιάζουμε 8 βασικοί άξονες για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την στρατηγική «έξυπνης εξειδίκευσης»:
1. Αγρο-διατροφή
2. Βιοεπιστήμες, Υγεία - Φάρμακα,
3. Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών
4. Ενέργεια
5. Περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη
6. Μεταφορές
7. Υλικά – κατασκευές
8. Τουρισμός – Πολιτισμός - Δημιουργικές Βιομηχανίες
-Μια πρώτη «γεύση» της νέας λογικής προκύπτει από 4 δράσεις που θα παρουσιάσει τις επόμενες ημέρες το ΕΠΑνΕΚ με προϋπολογισμό 350 εκατ ευρώ.
-Ο σχεδιασμός των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ από τις προηγούμενες κυβερνήσεις ήταν ελλιπής και συχνά βασιζόταν όχι σε οικονομικά ή κοινωνικά κριτήρια αλλά στην εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων.
Το θέμα της απόλυτης διαφάνειας και της ανοικτής πρόσβασης όλων στα προγράμματα ΕΣΠΑ είναι εξίσου σημαντικό με το σταθερό οικονομικό περιβάλλον και το νέο αναπτυξιακό όραμα. Ενισχύουμε τη διαφάνεια με:
*έγκαιρη ενημέρωση και προετοιμασία των δικαιούχων
*η απλοποίηση των διαδικασιών
*ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας
*μεγιστοποίηση της αξιοκρατίας στις διαδικασίες υποβολής προτάσεων και αξιολόγησης επενδυτικών σχεδίων
ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
Ο αναπτυξιακός μας σχεδιασμός δεν εξαντλείται στα όρια του ΕΣΠΑ
-Παράλληλα με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, είναι απαραίτητο να ενεργοποιηθεί ο ιδιωτικός τομέας – πρωτίστως να επαναλειτουργήσει ο δίαυλος της χρηματοδότησης από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα.
-Αυτό διασφαλίζεται με την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών
-Παράλληλα αξιοποιούμε το διεθνές, ιδιωτικό και δημόσιο, πιστωτικό σύστημα. Έχουμε ήδη αναπτύξει πολύ καλή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλους διεθνείς πιστωτικούς οργανισμούς.
-Μεγάλη σημασία δίνουμε και στο επενδυτικό σχέδιο Γιούνκερ
-Κρίσιμο ρόλο καλείται να διαδραματίσει το Αναπτυξιακό Ταμείο, η ίδρυση του οποίου θα ολοκληρωθεί έως την άνοιξη. Μέσω αυτού μπορεί να οργανωθεί αποτελεσματικότερα η συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στις επενδύσεις.
Πρώτη η Ελλάδα από τα 28 κράτη μέλη στην απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2007-13
-Πλήρης εκτέλεση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων του 2015 που ισοδυναμεί με διοχέτευση 6,4 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία, εκ των οποίων 5 δισ. ευρώ το τελευταίο τετράμηνο.
-Αν και κληρονομήσαμε από την προηγούμενη κυβέρνηση υπερδέσμευση ενταγμένων έργων 6 δισ. ευρώ, αντιμετωπίσαμε την κακοδιαχείριση εξυγιαίνοντας τα προγράμματα (απένταξη έργων, μεταφορά άλλων στην νέα περίοδο, διασφάλιση πόρων για την ολοκλήρωση των υπολοίπων).
-Διαπραγματευθήκαμε και πετύχαμε αλλαγή των κανονισμών του ΕΣΠΑ μόνο για την Ελλάδα, διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη, που εξασφάλισε αύξηση της κοινοτικής συμμετοχής στο 100% για το 2007-13 καθώς και αυξημένη προκαταβολή για το νέο ΕΣΠΑ (συνολικό όφελος 2 δισ. ευρώ).
-Είμαστε η πρώτη χώρα που κατάφερε να ολοκληρώσει το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου για το σύνολο των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-20, διαδικασία απαραίτητη για την πλήρη ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων.
Ως αποτέλεσμα, φέτος θα διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία 8 δισ. ευρώ:
-6,75 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (6 δισ. ευρώ συγχρηματοδοτούμενο σκέλος και 750 εκατ. ευρώ εθνικό)
-1,25 δισ. ευρώ από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.