Όπως προβλέπει η ενωσιακή νομοθεσία, κάθε Κράτος-Μέλος έχει τη δυνατότητα να κατανείμει τις Άδειες Φύτευσης σε ποσοστό 1% της εθνικής του με αμπελώνες επιφάνειας, είτε σε Εθνικό, είτε σε Περιφερειακό επίπεδο.
Η διάκριση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα στην περίπτωση της υιοθέτησης κατανομής Αδειών Φύτευσης σε Εθνικό επίπεδο, τα κριτήρια προτεραιότητας να ισχύσουν επί των αιτημάτων σε όλη την επικράτεια και η βάση της βαθμολογίας για την χορήγηση Άδειας Φύτευσης να καθορισθεί όταν κατανεμηθούν και εξαντληθούν τα 6.200 περίπου στρέμματα που αναλογούν στο 1% της επιφάνειας με αμπελώνες στην Ελλάδα.
Αντίθετα όταν υιοθετηθεί η εφαρμογή του περιφερειακού μοντέλου για την χορήγηση Αδειών Φύτευσης κάθε περιφέρεια από τις 13 της χώρας δικαιούται να λάβει Άδειες Φύτευσης ίσες σε έκταση με το 1% της περιφερειακής της επιφάνειας με αμπελώνες, να υιοθετήσει διαφορετικά κριτήρια προτεραιότητας και να βαθμολογεί ανεξάρτητα από τις άλλες Περιφέρειες τα αιτήματα σε αυτήν.
Την πρώτη χρονιά εφαρμογής του νέου καθεστώτος των Αδειών Φύτευσης, υιοθετήθηκε από το ΥΠΑΤΤ πρόταση της ΚΕΟΣΟΕ βάσει της οποίας να πραγματοποιηθεί κατατομή Αδειών Φύτευσης σε Εθνικό Επίπεδο, κάτω από τον φόβο της απώλειας εκτάσεων, για την περίπτωση που κάποιες περιφέρειες δεν ήταν σε θέση να απορροφήσουν το 1% (σε έκταση) που τους αναλογεί.
Το σκεπτικό αυτό που συμπεριελήφθη στις προτάσεις της ΚΕΟΣΟΕ το 2016 προς το ΥΠΑΤΤ με αυτήν την αιτιολογία έγινε δεκτό.
Η ανάλυση όμως των Αδειών Φύτευσης για το 2016 κατέδειξε το αντίθετο, αναιρώντας τις όποιες επιφυλάξεις για την εφαρμογή του πιο δίκαιου περιφερειακού μοντέλου για την κατανομή των Αδειών Φύτευσης, αφού σε όλες τις Περιφέρειες οι επιλέξιμες της εκτάσεις (εγκεκριμένες εκτάσεις πριν την εφαρμογή των κριτηρίων προτεραιότητας) υπερέβαιναν το 1% της έκτασης κάθε Περιφέρειας, δεν υφίστατο συνεπώς κίνδυνος απώλειας εκτάσεων.
Για το λόγο αυτό η ΚΕΟΣΟΕ στο δεύτερο χρόνο εφαρμογής του νέου καθεστώτος για τις Άδειες Φύτευσης πρότεινε στο υπουργείο να εφαρμοσθεί το Περιφερειακό μοντέλο, αίτημα το οποίο δεν έγινε αποδεκτό, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχει έντονη ανισοκατανομή Αδειών Φύτευσης ανά Περιφέρεια.
Η ανισόρροπη αυτή κατανομή τεκμηριώνεται από τον συνημμένο πίνακα τον οποίο συνέταξε η ΚΕΟΣΟΕ με βάση τα στοιχεία του ΥΠΑΤΤ. Ο πίνακας συγκρίνει τα εγκεκριμένα αιτήματα για χορήγηση Αδειών Φύτευσης ανά Περιφέρεια (στήλη επιλέξιμες αιτήσεις σε στρέμματα), την έκταση σε στρέμματα που δικαιούται κάθε Περιφέρεια βάσει της Απογραφής σε ποσοστό 1%, την κατανεμηθείσα τελικά έκταση (με εφαρμογή μοντέλου κατανομής σε Εθνικό επίπεδο), τα κέρδη ή τις απώλειες σε στρέμματα ανά Περιφέρεια σε σύγκριση με την εφαρμογή του περιφερειακού μοντέλου και τέλος τη δυνατότητα απορρόφησης των εκτάσεων ανά Περιφέρεια στην περίπτωση που εφαρμοζόταν το μοντέλο κατανομής Αδειών Φύτευσης σε Περιφερειακό Επίπεδο.
Βάσει λοιπόν του παρατιθέμενου πίνακα εξάγονται τα εξής συμπεράσματα:
- Από τις 13 Περιφέρειες της χώρας, πέντε Περιφέρειες «έλαβαν» περισσότερες Άδειες Φύτευσης (με την εφαρμογή της κατανομής σε Εθνικό επίπεδο) από όσα στρέμματα θα ελάμβαναν εάν εφαρμοζόταν το περιφερειακό μοντέλο και επτά Περιφέρειες έλαβαν λιγότερα στρέμματα με το εθνικό μοντέλο σε σύγκριση με το περιφερειακό μοντέλο.
Συγκεκριμένα έλαβαν περισσότερο από το 1% της περιφερειακής τους έκτασης οι Περιφέρειες:
|
Περιφέρεια |
Λήψη Α.Φ. άνω του 1% της έκτασής της σε στρ. |
|
Κ. Μακεδονίας |
+496,25 |
|
Δυτ. Ελλάδας |
+16,25 |
|
Αν. Μακ. Θράκης |
+664,30 |
|
Θεσσαλίας |
+366,54 |
|
Δ. Μακεδονίας |
+21,86 |
Λιγότερες εκτάσεις από το 1% της περιφερειακής τους έκτασης έλαβαν οι Περιφέρειες:
|
Περιφέρεια |
Λήψη Α.Φ. κάτω του 1% της έκτασής της σε στρ. |
|
Πελοποννήσου |
-218,6 |
|
Στ. Ελλάδας |
-80,41 |
|
Κρήτης |
-379,78 |
|
Αττικής |
-412,7 |
|
Β. Αιγαίου |
-111,86 |
|
Ν. Αιγαίου |
-244,45 |
|
Ηπείρου |
-13,82 |
|
Ιονίων Νήσων |
-228,39 |
Σύμφωνα με την ανάλυση που προηγήθηκε με την εφαρμογή του μοντέλου κατανομής Αδειών Φύτευσης σε Εθνικό επίπεδο ευνοήθηκαν οι πέντε Περιφέρειες, με πρώτη αυτή της Αν. Μακ. Θράκης η οποία έλαβε 664,3 στρέμματα παραπάνω από το 1% της έκτασής της, επειδή και μόνο περισσότεροι αιτούντες «έπιασαν» τη βαθμολογία βάσης (4,5) εξαιτίας κυρίως των μικρών εκτάσεων που διέθεταν. Η συγκεκριμένη όμως Περιφέρεια δεν έχει καμία παράδοση στην αμπελοκαλλιέργεια και στην οινοποιία.
Αντίθετα πρώτη σε «απώλειες» σε σχέση με την εφαρμογή Περιφερειακού αντί εθνικού μοντέλου στην κατανομή Αδειών Φύτευσης κατατάσσεται η Αττική (απώλεια 412,70 στρεμμάτων), και ακολουθούν η Κρήτη (απώλεια 379,78 στρεμμάτων) το Ν. Αιγαίο (απώλεια 244,45 στρεμμάτων) κλπ.
2. Το ζητούμενο ή ο φόβος ώστε να αποκατασταθεί η προαναφερθείσα ανισορροπία, είναι εάν κάθε Περιφέρεια θα μπορούσε ν’ απορροφήσει το αναλογούν ποσοστό 1% της περιφερειακής της έκτασης με αμπελώνες (Περιφερειακό μοντέλο), βάσει των αιτημάτων στην Περιφέρεια για Άδεια Φύτευσης.
Λαμβάνοντας υπόψιν την τελευταία στήλη του πίνακα «Δυνατότητα απορρόφησης ανά Περιφέρεια» μόνο η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων δε θα μπορούσε να απορροφήσει 135,15 στρ.
Αυτό προκύπτει σαν διαφορά των υποβληθέντων και εγκεκριμένων αιτημάτων πριν την εφαρμογή των κριτηρίων προτεραιότητας (Επιλέξιμες αιτήσεις σε στρέμματα) σε σύγκριση με το δικαίωμα για Άδειες Φύτευσης κάθε Περιφέρειας, δηλαδή το 1% της έκτασης της σε στρέμματα, που ισχύει με το Περιφερειακό μοντέλο κατανομής.
Σε όλες τις υπόλοιπες Περιφέρειες εγκρίθηκαν αιτήματα (επιλέξιμα) που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε χορήγηση Άδειας Φύτευσης, εάν ίσχυε το Περιφερειακό Μοντέλο. Στην περίπτωση αυτή και κάθε Περιφέρεια θα είχε τη δική της βαθμολογία η οποία προφανώς θα είχε βάση κάτω από το 4,5, επίπεδο κατώτερης βαθμολογίας που καθορίστηκε από την εφαρμογή του Εθνικού Μοντέλου.
3. Ένα άλλο συμπέρασμα που προκύπτει από τον πίνακα που επεξεργάσθηκε η ΚΕΟΣΟΕ είναι ότι δυναμικοί «καθαρά» αμπελουργικοί νομοί της χώρας λαμβάνουν λιγότερες Άδειες Φύτευσης. Μάλιστα αυτό ισχύει και για μειονεκτικές περιοχές όπως είναι τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους και η Ήπειρος.
Τον ερχόμενο Ιανουάριο θα ξεκινήσει η υποβολή αιτημάτων λήψης Αδειών Φύτευσης για τρίτη χρονιά. Είναι προφανές ότι το ΥΠΑΤΤ οφείλει να επανεξετάσει τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης Αδειών Φύτευσης και να υιοθετήσει την κατανομή βάσει του Περιφερειακού μοντέλου, ώστε να μην αδικούνται σημαντικές για την αμπελοκαλλιέργεια Περιφέρειες της χώρας.