Μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τη μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) μετά το 2013. «Εκφράζω την ικανοποίησή μου για τη σύναψη αυτής της συμφωνίας που δίνει ένα νέο προσανατολισμό στην Κοινή Γεωργική Πολιτική λαμβάνοντας περισσότερο υπόψη τις προσδοκίες της κοινωνίας όπως εκφράστηκαν στον δημόσιο διάλογο την άνοιξη του 2010. Η συμφωνία αυτή θα οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές σε τέσσερις τομείς: δικαιότερες και πιο «πράσινες» άμεσες ενισχύσεις, ενίσχυση της θέσης των αγροτών στο πλαίσιο της διατροφικής αλυσίδας, βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της γεωργίας και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και διαφάνειας της ΚΓΠ. Οι αποφάσεις αυτές συνιστούν μια δυναμική απάντηση της ΕΕ στις προκλήσεις της επισιτιστικής ασφάλειας, της κλιματικής αλλαγής, της ανάπτυξης και της απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές». Η ΚΓΠ θα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη του συνολικού στόχου προώθησης βιώσιμης, έξυπνης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης», δήλωσε ο επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, Dacian Cioloş.

Πιο δίκαιη ΚΓΠ

Οι άμεσες ενισχύσεις θα κατανέμονται με πιο ισότιμο τρόπο μεταξύ των κρατών μελών, μεταξύ των περιφερειών και μεταξύ των αγροτών, θέτοντας τέλος στις «ιστορικές αναφορές»:

1. Σύγκλιση: η κατανομή του προϋπολογισμού της ΚΓΠ θα διασφαλίζει ότι, ως το 2019, κανένα κράτος μέλος δεν θα λαμβάνει κάτω από το 75% του κοινοτικού μέσου όρου¹. Εντός ενός επιμέρους κράτους μέλους ή περιφέρειας θα μειωθούν οι αποκλίσεις των επιπέδων ενίσχυσης μεταξύ των γεωργικών εκμεταλλεύσεων: η στρεμματική ενίσχυση δεν θα μπορεί να είναι χαμηλότερη από το 60% του μέσου όρου των ενισχύσεων που θα χορηγηθούν ως το 2019 στην ίδια διοικητική ή γεωργική περιοχή. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να χορηγούν μεγαλύτερες ενισχύσεις για τα «πρώτα στρέμματα» της εκμετάλλευσης ώστε να στηρίζουν περισσότερο τις μικρές και μεσαίες δομές. Για τα νέα κράτη μέλη, το Απλοποιημένο Καθεστώς Ενιαίας Στρεμματικής Ενίσχυσης (SAPS) μπορεί να παραταθεί μέχρι το 2020.

2. Μόνον οι ενεργοί αγρότες θα μπορούν να λαμβάνουν εισοδηματική στήριξη (κατάλογος εξαιρούμενων δραστηριοτήτων).

3. Νέοι αγρότες: ιδιαίτερη ενθάρρυνση θα δοθεί στην εγκατάσταση των νέων μέσω της εφαρμογής συμπληρωματικού ποσού ενίσχυσης της τάξης του 25% κατά τα 5 πρώτα έτη, το οποίο θα ισχύσει σε όλα τα κράτη μέλη. Οι ενισχύσεις αυτές θα προστεθούν στα ήδη διαθέσιμα επενδυτικά μέτρα υπέρ των νέων.

4. Τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να χορηγούν μεγαλύτερες ενισχύσεις στις μειονεκτικές περιοχές. Θα καταστεί δυνατή η χορήγηση συνδεδεμένων ενισχύσεων για περιορισμένο αριθμό προϊόντων, με ειδική 2] σύζευξη για τις φυτικές πρωτεΐνες με σκοπό να μειωθεί το επίπεδο εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές στον συγκεκριμένο τομέα.

Μια ΚΓΠ που ενισχύει τη θέση των αγροτών στο πλαίσιο της διατροφικής αλυσίδας

Ο προσανατολισμός της ευρωπαϊκής γεωργίας προς την αγορά θα συνοδεύεται από τη χορήγηση νέων μέσων στους αγρότες, τα οποία θα τους επιτρέψουν να καταστούν αξιόπιστοι παράγοντες στη διατροφική αλυσίδα:

1. Θα δοθεί ενθάρρυνση στις επαγγελματικές και διεπαγγελματικές οργανώσεις ενώ, σε ορισμένους τομείς, θα θεσπιστούν ειδικοί κανόνες σε θέματα δικαίου του ανταγωνισμού (γάλα, βόειο κρέας, ελαιόλαδο, δημητριακά). Οι οργανώσεις θα μπορούν να διαπραγματεύονται συμβάσεις πώλησης για λογαριασμό των μελών τους και να προσπορίζουν οφέλη από άποψη αποδοτικότητας.

2. Οι ποσοστώσεις ζάχαρης θα καταργηθούν έως το 2017, ενώ παράλληλα θα ενισχυθεί η οργάνωση του κλάδου βάσει συμβάσεων και υποχρεωτικών διεπαγγελματικών συμφωνιών.

3. Στον αμπελοοινικό τομέα, το σύστημα δικαιωμάτων αμπελοφύτευσης θα αντικατασταθεί, από το 2016, από ένα δυναμικό μηχανισμό διαχείρισης των αδειών φύτευσης ο οποίος προβλέπει μεγαλύτερη συμμετοχή επαγγελματιών, και θα ισχύσει μέχρι το 2030, με καθορισμό του ορίου φύτευσης στο 1% του αμπελώνα ετησίως.

   Επιπλέον, θα θεσπιστούν νέα μέσα διαχείρισης κρίσεων:

4. Η Επιτροπή θα μπορεί να επιτρέπει προσωρινά στους παραγωγούς να διαχειρίζονται καλύτερα τις ποσότητες που διαθέτουν στην αγορά.

5. Θα διατεθεί ένα αποθεματικό κρίσης (που θα συνοδεύεται από ρήτρα γενικευμένης έκτακτης ανάγκης).

6. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης, τα κράτη μέλη θα μπορούν να ενθαρρύνουν τους αγρότες να συμμετέχουν σε μηχανισμούς πρόληψης κινδύνων (ασφάλιση των εισοδημάτων ή αμοιβαία κεφάλαια) και να καταρτίζουν υποπρογράμματα για τους κλάδους παραγωγής που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες δυσκολίες.

Μια πιο πράσινη ΚΓΠ

Κάθε κράτος μέλος, κάθε περιοχή, κάθε αγρότης θα συμβάλουν στην πρόκληση της βιωσιμότητας και της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, με μέτρα απλά που έχουν διαπιστωμένα θετικό αντίκτυπο. Μεταξύ των ετών 2014 και 2020 θα επενδυθεί ποσό άνω των 100 δισεκ. ευρώ το οποίο θα συνδράμει τη γεωργία στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ποιότητας του εδάφους και των υδάτων, της βιοποικιλότητας και της κλιματικής αλλαγής, χάρη στα ακόλουθα μέσα:

1. «Περιβαλλοντικός προσανατολισμός»: 30% των άμεσων ενισχύσεων θα συνδέονται με την τήρηση τριών επωφελών για το περιβάλλον γεωργικών πρακτικών: διαφοροποίηση των καλλιεργειών, διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων και διατήρηση του 5%, και στη συνέχεια του 7%, περιοχών οικολογικής εστίασης από το 2018, ή λήψη μέτρων που κρίνονται τουλάχιστον ισοδύναμα όσον αφορά τα οφέλη τους για το περιβάλλον.

2. Τουλάχιστον το 30% του προϋπολογισμού των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει να διατεθεί σε γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα, σε ενισχύσεις προς τη βιολογική γεωργία ή σε έργα που συνδέονται με επενδύσεις ή μέτρα καινοτομίας ευνοϊκά για το περιβάλλον.

3. Τα γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα θα ενισχυθούν. Θα πρέπει να είναι συμπληρωματικά των πρακτικών που υποστηρίζονται στο πλαίσιο του περιβαλλοντικού προσανατολισμού. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να είναι πιο φιλόδοξα και κατά συνέπεια πιο αποτελεσματικά όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος (εγγύηση κατά της διπλής χρηματοδότησης)·

Περισσότερο αποτελεσματική και διαφανής ΚΓΠ

Τα μέσα της ΚΓΠ θα επιτρέπουν σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ να εκπληρώνει τους κοινούς στόχους με τρόπο αποτελεσματικό και ευέλικτο ώστε να λαμβάνεται υπόψη η ποικιλομορφία των 27 και, εντός ολίγου, 28 κρατών μελών:

1. Τα μέσα στήριξης της έρευνας, της καινοτομίας και της ανταλλαγής γνώσεων θα διπλασιαστούν.

2. Τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης θα συντονίζονται καλύτερα με άλλα ευρωπαϊκά ταμεία και η στερούμενη ευελιξίας τομεακή προσέγγιση θα αντικατασταθεί από μια πιο ελαστική εθνική ή περιφερειακή στρατηγική προσέγγιση.

3. Ένα απλουστευμένο καθεστώς ενισχύσεων για τους μικρούς αγρότες θα τεθεί στη διάθεση των κρατών μελών που το επιθυμούν·

4. Τα στοιχεία όλων των ενισχύσεων της ΚΓΠ θα δημοσιοποιούνται, εκτός από τα πολύ χαμηλά ποσά που χορηγούνται σε μικρούς αγρότες.

Όλες οι πτυχές της μεταρρύθμισης θα είναι εφαρμοστέες την 1η Ιανουαρίου 2014, εκτός από τη νέα δομή άμεσων ενισχύσεων («πράσινες» ενισχύσεις, πρόσθετη στήριξη για τους νέους, κλπ.) που θα ισχύσει από το 2015, ώστε να δοθεί στα κράτη μέλη χρόνος να ενημερώσουν τους αγρότες σχετικά με τη νέα ΚΓΠ και να προσαρμόσουν τα ηλεκτρονικά συστήματα διαχείρισης της ΚΓΠ.