Η 14η Διάσκεψη Υπουργών Γεωργίας του Βερολίνου υιοθετεί το τελικό ανακοινωθέν: «Βιώσιμη χρήση γης: η επισιτιστική ασφάλεια ξεκινά από το έδαφος»
Ο Cem Özdemir, ο Γερμανός ομοσπονδιακός υπουργός Τροφίμων και Γεωργίας της Γερμανίας, καλωσόρισε τους συναδέλφους του από όλο τον κόσμο στο Παγκόσμιο Φόρουμ για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία (GFFA), το οποίο, για άλλη μια φορά, πραγματοποιήθηκε ψηφιακά. Το φετινό συνέδριο επικεντρώθηκε στον ρόλο που διαδραματίζει το έδαφος στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων της εποχής μας. Στην τελική ανακοίνωσή τους, 68 Υπουργοί Γεωργίας καθώς και εκπρόσωποι υψηλού επιπέδου από διεθνείς οργανισμούς κατέληξαν στο εξής κοινό συμπέρασμα*: τα υγιή εδάφη είναι το κλειδί για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας επαρκών ασφαλών και θρεπτικών τροφίμων, για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν σε μέτρα για τη σημαντική ενίσχυση της αειφόρου χρήσης και διαχείρισης των εδαφών μας παγκοσμίως.
Από την πλευρά του ο γερμανός υπουργός Cem Ozdemir προανήγγειλε τη λήψη μέτρων, ώστε να αποτραπεί η συγκέντρωση της αγροτικής γης από επενδυτές (συνήθως μεγάλα funds), που δεν έχουν σχέση με τη γεωργία. Ενώπιον δεκάδων υπουργών απ’ όλο τον πλανήτη, κ. Ozdemir (προέρχεται από το κόμμα των Πρασίνων) επισήμανε ότι το φαινόμενο της συγκέντρωσης της αγροτικής γης μέσω εξαγορών σε χέρια επενδυτών παρατηρείται σε πολλές χώρες και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών σε επίπεδα απαγορευτικά για την αγορά – συχνά και την διατήρηση – γης από αγρότες και ειδικά τους νέους.
Ανέφερε μάλιστα ότι σε συνάντηση που είχε προ ολίγων ημερών με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών της χώρας του, τον ενθάρρυναν να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση συγκεκριμένων κανόνων για την απόκτηση και διαχείριση αγροτικής γης. «Θα το κάνω με χαρά, σε συνεργασία με όλους εσάς, διακεκριμένοι συνάδελφοι, καθώς η αγροτική γη θα πρέπει να χρησιμοποιείται πρώτα και κύρια για την παραγωγή τροφής, τώρα και στο μέλλον», τόνισε.
Η συγκέντρωση αγροτικής γης παρεμποδίζει τον ανταγωνισμό
Στο κοινό ανακοινωθέν, οι 68 υπουργοί Γεωργίας (σ.σ. δεν μετείχε η Ελλάδα φέτος) εκφράζουν τον προβληματισμό τους για την αυξανόμενη συγκέντρωση αγροτικής γης, που, όπως σημειώνουν, «έχει αντίκτυπο σε κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο», ενώ (ταυτόχρονα) «παρεμποδίζει τον ανταγωνισμό».
«Διαπιστώνουμε ότι καθίσταται δύσκολο για τους αγρότες και τους άλλους ιδιοκτήτες γης σε τοπικό επίπεδο να διατηρήσουν τη γη (τους) και (γι’ αυτό) θα διασφαλίσουμε την απόλυτη προτεραιότητα των αγροτών στη γη, μέσω, για παράδειγμα, της αποτροπής φαινομένων κερδοσκοπίας και καταχρηστικών πρακτικών», επισημαίνουν χαρακτηρίζοντας την εξασφάλιση της πρόσβασης των αγροτών στη γη, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα και σε συμφέρουσες τιμές, «μεγάλης σημασίας για την διασφάλιση της διατροφικής ασφάλειας σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο».
Υγιές έδαφος με πιο αποτελεσματική χρήση της φυτοπροστασίας, των θρεπτικών συστατικών και των λιπασμάτων
Κεντρικό θέμα στο φετινό Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα στο Βερολίνο, το αποκαλούμενο «Νταβός της γεωργίας», είναι η προστασία της υγείας του εδάφους καθώς το 90% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων βασίζεται σ’ αυτό, ενώ ο ρόλος του είναι σημαντικός και στην αποθήκευση άνθρακα, άρα και στην αποτελεσματική διαχείριση της κλιματικής κρίσης.
«Κάθε χρόνο χάνονται 100 εκατομμύρια στρέμματα γόνιμου εδάφους. Πρόκειται για παγκόσμιο πρόβλημα κι είναι σημαντικό για μας που συμφωνούμε σε κοινό σχέδιο δράσης και μιλάμε με μία φωνή παγκοσμίως», υπογράμμισε ο κ. Ozdemir αναδεικνύοντας τη σημασία να εφαρμοστεί σειρά μέτρων για την προστασία του εδάφους και τη μείωση της πίεσης που ασκείται σ’ αυτό. Σ’ αυτά περιέλαβε, μεταξύ άλλων, την πιο αποτελεσματική χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, θρεπτικών συστατικών και λιπασμάτων καθώς και την προώθηση της αγρο-οικολογίας και άλλων καινοτόμων πρακτικών.
Επίτροπος Γεωργίας ΕΕ: Να τρώμε με το νου και στο υγιές έδαφος
Από την πλευρά του ο Επίτροπος Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κ. Janusz Wojciechowski έκρινε αναγκαία ακόμη και την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών των καταναλωτών προκειμένου, όπως είπε, «να υποστηρίζουν την υγεία του εδάφους με τις καθημερινές διατροφικές επιλογές τους».
Ο Επίτροπος ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να ισχύει πλέον το «business as usual» όσον αφορά στην προστασία του εδάφους και επεσήμανε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση φιλοδοξεί να βρεθεί στην πρωτοπορία παγκοσμίως για το υγιές έδαφος. Προς την κατεύθυνση αυτή ανέδειξε τη φιλοπεριβαλλοντική διάσταση της νέας ΚΑΠ καθώς και την αναγκαιότητα υποστήριξης των παραγωγών μέσω της έρευνας και της καινοτομίας.
«Ένα εκατοστό εδάφους μπορεί να χρειαστεί ακόμη και 1.000 χρόνια να σχηματιστεί, ενώ μπορεί να χαθεί σε λίγα λεπτά. Για να διατηρήσουμε την ικανότητα του εδάφους να θρέψει τα παιδιά και τα εγγόνια μας πρέπει να το διαχειριστούμε με αειφόρο τρόπο – και να το κάνουμε τώρα», σημείωσε.
Βασικές πτυχές που συμφωνήθηκαν από την 14η Διάσκεψη Υπουργών Γεωργίας του Βερολίνου:
Προστασία των εδαφών μας: Η διαχείριση του εδάφους και της γης πρέπει να είναι βιώσιμη και η ρύπανση του εδάφους πρέπει να μειωθεί. Πρέπει να αποτραπεί η περαιτέρω υποβάθμιση του εδάφους. Τα συστήματα πληροφοριών για το έδαφος πρέπει να ενισχυθούν. Πρέπει να υποστηριχθούν γεωργοοικολογικές και άλλες καινοτόμες προσεγγίσεις. Τονίζονται οι θετικές επιπτώσεις της αειφόρου διαχείρισης των βοσκοτόπων στην υγεία του εδάφους.
Προώθηση του μετριασμού και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή: Τα υγιή εδάφη βοηθούν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Η διατήρηση και ο σχηματισμός του χούμου θα πρέπει να προωθηθεί, για παράδειγμα με την υιοθέτηση γεωργικών πρακτικών που δεσμεύουν τον άνθρακα και βελτιώνουν την υγεία του εδάφους. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από καλλιεργούμενα, στραγγισμένα εδάφη τύρφης πρέπει να μειωθούν. Η προσαρμογή των γεωργικών συστημάτων στην κλιματική αλλαγή πρέπει να βελτιωθεί.
Διατήρηση της βιοποικιλότητας του εδάφους για τη διατήρηση υγιών εδαφών: Οι συμμετέχοντες σκοπεύουν να υποστηρίξουν πιο σθεναρά την προώθηση της βιοποικιλότητας στα γεωργικά εδάφη. Η βιολογική γεωργία θεωρείται ευεργετική για τη βιοποικιλότητα του εδάφους. Η διαχείριση των θρεπτικών συστατικών, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής λιπασμάτων, θα πρέπει να γίνει πιο βιώσιμη και αποτελεσματική. Οι συμμετέχοντες υποστηρίζουν την υπεύθυνη χρήση φυτοφαρμάκων και τη βιώσιμη ολοκληρωμένη διαχείριση παρασίτων.
Διαχείριση των περιορισμένων πόρων της γης με βιώσιμο τρόπο: Η γεωργική γη πρέπει να προστατεύεται. Πρέπει να αποφεύγεται η υποβάθμιση του εδάφους και της γης. Τα υποβαθμισμένα εδάφη θα πρέπει, όπου είναι εφικτό και ενδεδειγμένο, να αποκαθίστανται. Η σφράγιση του εδάφους πρέπει να ελαχιστοποιείται. Ο στόχος για ανάσχεση της αποψίλωσης των δασών και της υποβάθμισης των δασών και άλλων οικοσυστημάτων έως το 2030 επιβεβαιώνεται εκ νέου. Οι συμμετέχοντες σκοπεύουν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη βιώσιμων γεωργικών αλυσίδων εφοδιασμού.
Παροχή δίκαιης πρόσβασης στη γεωργική γη: Οι Υπουργοί Γεωργίας υπογραμμίζουν ότι οι κανόνες για την απόκτηση και τη χρήση της γης είναι μείζονος σημασίας για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας. Η απόκτηση γης πρέπει να είναι σύμφωνη με τα ανθρώπινα δικαιώματα και να λαμβάνει υπόψη τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι Υπουργοί Γεωργίας υποστηρίζουν τις εθελοντικές κατευθυντήριες γραμμές για την υπεύθυνη διακυβέρνηση της κατοχής της γης, της αλιείας και των δασών που εκδόθηκαν από την Επιτροπή Παγκόσμιας Επισιτιστικής Ασφάλειας και θα προωθήσουν την εφαρμογή τους. Τονίζουν ιδιαίτερα ότι οι γυναίκες, οι νέοι αγρότες και οι αυτόχθονες πληθυσμοί πρέπει να έχουν πρόσβαση στη γη.
Πηγή: gffa-berlin.de, bmel.de