Πρόταση του ΥπΑΑν προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το νέο ΕΣΠΑ (2014-2020)

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Σήμερα παρουσιάζουμε την πρόταση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έτσι όπως κατατέθηκε σήμερα, σε σχέση με το νέο ΕΣΠΑ, τις προτεραιότητες και την αρχιτεκτονική του ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014-2020.

Στόχος μας είναι να μη σχεδιάσουμε ένα ακόμα ΕΣΠΑ, αλλά ένα διαφορετικό ΕΣΠΑ. Ένα ΕΣΠΑ με προστιθέμενη αξία, ένα ΕΣΠΑ το οποίο να είναι καινοτόμο επί της ουσίας και απλό στην αρχιτεκτονική του. Θέλουμε το ΕΣΠΑ να συμβάλλει όσο περισσότερο γίνεται στο νέο ξεκίνημα της χώρας, έτσι ώστε η Ελλάδα ν’ αφήσει πίσω της την κρίση.

Ξεκινώ με μερικές βασικές παραδοχές: Η πρώτη είναι πως το νέο ΕΣΠΑ δεν το σχεδιάσαμε μόνοι μας. Στηριχτήκαμε σε τρεις βασικές μελέτες: Στην έκθεση του ΚΕΠΕ και ακόμα περισσότερο στις εκθέσεις του ΙΟΒΕ και της McKinsey για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας μέχρι το 2020. Η McKinsey προτείνει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης μέσω της μελέτης που είχε παρουσιάσει, “Greece, 10 year ahead” και η οποία επικαιροποιήθηκε και εξειδικεύθηκε για το σχεδιασμό του ΕΣΠΑ. Το ΙΟΒΕ επίσης από την πλευρά του προτείνει ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο. Έχουμε τις δυο μελέτες εδώ, αυτή είναι μόνο η ειδική για το ΕΣΠΑ που έχει κάνει η McKinsey και αυτή είναι η σφαιρικότερη του ΙΟΒΕ.

Οι δυο μελέτες αυτές είναι συγκλίνουσες ως προς τις προτεραιότητες που πρέπει να θέσει η χώρα, για τον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων.

Η δεύτερη παραδοχή είναι πως φυσικά το νέο ΕΣΠΑ εντάσσεται στο συνολικό αναπτυξιακό όραμα για την Ελλάδα του 2020. Δεν είναι δυο χωριστές πορείες, άλλο πράγμα το ΕΣΠΑ και άλλο πράγμα ο ευρύτερος αναπτυξιακός σχεδιασμός. Και γι’ αυτό περιμέναμε μέχρι να έχουμε τις εκθέσεις αυτές για να ληφθούν συνολικά υπ” όψιν.

Στόχος μας είναι φυσικά η ανάκαμψη της οικονομίας. Κάθε διαθέσιμο ευρώ θα πρέπει ν’ αξιοποιηθεί με δυο βασικά επιδιώξεις. Η πρώτη επιδίωξη είναι να περιοριστούν οι συνέπειες της κρίσης και να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή. Αυτό δεν είναι κάτι θεωρητικό, εξειδικεύεται όχι μόνο με συγκεκριμένες δράσεις, αλλά και με μια έμφαση που θα δοθεί στον τομέα αυτό, στον τομέα της κοινωνικής συνοχής, των κονδυλίων που κατευθύνονται σε κοινωνικούς σκοπούς.

Και μάλιστα, επιδίωξή μας θα είναι η χρηματοδότηση των συγκεκριμένων δράσεων να είναι όσο περισσότερο εμπροσθοβαρής γίνεται, έτσι ώστε άμεσα ν’ ανακουφιστεί το τμήμα εκείνο της κοινωνίας το οποίο έχει πληγεί έντονα από την κρίση.

Ο δεύτερος στόχος έχει να κάνει με την επιστροφή της Ελλάδας σε σταθερή τροχιά ανάκαμψης. Και αυτό θα γίνει με τη στροφή στην ανταγωνιστικότητα, με τις στοχευμένες επενδύσεις, προκειμένου οι δράσεις μας να έχουν προστιθέμενη αξία. Δε θέλουμε να είναι ικανοποιημένοι όλοι ανεξαιρέτως, διότι στο τέλος δε θα έχουμε μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους. Θέλουμε να στοχεύσουμε όσον αφορά στην επιχειρηματικότητα, σε δράσεις οι οποίες θα έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ανάπτυξη και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Η τρίτη παραδοχή έχει να κάνει με το ότι το νέο ΕΣΠΑ ενσωματώνει τις εθνικές προτεραιότητες σ’ ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό αναπτυξιακό πλαίσιο το οποίο λαμβάνει υπ” όψιν του τ’ ακόλουθα στοιχεία:

1) Την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω της δημιουργίας βιώσιμων θέσεων εργασίας σε κλάδους που παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα.

2) Την αντιμετώπιση της κρίσης, την καταπολέμηση της φτώχιας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

3) Τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης η οποία από την πλευρά της μπορεί να συνεισφέρει στην επίτευξη των άλλων δύο στόχων.

4) Την ολοκλήρωση βασικών υποδομών αλλά και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, διότι τα μέτρα αυτά είναι συνδεδεμένα τόσο με την αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας όσο φυσικά και με την ποιότητα της ζωής μας.

Πέρα από αυτές τις επιμέρους κατευθύνσεις που είχαμε στο σχεδιασμό, θέλω να σημειώσω ότι έχουμε και κάποιον περιορισμό. Περιορισμό που τίθεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Βάσει του σχεδιασμού που γίνεται συνολικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κάθε χώρα μέλος είναι υποχρεωμένη ν’ ακολουθήσει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τους λεγόμενους 11 θεματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έτσι ώστε ν’ ανταποκρίνεται ο σχεδιασμός της χώρας στον ευρύτερο σχεδιασμό που γίνεται από τις Βρυξέλλες.

Άρα, έπρεπε να συνδυάσουμε όλα αυτά τα στοιχεία. Και φυσικά στο σχεδιασμό αυτό δε μπορούσαμε παρά να λάβουμε υπ” όψιν μας και την κοινωνία, τους κοινωνικούς εταίρους και φυσικά τα συναρμόδια Υπουργεία και τις Περιφέρειες. Έγινε διαβούλευση με τα Υπουργεία, με την Αυτοδιοίκηση, με τις Περιφέρειες, τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους, επιστημονικούς, επιχειρηματικούς κλάδους. Υπήρξε ένα συνέδριο πανελλαδικό για το θέμα, 13 περιφερειακά συνέδρια και επιμέρους τομεακά συνέδρια.

Η προσπάθεια ξεκίνησε εδώ και αρκετούς μήνες και σήμερα, με την κατάθεση του προγράμματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είμαστε σ’ ένα κρίσιμο σταθμό.

Η τέταρτη παραδοχή έχει να κάνει με το ότι το νέο ΕΣΠΑ μπορεί να είναι καταλύτης, αλλά δεν είναι πανάκεια για την ανάπτυξη. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Εμείς θα επιχειρήσουμε να μεγιστοποιήσουμε το θετικό αποτέλεσμα του ΕΣΠΑ τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία.

Αλλά δε μπορούμε να παρουσιαστούμε ως θαυματοποιοί και να περάσουμε το μήνυμα ότι απλά και μόνο με την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ οι Έλληνες θα τρώνε με χρυσά κουτάλια. Εάν το ΕΣΠΑ είχε τέτοιες ιδιότητες, επειδή εφαρμοζόταν και προ της κρίσεως, δε θα είχαμε κρίση.

Ασφαλώς το ΕΣΠΑ μπορεί ν ‘αξιοποιηθεί καλύτερα. Αλλά είναι σαφές ότι ενώ το σύνολο των πρόσθετων επενδύσεων προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθεται στη μελέτη McKinsey είναι 112 δις ευρώ μέχρι το 2020, η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ συμπεριλαμβανομένων και των κονδυλιών της γεωργίας, και αναφέρομαι στην κοινοτική συμμετοχή, είναι 20,8 δισεκατομμύρια.

Αυτό καταδεικνύει την τεράστια σημασία που έχει να γίνει η Ελλάδα φιλική στην επιχειρηματικότητα και στις επενδύσεις. Το ΕΣΠΑ θα το αξιοποιήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε. Θα χρησιμοποιήσουμε έξυπνα χρηματοδοτικά εργαλεία, θα προσπαθήσουμε να διοχετεύσουμε τους πόρους εκεί που πραγματικά θεωρούμε και θεωρούν και οι σύμβουλοι της κυβέρνησης ότι θα πιάσουν τόπο. Αλλά από την άλλη πλευρά, δεν θα σταματήσουμε την προσπάθεια για ν’ αλλάξει το επενδυτικό περιβάλλον στη χώρα. Διότι η βασική μας προσπάθεια πρέπει να στοχεύει στο να γίνουμε μια χώρα φιλική στην επιχειρηματικότητα και στις επενδύσεις.

Αυτές είναι οι βασικές παραδοχές ως προς το σχεδιασμό του ΕΣΠΑ. Προτού περάσω στην αναλυτική παρουσίαση, θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι τα 20,8 δισεκατομμύρια ευρώ, δεν ήταν κάτι αυτονόητο.

Η πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το Νοέμβριο του 2012 για τα κονδύλια, εξαιρουμένων των κονδυλίων της γεωργίας, ήταν 11,2 δισεκατομμύρια. Αυτά τα κονδύλια τελικώς χάρις στη διαπραγμάτευση που έκανε η κυβέρνηση αυξήθηκαν από το Νοέμβριο του 2012 μέχρι το Φεβρουάριο του 2013 κατά 37%. Είχαμε τη μεγαλύτερη αύξηση από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διαπραγμάτευση. Ωστόσο, δεν έχουμε κανένα λόγο να το κρύψουμε, το σημερινό ΕΣΠΑ είναι μικρότερο από το προηγούμενο ΕΣΠΑ. Και θεωρούμε ότι μετά και την πρόσθετη χρηματοδότηση που θα υπάρξει για τη χώρα το 2016, λόγω της λεγόμενης ρήτρας αναθεώρησης, θα είναι μικρότερο κατά 7%.

Αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτε. Σημαίνει πολύ απλά ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε και το τελευταίο ευρώ. Και έρχομαι σε αυτή την ανάλυση, στο πως θα αξιοποιηθούν οι πόροι, ποια είναι η αρχιτεκτονική του νέου ΕΣΠΑ.

Το νέο ΕΣΠΑ θα έχει τέσσερα εθνικά επιχειρησιακά προγράμματα έτσι ώστε να έχουμε τη μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Ποια θα είναι τα προγράμματα αυτά; Θα είναι το Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», το οποίο θα είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα, μακράν μεγαλύτερο του σημερινού προγράμματος «Επιχειρηματικότητα και Ανταγωνιστικότητα», το οποίο και θα απορροφήσει το 25% του προϋπολογισμού του ΕΣΠΑ.

Μας ενδιαφέρει ακριβώς λόγω του ανοίγματος που κάνει η Κυβέρνηση στην επιχειρηματικότητα, να στηριχθούν η καινοτομία, η εξωστρέφεια, η έρευνα και η τεχνολογία, οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, δράσεις οι οποίες θα επιταχύνουν την προσπάθεια για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη.

Το δεύτερο πρόγραμμα αφορά στη μεταρρύθμιση του Δημοσίου. Το πρόγραμμα αυτό δεν έχει πολλά κονδύλια, όχι γιατί δεν είναι σημαντικό αλλά γιατί οι δράσεις αυτές δεν χρειάζονται εξ αντικειμένου πολλά κονδύλια. Αυτό που απαιτείται στην προσπάθεια για τον εκσυγχρονισμό του Δημοσίου είναι πρωτίστως η πολιτική βούληση για να αλλάξει το δημόσιο και δευτερευόντως κονδύλια, τα οποία όμως θα διατεθούν και θα είναι επαρκή.

Το τρίτο πρόγραμμα αφορά στον τομέα περιβάλλον και μεταφορές. Εδώ μιλάμε για το δεύτερο μεγαλύτερο πρόγραμμα. Είναι 24%. Βεβαίως αν συγκρίνετε με την παρούσα προγραμματική περίοδο εδώ έχουμε μια υποχώρηση. Αλλά πράγματι πιστεύω ότι η χώρα πρέπει να κάνει αυτή τη μετατόπιση από τα έργα υποδομής, σταδιακά σε έργα που αφορούν στην επιχειρηματικότητα, στην εξωστρέφεια, στην κατάρτιση, στην απασχόληση.

Γίνεται αυτή η στροφή, αλλά βεβαίως με το νέο πρόγραμμα θα καλυφθούν τόσο οι ανάγκες για την ολοκλήρωση εξελισσόμενων έργων, όσο και οι ανάγκες για την κατασκευή καινούργιων έργων. Είτε αφορούν στις υποδομές είτε αφορούν περιβαλλοντικά έργα, στα οποία βεβαίως υπάρχουν και διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.

Το τέταρτο πρόγραμμα είναι το πρόγραμμα «Εκπαίδευση – Κατάρτιση και Απασχόληση», ένα πρόγραμμα που παίρνει το 13% των πόρων. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι –και θα εξηγηθεί στη συνέχεια περισσότερο- είναι οι μόνοι πόροι που θα κατευθυνθούν εδώ στο συγκεκριμένο τομέα. Γιατί θα δείτε ότι σε αντίθεση με το σημερινό ΕΣΠΑ, για προγράμματα κατάρτισης, απασχόλησης, αντιμετώπισης των κοινωνικών προβλημάτων, θα υπάρχει ένα σημαντικό κονδύλι και μέσω των Περιφερειών.

Οι δράσεις αυτές είναι εξαιρετικά σημαντικές και θα είναι όσο περισσότερο γίνεται εμπροσθοβαρείς. Δηλαδή θα γίνει μια προσπάθεια λόγω του ότι τώρα υπάρχει η έξαρση του προβλήματος, το ταχύτερο δυνατό το ’14, το ’15, το ’16 οι πόροι αυτοί να κατευθυνθούν όσο πιο πολύ γίνεται στο συγκεκριμένο τομέα.

Εάν προσθέσετε τα ποσοστά θα δείτε ότι περισσεύει το 35%. Το 35% περίπου θα διατεθεί στις Περιφέρειες, στα περιφερειακά προγράμματα. Πριν μιλήσω όμως για τα περιφερειακά προγράμματα θέλω να σας αναλύσω λίγο περισσότερο τη λογική των τεσσάρων εθνικών τομεακών προγραμμάτων.

Ξεκινάω με το πρόγραμμα για την επιχειρηματικότητα, την ανταγωνιστικότητα, την εξωστρέφεια. Εδώ έχουμε κάνει την εξής καινοτομία: λάβαμε πολύ σοβαρά υπόψη μας τις προτάσεις των τριών μελετών, ιδιαίτερα τις προτάσεις της McKinsey και του ΙΟΒΕ που είναι πιο εξειδικευμένες στο συγκεκριμένο αντικείμενο.

Και αποφασίζουμε να δοθεί πάρα πολύ μεγάλη έμφαση σε συγκεκριμένους και προκαθορισμένους τομείς της οικονομίας, που οι μελέτες αυτές θεωρούν ότι μπορεί να μας οδηγήσουν ταχύτερα στην ανάπτυξη. Δεν θέλουμε να κάνουμε «κολυβοποίηση» του προγράμματος. Να αρχίσουμε να κατασκευάζουμε μικρά έργα και να χρηματοδοτούμε τον οποιονδήποτε θέλει να χρηματοδοτηθεί, διότι αυτό δεν οδηγεί κατά τις μελέτες στο ποθούμενο αναπτυξιακό αποτέλεσμα: στην ανάγκη η χώρα να μπει στο δρόμο της ανάπτυξης και να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα.

Οι μελέτες θεωρούν ότι πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας, που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα για τη χώρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η επιχειρηματικότητα στο σύνολό της θα εμποδιστεί. Το αντίθετο. Προσπαθούμε για παράδειγμα μέσω των διαδικασιών για την αδειοδότηση να κάνουμε ευκολότερη τη ζωή των επιχειρηματιών και των επενδυτών κάθε είδους στην Ελλάδα.

Αλλά μεταξύ παραδείγματος χάριν του να δοθούν τα χρήματα σε ένα σουβλατζίδικο και να δοθούν τα χρήματα σε μια εξωστρεφή εξαγωγική επιχείρηση, με συγχωρείτε, ξεκάθαρα προτιμούμε το δεύτερο. Και σε αυτό θα είμαστε ανυποχώρητοι.

Οι τομείς προτεραιότητας είναι οι ακόλουθοι:

- Τουρισμός γενικά, αλλά φυσικά θα ενισχυθούν και ειδικότερες μορφές τουρισμού. Σε αυτό θα υπάρξει εξειδίκευση με βάση τις συνεννοήσεις που θα γίνουν και με το ΣΕΤΕ και φυσικά με το Υπουργείο Τουρισμού.

- Αγροτοδιατροφικός τομέας. Σε συνεργασία και με το Υπουργείο Γεωργίας θα προδιαγράψουμε τις συγκεκριμένες δράσεις στον τομέα αυτό, που επίσης θεωρείται συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα,

- Logistics. Δεν είναι τυχαίο ότι γίνεται όλη η προσπάθεια το τελευταίο χρονικό διάστημα για τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για τα Logistics.

- Περιβαλλοντική βιομηχανία, eco business για να το πω και με ένα άλλο τρόπο, που είναι βιομηχανία που συνδυάζει ταυτόχρονα δυο στόχους: την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Λόγω του ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στον συγκεκριμένο τομέα, θεωρούμε ότι υπάρχει δυναμική ανάπτυξης.

- Ο τομέας της υγείας, όπου έχουμε τα φαρμακευτικά συνολικά, είτε με την έννοια της βιοτεχνολογίας, είτε με την έννοια των generics.

- Τουρισμός υγείας, υπηρεσίες υγείας θα είναι προτεραιότητα.

- Επίσης προτεραιότητα θα είναι παραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας, πάλι διότι έχουμε με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Νέες επενδύσεις σε ένα κρίσιμο τομέα αλλά και εξοικονόμηση ενέργειας που είναι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ αναγκαίο.

-  Φυσικά τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. Θα ήταν τεράστιο λάθος να μην είναι προτεραιότητα ο συγκεκριμένος τομέας, διότι κατά το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σε 144 χώρες η Ελλάδα είναι 10η ως προς το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό. Γι” αυτό άλλωστε έχουμε ξεκινήσει και σχετική συνεργασία με το Ισραήλ, που έχει δείξει πως μπορεί κανείς να προχωρήσει στον τελευταίο τομέα.

- Και κάτι άλλο, δημιουργικές βιομηχανίες που αφορούν σε τομείς όπως είναι το ελληνικό design. Αλλά αφορά και επιχειρήσεις στο χώρο του πολιτισμού δεδομένου ότι θεωρούν οι μελέτες ότι η Ελλάδα έχει ένα ανεκμετάλλευτο δυναμικό στο συγκεκριμένο χώρο για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Αυτοί είναι οι τομείς προτεραιότητας. Θέλω όμως να σημειώσω και δυο πράγματα πριν κλείσω την αναφορά μου στο μεγάλο πρόγραμμα «Επιχειρηματικότητα – Ανταγωνιστικότητα – Καινοτομία». Οι δαπάνες για την καινοτομία με κατεύθυνση και του ίδιου του Πρωθυπουργού, του κ. Σαμαρά, διπλασιάζονται στο καινούργιο ΕΣΠΑ και ανεβαίνουν από το 4% επί του συνόλου του προϋπολογισμού στο 8%.

Δεύτερον, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη των εξωστρεφών επιχειρήσεων. Θα συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο και ακόμη εντονότερα την  υποστήριξη των εξαγωγών και της εξωστρέφειας, διότι είναι κομβικής σημασίας για την πλήρη ανάκτηση της χαμένης ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.

Επιμέρους κλάδοι, αν κάποιος δεν βλέπει τον εαυτό του σε αυτές τις προτεραιότητες, μπορούν να χρηματοδοτούνται εάν εντάσσονται στη λογική του προγράμματος. Παραδείγματος χάριν μια εμπορική επιχείρηση μπορεί να χρηματοδοτείται αν είναι εξαγωγική επιχείρηση, ή αν δραστηριοποιείται στο χώρο των Logistics. Το αυτό ισχύει και για μια σειρά άλλους κλάδους της οικονομίας. Αλλά ξαναλέω οι πόροι είναι περιορισμένοι, είναι πεπερασμένοι και έχουμε ευθύνη απέναντι πρωτίστως στους ανέργους, να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο για να έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Και αυτό το μήνυμα θέλω να είναι καθαρό.

Έρχομαι στο δεύτερο πρόγραμμα που αφορά τον εκσυγχρονισμό του κράτους. Εδώ πρόκειται για μια στρατηγική αλλαγών, σε διάφορους τομείς που διαπερνούν τις δομές και αφορούν πολλά Υπουργεία ταυτόχρονα. Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν περισσότερο προβλήματα οργάνωσης, διαχείρισης και ελέγχου στη Δημόσια Διοίκηση έτσι ώστε να είναι αρωγός η Δημόσια Διοίκηση στην αναπτυξιακή προσπάθεια.

Εδώ έχουμε ορισμένους ενδεικτικούς τομείς προτεραιότητας που έχουμε συζητήσει με συναρμόδια Υπουργεία:

- Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση που είναι μια συνεχιζόμενη δραστηριότητα,

- Διοίκηση βάσει στόχων και αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού. Μιλάμε για υποστηρικτική λογική από την πλευρά του ΕΣΠΑ, δηλαδή χρηματοδότηση σχετικών μελετών και ενεργειών και γι” αυτό τα κονδύλια δεν είναι και μεγάλα. Διότι επισημαίνω και πάλι ότι το κυρίαρχο εδώ είναι η πολιτική βούληση και δευτερευόντως η χρηματοδότηση,

- Αναδιοργάνωση δομών και λειτουργίας,

- Εκσυγχρονισμός της Δικαιοσύνης με ψηφιοποίηση για παράδειγμα των Δικαστηρίων,

- Δράσεις διαχείρισης της μετανάστευσης σε συνεργασία με το Υπουργείο Δημόσιας Τάξεως,

- Αναβάθμιση των ικανοτήτων των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού και

- Αναδιοργάνωση των Υπηρεσιών υγείας. Εδώ δεν μιλάμε για κατασκευές στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, μιλάμε και πάλι για μελέτες και για αναδιοργάνωση των υπηρεσιών υγείας. για αλλαγή των μοντέλων διαχείρισης της υγείας. Αυτό είναι το δεύτερο πρόγραμμα.

Κι έρχομαι στο τρίτο πρόγραμμα, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλοντος και Μεταφορών, που έχει ως προτεραιότητα την ολοκλήρωση βασικών υποδομών. Εδώ μιλάμε και για νέες υποδομές, αλλά μιλάμε και για ολοκλήρωση έργων που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη.

Αναφέρουμε ενδεικτικά την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Στόχος είναι το 2020 οι εκκρεμότητες ως προς αυτό το θέμα να έχουν κλείσει οριστικά για τη χώρα. Μετά από καθυστερήσεις που έχουν υπάρξει διαχρονικά τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό θα πρέπει να το δεχθούμε.

Η επέκταση του μετρό της Αθήνας βάσει των χρονοδιαγραμμάτων και των επιδιώξεων του Υπουργείου Υποδομών, η κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης, η προώθηση λιμενικών έργων και έργων αεροδρομίων, η διαχείριση αποβλήτων που είναι πάρα πολύ σημαντικό έργο. Διότι επίσης πρέπει να κλείσουν εκκρεμότητες σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κυρίως εκκρεμότητες σε σχέση με τους εαυτούς μας, διότι είναι ένα έργο το οποίο έχει να κάνει με τον πολιτισμό μας και το επίπεδο της ζωής μας. Και φυσικά δράσεις για τη φύση και τη βιοποικιλότητα βάσει των προτεραιοτήτων τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο και του Υπουργείου ΠΕΚΑ.

Κλείνω την αναφορά μου στα εθνικά τομεακά προγράμματα, με το κοινωνικό πρόγραμμα που έχει ως στόχο τον περιορισμό των συνεπειών της κρίσης και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Είναι δράσεις για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την απασχόληση. Ένα πρόγραμμα το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι τα κοινωνικά προβλήματα είναι οξυμένα.

Γι΄ αυτό το λόγο κάνουμε δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι το σχετικό τμήμα δαπανών του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου είναι ποσοστιαία ενισχυμένο στο καινούριο ΕΣΠΑ, σε σχέση με το προηγούμενο. Ενώ δηλαδή το Κοινωνικό Ταμείο μέσω του προηγούμενου ΕΣΠΑ είχε μια συμμετοχή στο συνολικό προϋπολογισμό κατά 25%, στο καινούριο ΕΣΠΑ μέσω των δράσεων που σήμερα παρουσιάζουμε, το ποσοστό αυτό θα φτάσει στο 31%, ακριβώς λόγω του έντονου κοινωνικού προβλήματος.

Η δεύτερη κατεύθυνσή μας, βάσει και των συζητήσεων που έχουμε κάνει με τον Πρωθυπουργό, είναι να έχουμε εμπροσθοβαρή χρηματοδότηση των δράσεων αυτών. Δηλαδή η έμφαση θα δοθεί στα έτη 2014-2015-2016 τότε δηλαδή που πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα και όχι αργότερα που ενδεχομένως δε θα έχει το ίδιο νόημα πάντως, για να το πω κομψά.

Ενδεικτικοί τομείς προτεραιότητας: Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης για νέους, γυναίκες, μακροχρόνια ανέργους, κατάρτιση και βελτίωση δεξιοτήτων, κουπόνια ανέργων, πρακτική άσκηση και μαθητεία, βελτίωση του πλαισίου και εκσυγχρονισμός του ΟΑΕΔ, αυτό που λέγεται στη διάλεκτο των Βρυξελλών youth guarantee, σύστημα εγγυήσεων για τη νεολαία που είναι ένα ειδικό πρόγραμμα 180 εκατομμυρίων το οποίο θέλουμε να προωθήσουμε ταχύτατα.

Προγράμματα για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς τα οποία θα συνεχιστούν χωρίς καμία αμφιβολία κι αυτό είναι δέσμευση της Κυβέρνησης, προγράμματα δια βίου μάθησης, μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Αυτά είναι τα τέσσερα τομεακά προγράμματα.

Και έρχομαι στα περιφερειακά προγράμματα, στα προγράμματα που αφορούν στις Περιφέρειες. Μέχρι σήμερα, για λόγους που δεν είναι της παρούσης να αναλύσω, δεν είχαμε ένα πρόγραμμα ανά Περιφέρεια. Είχαμε πέντε προγράμματα, είχαμε κατηγοριοποίηση των Περιφερειών σε δύο διαφορετικές βαθμίδες, οι πέντε Περιφέρειες και οι οχτώ Περιφέρειες. Αυτό οδηγούσε σχετικά σε ένα πολύπλοκο σύστημα διαχείρισης.

Μετά από συνεννόηση που κάναμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπαμε να κάνουμε κάτι απλό, δηλαδή κάθε Περιφέρεια να έχει το δικό της πρόγραμμα. Αλλά δε μένουμε σε αυτό. Το πρόγραμμα κάθε Περιφέρειας δε θα έχει μόνο δράσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, όπως συμβαίνει στο παρόν ΕΣΠΑ. Θα είναι πολυτομεακό και πολυταμειακό.

Δηλαδή σε κάθε Περιφέρεια θα δοθούν και χρήματα από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Γι΄ αυτό σας είπα ότι δε θα ήταν ακριβές να πούμε ότι οι δράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου είναι μόνο το 13% που είδατε στο εθνικό πρόγραμμα.

Θα δοθούν περίπου 800 με 900 εκατομμύρια ευρώ στις Περιφέρειες, έτσι ώστε σε τοπικό σε περιφερειακό επίπεδο να προωθούνται κοινωνικού χαρακτήρα δράσεις. Αλλά και το ένα τρίτο των κονδυλίων περίπου που αφορά στο πρόγραμμα της αγροτικής ανάπτυξης θα δοθούν επίσης στις Περιφέρειες.

Άρα κάθε Περιφέρεια θα μπορεί να κάνει έργα τεχνικά, έργα που αφορούν στον τομέα της επιχειρηματικότητας, έργα του Κοινωνικού Ταμείου και έργα αγροτικής ανάπτυξης. Κάθε πρόγραμμα λοιπόν σε περιφερειακό επίπεδο, θα είναι ένα σφαιρικό πρόγραμμα και αυτό είναι κάτι διαφορετικό σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα: ενώ μέχρι τώρα συνολικά οι Περιφέρειες, πραγματικά οι ίδιες οι Περιφέρειες διαχειρίζονταν το 22% των πόρων του ΕΣΠΑ, οι 13 Ελληνικές Περιφέρειες στη νέα προγραμματική περίοδο θα διαχειριστούν το 35% των πόρων του ΕΣΠΑ.

Σε κάθε δε περίπτωση παρά τη μείωση των πόρων του καινούριου ΕΣΠΑ συνολικά στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, όλες οι Ελληνικές Περιφέρειες αδιακρίτως θα έχουν να διαχειριστούν περισσότερα κονδύλια. Τουλάχιστον κατά 15% περισσότερα, σε σχέση με την παρούσα προγραμματική περίοδο. Αυτό είναι ένα άνοιγμα στις Περιφέρειες, ένα άνοιγμα νομίζω στην αποκέντρωση, με πολύ συγκεκριμένο τρόπο.

Να προσθέσω επίσης ότι υπάρχει σαφής δέσμευση της Κυβέρνησης συνολικά, έτσι ώστε ένα σημαντικό τμήμα των πόρων αυτών που θα πάνε στις Περιφέρειες να αφορούν φυσικά σε Δήμους, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους, λόγω και του ότι έχουν περιοριστεί οι πόροι τους, αλλά να καλύψουν τις ανάγκες τους εννοώ μέσω αναπτυξιακών έργων.

Περνάω ίσως στον πιο αποκαλυπτικό πίνακα της σημερινής παρουσίασης. Βλέπετε ότι έχουμε φτάσει σε μεγάλο βαθμό εξειδίκευσης ως προς την κατανομή των πόρων. Ο πίνακας που βλέπετε έχει κατανομή στα προγράμματα μέχρι και του τελευταίου ευρώ, βάσει των προτάσεων της Κυβέρνησης. Θα πρέπει αυτά να συζητηθούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να εγκριθούν.

Βλέπετε λοιπόν ότι λαμβανομένης υπόψιν και της εθνικής συμμετοχής, θα αναφερθώ ενδεικτικά, το Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία θα διαθέσει 4 δισεκατομμύρια 150 εκατομμύρια, το Πρόγραμμα Υποδομές και Περιβάλλον 3 δισεκατομμύρια 975 εκατομμύρια, το Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού 2 δισεκατομμύρια 400 εκατομμύρια περίπου και το Πρόγραμμα για τη Μεταρρύθμιση του Δημοσίου 430 εκατομμύρια.

Βλέπετε ότι οι Περιφέρειες που ακολουθούν στη συνέχεια στον πίνακα παρουσιάζονται με διαφορετικά χρώματα. Αναφέρει ο πίνακας Περιφέρειες μετάβασης περισσότερο ανεπτυγμένες, λιγότερο ανεπτυγμένες. Για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις θέλω να σας πω ότι δεν είναι δική μας η ορολογία, είναι ορολογία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πολλές φορές προκύπτει με ένα αυθαίρετο τρόπο.

Παραδείγματος χάριν τα νησιά του Νότιου Αιγαίου παρουσιάζονται ως περισσότερο ανεπτυγμένα. Αυτό συμβαίνει λόγω του ότι το Ακαθάριστο Προϊόν των νησιών του Αιγαίου ανεβαίνει λόγω της Ρόδου, της Μυκόνου, της Σαντορίνης, της Κω. Και παρουσιάζεται μια Περιφέρεια που έχει και την Ανάφη και την Ψέριμο ως περισσότερο ανεπτυγμένη. Το ξεκαθαρίζω αυτό, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις.

Και δεύτερον, αν δείτε στη συνέχεια πως αναλύεται η κοινοτική συνδρομή και πως προστίθεται η εθνική συμμετοχή, θα δείτε ότι σε ορισμένες τέτοιες Περιφέρειες έχουμε αποφασίσει να δώσουμε περισσότερα χρήματα από τον εθνικό προϋπολογισμό, ακριβώς για να αντισταθμίσουμε αυτές τις αδικίες που γίνονται σε κοινοτικό επίπεδο. Θεωρώ όμως υποχρέωσή μου να σας ξεκαθαρίσω αυτό το στοιχείο, προκειμένου να αποφευχθούν παρεξηγήσεις.

Τώρα, μετά την παρουσίαση αυτού του πίνακα και προτού οδηγηθώ στα τελικά συμπεράσματα, θα μου επιτρέψετε να κάνω κάποιες διευκρινίσεις σε σχέση με τον τρόπο που θα λειτουργεί το καινούριο ΕΣΠΑ σε κεντρικό τουλάχιστον επίπεδο. Διότι σε περιφερειακό νομίζω έγινε κατανοητό. Θα υπάρχουν στο επίπεδο των Περιφερειών ένα πρόγραμμα ανά Περιφέρεια. Τα προγράμματα αυτά θα είναι πολυτομεακά και πολυταμειακά και με μεγαλύτερο προϋπολογισμό.

Σε κεντρικό επίπεδο προχωρούμε σε μια καινοτομία. Δημιουργείται μια νέα Επιτελική Μονάδα ΕΣΠΑ σε κάθε Υπουργείο. Σήμερα υπάρχει ένα ιδιότυπο σύστημα, όπου σε κάποια Υπουργεία υπάρχουν Διαχειριστικές Αρχές σε κάποια δεν υπάρχουν. Σε κάποια Υπουργεία οι Διαχειριστικές Αρχές περιορίζονται σε αυτά που λέει ο κοινοτικός κανονισμός σε κάποια άλλα Υπουργεία προετοιμάζουν τα προγράμματα ή εφαρμόζουν κιόλας τα προγράμματα, που δεν είναι ο ρόλος τους με βάση τους κοινοτικούς κανονισμούς. Κάποια άλλα Υπουργεία δεν έχουν μονάδες ΕΣΠΑ ενώ θα μπορούσαν να έχουν έστω και για κάποια λίγα προγράμματα που θα διαχειριστούν.

Προσπαθούμε να βάλουμε μια τάξη σε αυτό. Οι Διαχειριστικές Αρχές που θα είναι τέσσερις και μαζί με την τεχνική βοήθεια πέντε, θα είναι πραγματικές Διαχειριστικές Αρχές, περιορισμένου δηλαδή και προκαθορισμένου από τους κανονισμούς ρόλου. Όχι Διαχειριστικές Αρχές «όλα τα σφάζουμε όλα τα μαχαιρώνουμε», όπως ήταν ορισμένες σήμερα αλλά περιορισμένων αρμοδιοτήτων.

Και από την άλλη πλευρά θα υπάρχει μια Επιτελική Μονάδα ΕΣΠΑ σε κάθε Υπουργείο. Κάποιες από αυτές μπορεί να ενσωματώσουν στελέχη των σημερινών Διαχειριστικών Αρχών, κάποιες άλλες θα ενσωματώσουν άλλα στελέχη του δημοσίου, έτσι ώστε σε κάθε Υπουργείο να γίνονται δυο βασικές δουλειές.

Η πρώτη δουλειά να είναι ο σχεδιασμός των προγραμμάτων και οι προτάσεις στις Διαχειριστικές Αρχές. Καμιά Διαχειριστική Αρχή προφανέστατα δε θα μπορεί να εντάξει κάποιο πρόγραμμα, εάν το καθ΄ ύλην αρμόδιο Υπουργείο δεν της προτείνει ποιο είναι αυτό το πρόγραμμα. Στη συνέχεια οι Επιτελικές Μονάδες αυτές του ΕΣΠΑ θα έχουν την ευθύνη της υλοποίησης των προγραμμάτων σε συνεργασία με τους φορείς υλοποίησης. Τι είναι φορέας υλοποίησης; Για παράδειγμα η ΕΡΓΟΣΕ. Η επιτελική μονάδα του Υπουργείου Μεταφορών θα σχεδιάζει το πρόγραμμα, θα υποβάλλει τις προτάσεις και στη συνέχεια θα συνεργάζεται για την υλοποίηση των προτάσεων αυτών με την ΕΡΓΟΣΕ για παράδειγμα ή το  ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ.

Ενδιάμεσα, θα μεσολαβεί η Διαχειριστική Επιτροπή, η Διαχειριστική Αρχή η οποία όμως θα είναι το λογιστήριο, η Αρχή εκείνη η οποία θα είναι σε επαφή με τις Βρυξέλλες σε σχέση με τη συμμόρφωση με τους κοινοτικούς κανονισμούς. Θα είναι αυτή που θ’ ασχολείται με το πιο «γκρίζο» κομμάτι της όλης διαδικασίας.

Οι διαδικασίες ως προς το σχεδιασμό και την υλοποίηση θα είναι στα Υπουργεία. Άρα υπάρχει ένα σύστημα ελέγχου με περιορισμένες Διαχειριστικές  Αρχές, ελέγχου και επαφής με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο σχεδιασμός όμως και η υλοποίηση θα είναι στα Υπουργεία.

Η δεύτερη παρατήρηση που θέλω να κάνω έχει να κάνει με το διαδικαστικό μέρος, ως προς την εφαρμογή δηλαδή των προγραμμάτων. Εδώ υπάρχουν δυο επιμέρους παρεμβάσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με την απλοποίηση των συστημάτων διαχείρισης των προγραμμάτων και υλοποίησης έργων. Μέχρι σήμερα, από τις εκλογές του 2012 μέχρι σήμερα έχουμε υιοθετήσει, 32 διαφορετικές παρεμβάσεις απλοποίησης σε τρία διαφορετικά νομοθετικά κείμενα.  Δεν είναι καθόλου άσχετη αυτή η απλοποίηση με τη βελτίωση της απορρόφησης που έχει γίνει εν τω μεταξύ.

Εδώ δεσμευόμαστε από τώρα ότι θα υπάρξει επισκόπηση των προβλεπομένων βημάτων από μηδενική βάση. Διότι ξέρετε, αυτή ήταν και μια  δυσκολία που είχαμε μέχρι τώρα. Καθώς ήμαστε στο μέσο της προσπάθειας, δε μπορούσαμε να κάνουμε ριζικές παρεμβάσεις στο βαθμό που θα το θέλαμε, γιατί ήταν σχεδιασμένο το πρόγραμμα. Τώρα θα κάνουμε από μηδενική βάση επισκόπηση των προβλεπομένων βημάτων και σύμπτυξη των διαδικαστικών σταδίων με θέσπιση δεσμευτικών προθεσμιών σε κάθε στάδιο. Μικρότερα στάδια και προθεσμίες έτσι ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις. Και κυρώσεις σ’ αυτόν που καθυστερεί.

Το δεύτερο, είναι ποιοτική στελέχωση των φορέων υλοποίησης. Τι σημαίνει αυτό: Σας είπα ένα παράδειγμα φορέα υλοποίησης: Η ΕΡΓΟΣΕ. Μπορώ να προσθέσω ένα δεύτερο και δε θα μασήσω τα λόγια μου: ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ. Και στις δυο περιπτώσεις τα πράγματα πάνε καλά. Υπάρχει τεχνογνωσία, στην ΕΡΓΟΣΕ πριν από χρόνια υπήρχαν προβλήματα, έχουν αντιμετωπισθεί σε μεγάλο βαθμό, το ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ είχε από την αρχή φτιαχτεί σωστά.

Υπάρχουν όμως άλλοι φορείς υλοποίησης που έχουν προβλήματα. Η Κοινωνία της Πληροφορίας έχει προβλήματα, που αντανακλώνται δυστυχώς σε προγράμματα όπως είναι η Ψηφιακή Σύγκλιση. Δήμοι, ιδίως καλλικρατικοί, που συνεπτύχθησαν, που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια επίσης έχουν αδυναμία στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Διότι έχουν πολλούς κοινοτικούς Γραμματείς και ελάχιστους Μηχανικούς, για να γίνει σαφές τι εννοώ.

Εδώ λοιπόν θα έρθουμε και θα κάνουμε παρέμβαση. Έχουμε συνεννοηθεί με το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και στο πλαίσιο των προσλήψεων που θα γίνουν σε συμφωνία με την τρόικα, γνωρίζετε το πλαίσιο αυτό, για αναπλήρωση όσων φύγουν από το Δημόσιο στο πλαίσιο του προγράμματος κινητικότητας, έχει συμφωνηθεί να γίνουν  μια σειρά από προσλήψεις νέων ανθρώπων με ποιοτικά δεδομένα και χαρακτηριστικά.

Στο πλαίσιο αυτών των προσλήψεων έχουμε συμφωνήσει να υπάρχει μία ΜΟΔ ΙΙ ή εν πάση περιπτώσει μια διεύρυνση του στελεχιακού δυναμικού της ΜΟΔ, προκειμένου να υποστηριχθούν οι φορείς εκείνοι οι οποίοι παρουσιάζουν αδυναμίες στην υλοποίηση έτσι ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις.

Δεν πρόκειται  για καινούργιες προσλήψεις ούτε για κάτι που είναι εκτός πλαισίου, για να μη γίνει καμία παρεξήγηση. Θα είναι προσλήψεις  που φυσικά θα γίνουν μέσω ΑΣΕΠ και με όλες τις διαδικασίες που προβλέπονται, αλλά είναι ενταγμένες στα ήδη συμφωνηθέντα με την τρόικα.

Συνοψίζω λοιπόν: Ποιες είναι οι καινοτομίες του νέου ΕΣΠΑ σε σχέση με το προηγούμενο:

1) Απευθυνθήκαμε στο ΙΟΒΕ, στο ΚΕΠΕ, στη McKinsey και προσπαθήσαμε να μη σχεδιάσουμε τόσο πολύ μόνοι μας, αλλά ν’ αφήσουμε στους ειδικούς να έχουν πρωτεύοντα ρόλο.

2) Εστιαζόμαστε σε επενδύσεις σε κλάδους με υψηλή προστιθέμενη αξία για την οικονομία και με δυνατότητα για τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων απασχόλησης.         Δεν εμποδίζουμε κανένα είδος επιχειρηματικότητας αλλά εστιάζουμε τα κίνητρά μας σε τομείς που θεωρούμε ότι θα έχουν προστιθέμενη αξία για την οικονομία.

3) Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο είναι ποσοστιαία ενισχυμένο από το 25% στο προηγούμενο πρόγραμμα ως προς τον προϋπολογισμό πάει στο 31%, με εμπροσθοβαρή υλοποίηση των δράσεων κοινωνικού χαρακτήρα.

4) Έχουμε 4 πολυτομεακά και πολυταμειακά εθνικά Επιχειρησιακά Προγράμματα για ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, τα οποία θα διατρέχουν πολλούς τομείς.

5) Δέκα τρία περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα ώστε κάθε Περιφέρεια να έχει  το δικό της επίσης πολυτομεακό και πολυταμειακό πρόγραμμα. Όλες ανεξαιρέτως οι Περιφέρειες θα πάρουν παραπάνω κονδύλια απ’ ό,τι πήραν στο σημερινό ΕΣΠΑ και συνολικά θα διαχειρίζονται το 35% του προϋπολογισμού από 22% σήμερα.

6) Θα δημιουργηθεί σε κάθε Υπουργείο αυτό που είπα, η επιτελική μονάδα ΕΣΠΑ για το σχεδιασμό και την παρακολούθηση της υλοποίησης των έργων και δράσεων στα πλαίσια των εθνικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.

7) Θα υπάρξει ουσιαστική και ριζική απλοποίηση και βελτίωση του συστήματος διαχείρισης των προγραμμάτων και υλοποίησης των έργων και επέκταση των αρμοδιοτήτων της ΜΟΔ για τη στελέχωση των Φορέων Υλοποίησης.

Πώς θα προχωρήσουμε από δω και πέρα: Σήμερα υποβάλλαμε την επίσημη πρόταση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ξεκαθαρίζω λοιπόν ότι από 1/1/2014, ανεξαρτήτως της εγκριτικής διαδικασίας που θα προχωρήσει παράλληλα σε όλα τα κράτη  μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δε θα υπάρξει κανένα κενό στη χρηματοδότηση των προγραμμάτων.

Δηλαδή: Επειδή οι εγκρίσεις όπως θα δείτε μπορεί να πάρουν κι ένα εξάμηνο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε προηγούμενα προγράμματα πήραν κι ένα -ενάμιση χρόνο, ξεκαθαρίζω: Για τις μητέρες που ενδεχομένως ανησυχούν για τα παιδιά τους και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, για τους ανέργους σε σχέση με  τα προγράμματα καλύψεώς τους, για τους Δήμους σε σχέση με έργα  που θέλουν να εντάξουν, για όλους, ότι δε θα υπάρξει κανένα κενό χρηματοδότησης των προγραμμάτων. Η μετάβαση από το σημερινό ΕΣΠΑ στο νέο ΕΣΠΑ θα γίνει απολύτως ομαλά. Σημειώνω ότι οι δαπάνες είναι  επιλέξιμες στο νέο ΕΣΠΑ, εφ” όσον έχουν πραγματοποιηθεί και πληρωθεί μετά την 1/1/2014, ανεξαρτήτως του χρόνου εγκρίσεως των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.

Μόνη προϋπόθεση είναι η ένταξή τους  στη συνέχεια με βάση τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Δηλαδή να πρόκειται  για δαπάνες συμβατές με τους  στόχους και τα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ. Αυτό είναι το μόνο.

Επομένως ουδείς Δήμαρχος, καμία μητέρα, κανένας άνεργος δεν πρέπει ν’ ανησυχεί σε σχέση με το ΕΣΠΑ και με τη δυνατότητα κάλυψής τους από το επόμενο ΕΣΠΑ.

Ποια είναι τα χρονοδιαγράμματα: Αφού σήμερα υποβάλαμε την πρόταση, αναμένουμε τελική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του γενικού πλαισίου του ΕΣΠΑ στο τέλος Φεβρουαρίου του 2014. Υποθέτω, ξαναλέω,  ότι θα έχουμε σχεδόν παράλληλη έγκριση των προγραμμάτων σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη συνέχεια έχουμε σταδιακή υποβολή από το Υπουργείο Ανάπτυξης των νέων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτών των υπόλοιπων τομεακών και επιχειρησιακών. Έτσι γίνεται κάθε φορά.

Αυτό θα γίνει από το Φεβρουάριο έως το Μάρτιο του 2014. Μετά υπολογίζουμε, αλλά αυτό εξαρτάται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φυσικά δεν υπάρχει ένας παίκτης, είναι δύο παίκτες, στην προώθηση αυτών των έργων. Υπολογίζουμε ότι στο τέλος του α’ εξαμήνου του 2014 θα έχουμε και την έγκριση των προγραμμάτων.

Σημειώνω, αν δείτε πότε εγκρίθηκαν τα προγράμματα στο Γ’ ΚΠΣ ή στο σημερινό ΕΣΠΑ, δείτε ότι ο σχεδιασμός προχωρεί αυτή τη φορά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο θέλω να πω, γρηγορότερα από κάθε άλλη προηγούμενη φορά. Επίσης σημειώνω ότι οι κανονισμοί εγκρίθηκαν επισήμως μόλις πριν από μερικές μέρες από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν ήταν εγκεκριμένοι. Αυτό το λέω για να αποφευχθούν και άλλες παρεξηγήσεις.

Και κλείνω με το ποια είναι τα προσδοκώμενα οφέλη από το νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020.

1) Να συνεισφέρει το ΕΣΠΑ στην επίτευξη του στόχου όπως προκύπτει από τη μελέτη της McKinsey για προστιθέμενη αξία 48 δισεκατομμυρίων ευρώ  ετησίως και 640.000 νέων θέσεων εργασίας ως το 2020. Ξαναλέω, να συνεισφέρει το ΕΣΠΑ. Δεν είπα να δημιουργήσει το ΕΣΠΑ. Το ξεκαθάρισα κι από την αρχή.

2) Να καλύψει τις αυξημένες κοινωνικές ανάγκες: Υποστήριξη ανέργων, βρεφονηπιακοί σταθμοί κτλ. Εδώ το ΕΣΠΑ έχει κομβικό ρόλο.

3) Αύξηση των επενδύσεων σε έρευνα και τεχνολογία από 0,67% του ΑΕΠ σε 0,90% έως το 2020.

4) Ολοκλήρωση του βασικού διευρωπαϊκού, οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας.

5) Ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων ΧΥΤΥ και όλων των άλλων εγκαταστάσεων για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων με πλήρη εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Αυτοί είναι πέντε γενικοί στόχοι που τίθενται στην παρούσα φάση.

Γνωρίζω ότι μπορεί να έχετε επιμέρους απορίες, πώς αυτοί οι στόχοι μπορούν να εξειδικευθούν περαιτέρω. Θα εξειδικευθούν περαιτέρω, αλλά για να είμαστε αξιόπιστοι, όπως γίνεται άλλωστε με όλα τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πλήρης εξειδίκευση θα γίνει όταν θα υποβληθούν τα επιμέρους Επιχειρησιακά Προγράμματα, περιφερειακά και εθνικά.

Διότι τότε μπορεί να υπολογισθεί από τους ειδικούς με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια, η επίδραση των δράσεων αυτών ως προς τις θέσεις εργασίας, ως προς την αύξηση του ΑΕΠ κτλ. Θα ήταν πρόχειρο από τη δική  μας πλευρά να προχωρήσουμε σ’ αυτή  τη φάση σε περαιτέρω εξειδίκευση των στόχων. Πιθανόν κανείς να μη θυμάται το 2020 αν οι στόχοι αυτοί θα έχουν επιτευχθεί ή όχι. Αλλά για λόγους προστασίας της αξιοπιστίας μας,  εμείς αποφεύγουμε σήμερα, επαναλαμβάνω, να εξειδικεύσουμε ακόμα περισσότερο τους στόχους. Μένουμε σ’ αυτά τα οποία μας έχει ζητήσει στην παρούσα φάση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι τον επόμενο Φεβρουάριο – Μάρτιο, που θα είμαστε σε θέση να δώσουμε περισσότερα στοιχεία.

Ξέρω ότι σας κούρασα, αλλά  το θέμα είναι τεχνικό και έπρεπε  να είμαι αναλυτικός για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις. Για μας,  ο μαραθώνιος συνεχίζεται. Η σημερινή μέρα όμως είναι σημαντική διότι είναι επιστέγασμα μιας προσπάθειας πολλών μηνών σε συνεργασία με ειδικούς, σε συνεργασία με φορείς, σε συνεργασία με τις Περιφέρειες, την Αυτοδιοίκηση και τα συναρμόδια Υπουργεία έτσι ώστε να παρουσιάσουμε ένα ΕΣΠΑ, το οποίο πράγματι μπορεί ν’ αποτελέσει τον καταλύτη για να αφήσει πίσω η Ελλάδα την κρίση και να γυρίσει σελίδα, να περάσει σε μια καινούργια εποχή. Δεν είναι πανάκεια το ΕΣΠΑ, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε για να έχουμε προστιθέμενη αξία, τη μεγαλύτερη δυνατή επίδραση στην ανάπτυξη και στην απασχόληση.