Ο επόμενος ιός που θα προκαλέσει πανδημία μπορεί ήδη να εξαπλώνεται στη Βρετανία, στα κοτόπουλα και τις λιμνούλες με τις πάπιες.
Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι μια πανδημία γρίπης των πτηνών είναι «στον ορίζοντα» μετά από τους αριθμούς ρεκόρ κρουσμάτων σε άγρια πτηνά και πουλερικά το περασμένο έτος.
Σύμφωνα με τη Daily Mail, υπάρχουν εντεινόμενες ανησυχίες, καθώς η νόσος εξαπλώνεται στα ζώα, ότι ο ιός θα μπορούσε να εξελιχθεί και να μολύνει ανθρώπους, προκαλώντας μια παγκόσμια κρίση πιο θανατηφόρα από τον Covid.
Άλλωστε, αυτό συνέβη με τη λεγόμενη ισπανική γρίπη στο τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία προκλήθηκε από ένα παρόμοιο στέλεχος με αυτό που κυκλοφορεί τώρα (H5N1).
Αν και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, πιστεύεται ότι σκότωσε 50 εκατομμύρια ανθρώπους - περίπου έναν στους 35 από αυτούς που ζούσαν εκείνη την εποχή.
Μέχρι στιγμής ο νέος ιός έχει ανιχνευθεί σε περισσότερα από 22 εκατομμύρια πτηνά και πουλερικά παγκοσμίως από τον Σεπτέμβριο του 2021 - διπλάσιο αριθμός από το ρεκόρ του προηγούμενου έτους.
Η πιο θανατηφόρα παραλλαγή του ιού
Όχι μόνο ο ιός εξαπλώνεται με ταχύτητα, αλλά σκοτώνει και σε πρωτοφανές επίπεδο, αφήνοντας ορισμένους ειδικούς να λένε ότι αυτή είναι η πιο θανατηφόρα παραλλαγή μέχρι στιγμής.
Στη Βρετανία, γλάροι πέφτουν από τον ουρανό στο Μπράιτον. Τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες «καταστροφικοί αριθμοί» νεκρών πτηνών έχουν αρχίσει να ξεβράζονται στα νοτιοδυτικά της Βρετανίας.
Το Cornwall Wildlife Trust εξέδωσε μια προειδοποίηση την περασμένη εβδομάδα, καλώντας το κοινό να μείνει μακριά από άρρωστα ή νεκρά θαλάσσια πτηνά και «σε καμία περίπτωση να μην αγγίζει τα ζώα».
Ο καθηγητής Πολ Χάντερ, ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, είπε ότι δεν είναι θέμα «αν» η γρίπη των πτηνών θα προκαλέσει άλλη μια ανθρώπινη εστία, αλλά «πότε».
«Είτε αυτό συμβαίνει στη ζωή μου είτε στο εγγόνι μου, δεν θα ήθελα να μαντέψω», δήλωσε χαρακτηριστικά.
«Αυτά είναι πολύ τυχαία γεγονότα και δεν μπορείς ποτέ να προβλέψεις πραγματικά πότε θα συμβούν, αλλά όσο περισσότερα συμβαίνουν, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος».
Ο καθηγητής Χάντερ αναμένει ένα μεγάλο ξέσπασμα εποχικής γρίπης φέτος, αφού η Αυστραλία - συνήθως προάγγελος για το τι αναμένει το Ηνωμένο Βασίλειο - υπέστη μια ιδιαίτερα επιζήμια επιδημία κατά τη διάρκεια του χειμώνα της τον Μάιο.
Γρίπη των πτηνών και εποχική γρίπη: Η συνταγή καταστροφής
Η ταυτόχρονη παρουσία πολλών γρίπης των πτηνών και εποχικής γρίπης μπορεί να είναι μια συνταγή για καταστροφή.
«Εάν κολλήσετε δύο άσχετους ιούς γρίπης που μολύνουν ταυτόχρονα το ίδιο κύτταρο, αρχίζουν να αλλάζουν γενετικό υλικό», εξήγησε ο καθηγητής Χάντερ.
Αν και ο κίνδυνος είναι μικρός - μόλις 860 άτομα έχουν μολυνθεί από τον H5N1 από το 2003 - αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει στο τρέχον στέλεχος να αποκτήσει τις μεταλλάξεις που χρειάζεται για να εξαπλωθεί στους ανθρώπους.
«Στο παρελθόν αυτό οδήγησε στη γενετική μετατόπιση που μπορεί να προκαλέσει πανδημίες», πρόσθεσε ο καθηγητής Hunter.
Ο Keith Neal, ομότιμος καθηγητής στην επιδημιολογία μολυσματικών ασθενειών στο Πανεπιστήμιο του Nottingham, πιστεύει ότι η μεγαλύτερη ιογενής απειλή αυτόν τον χειμώνα είναι η φυσιολογική γρίπη.
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα πιστεύεται ότι έχει αποδυναμωθεί σοβαρά τα τελευταία δυόμισι χρόνια κατά τα lockdown και λόγω των περιορισμένων κοινωνικών αλληλεπιδράσεων.
Αυτό σημαίνει ότι τα συνήθως αβλαβή ζωύφια επέστρεψαν με εκδίκηση. Οι ασθένειες που είχαν εξαλειφθεί, όπως η πολιομυελίτιδα, άρχισαν επίσης να ξανασηκώνουν κεφάλι.
Ο καθηγητής Neal είπε: «Η εποχική γρίπη ξέρουμε ότι θα έρθει, η γρίπη των πτηνών είναι στον ορίζοντα - μπορεί να έρθει».
Όμως όσο περισσότερο κυκλοφορεί [εποχική] και γρίπη των πτηνών, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να αλληλεπιδράσουν για να προκαλέσουν μια σημαντική γενετική μετατόπιση.
Γιατί ανησυχούν οι επιστήμονες
«Κατά σειρά πιθανότητας, νομίζω ότι η κανονική γρίπη θα είναι η επόμενη πανδημία μας, αλλά η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η γρίπη των πτηνών, γιατί αν αυτή διαρρεύσει, δεν έχουμε φυσική προστασία».
Η γρίπη μαστίζει την ανθρωπότητα τουλάχιστον από την εποχή του Ιπποκράτη, του Έλληνα «πατέρα της ιατρικής του 4ου αιώνα π.Χ. που κατέγραψε τον χαρακτηριστικό πυρετό, την κούραση, τον βήχα και τους πόνους στο σώμα.
Με το πέρασμα των αιώνων έγινε σαφές ότι η ασθένεια ακολουθεί ένα ξεχωριστό πρότυπο.
Αν και η γρίπη είναι πάντα θανατηφόρα σε κάποιο βαθμό στα ευάλωτα άτομα, τα περισσότερα χρόνια είναι σχετικά ήπια. Αλλά κάθε γενιά περίπου, μια παραλλαγή μαίνεται σε όλο τον κόσμο, σκοτώνοντας νέους και δυνατούς ανθρώπου καθώς και ηλικιωμένους, αδύναμους και άρρωστους.
Η τελευταία φορά που συνέβη ήταν το 1918. Αλλά οι ειδικοί λένε ότι μια άλλη καταστροφική πανδημία γρίπης έχει καθυστερήσει πολύ.
Οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι όλες οι μορφές του ιού της γρίπης μπορούν να εντοπιστούν σε πτηνά σε ένα σημείο.
Συνήθως περνούν από ένα άλλο ζώο, όπως ένα γουρούνι, στη διαδικασία μετάλλαξης και προσαρμογής για να μας μολύνουν.
Τα άγρια πτηνά είναι φορείς, ειδικά μέσω της μετανάστευσης.
Καθώς συγκεντρώνονται για να αναπαραχθούν, ο ιός εξαπλώνεται γρήγορα και στη συνέχεια μεταφέρεται σε άλλα μέρη του πλανήτη.
Νέα στελέχη τείνουν να εμφανίζονται πρώτα στην Ασία, από όπου περισσότερα από 60 είδη παραθαλάσσιων πτηνών, παρυδάτινων πτηνών και υδρόβιων πτηνών, συμπεριλαμβανομένων των πάπιων, κατευθύνονται στην Αλάσκα για να αναπαραχθούν και να αναμειχθούν με διάφορα αποδημητικά πουλιά από την Αμερική. Άλλα πηγαίνουν δυτικά και μολύνουν ευρωπαϊκά είδη.
Όπως και η Covid, η γρίπη μεταδίδεται μέσω στενής επαφής με σταγονίδια που εισπνέονται.
Τα άγρια πτηνά συνήθως δεν υποφέρουν από σοβαρές παρενέργειες - αλλά ο μαζικός θάνατος προκύπτει όταν μεταδίδουν την ασθένεια στα οικόσιτα πουλερικά, ειδικά σε γιγάντιες φάρμες.
Έτσι, ένα άλυτο μυστήριο της παρούσας επιδημίας είναι γιατί και πώς αυτό το στέλεχος έχει αλλοιωθεί ώστε να καταστρέψει τους άγριους ξενιστές του και τι προμηνύει αυτό. Οι επιστήμονες το αποκαλούν το «παιχνίδι που αλλάζει».
Μέχρι στιγμής φέτος έχουν σημειωθεί 125 κρούσματα σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, σε σύγκριση με μόλις 26 το 2021.