Τα υγιή εδάφη αποτελούν την πηγή του 95% των τροφίμων που καταναλώνουμε, φιλοξενούν πάνω από το 25% της βιοποικιλότητας στον κόσμο
Στην προστασία και την αειφόρο χρήση του εδάφους εστιάζει το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που κατατέθηκε στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.
Τα υγιή εδάφη αποτελούν την πηγή του 95% των τροφίμων που καταναλώνουμε, φιλοξενούν πάνω από το 25% της βιοποικιλότητας στον κόσμο
Με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή επιχειρείται η πλήρης αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και η δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και πρόληψη των μελλοντικών.
Συγκεκριμένα, με το νομοσχέδιο ορίζεται το πλαίσιο για την προστασία του εδάφους και τη διατήρηση της ικανότητάς του να επιτελεί κάθε μία από τις ακόλουθες περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές λειτουργίες:
α) άσκηση της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της δασοκομίας, παραγωγή βιομάζας
β) αποθήκευση, διήθηση και μετατροπή θρεπτικών στοιχείων, ουσιών και νερού
γ) απόθεμα βιοποικιλότητας
δ) φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον για τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές το
ε) πηγή πρώτων υλών
στ) απόθεμα άνθρακα
ζ)παρακαταθήκη της γεωολογικής, της γεωμορφολογικής και της αρχαιολογικής κληρονομιάς.
Ειδικότερα, καθορίζονται μέτρα για την πρόληψη των διεργασιών υποβάθμισης του εδάφους, τόσο των φυσικών όσο και των προκαλούμενων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, διεργασίες που υπονομεύουν την ικανότητα του εδάφους να επιτελεί τις ανωτέρω λειτουργίες. Τα μέτρα περιλαμβάνουν τον μετριασμό των επιπτώσεων των εν λόγω διεργασιών και την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων εδαφών τουλάχιστον στο επίπεδο λειτουργικότητας που αρμόζει στην υφιστάμενη και σε μελλοντικές χρήσεις.
Βιώσιμη διαχείριση
Χωρίς υγιέστερα εδάφη και βιώσιμη διαχείριση της γης και του εδάφους, δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση, να παράγουμε αρκετά τρόφιμα και να προσαρμοστούμε στο μεταβαλλόμενο κλίμα.
Η υπεράσπιση του εδάφους με τους νόμους είναι ο πρώτος τρόπος για να προστατευθούν οι άνθρωποι, τα φυτά, τα ζώα. Χωρίς ένα υγιές και ζωντανό έδαφος δεν υπάρχει μέλλον.
Πολλά από τα ζητήματα που απειλούν την υγεία του εδάφους σχετίζονται και ποικιλοτρόπως επηρεάζουν τη γεωργία:
-διάβρωση
-υποβάθμιση και μείωση που προκαλούνται από εντατικές πρακτικές
-συμπύκνωση με βαρέα μηχανήματα και ακατάλληλες γεωπονικές καλλιεργητικές πρακτικές
-ζημία στη βιοποικιλότητα που προκαλείται από μονοκαλλιέργειες και άλλες πρακτικές χρήσης και διαχείρισης γης
-ρύπανση από χημικές ουσίες (π.χ. φυτοφάρμακα, βαρέα μέταλλα, φαρμακευτικά προϊόντα, πλαστικά κ.λπ.)
-εγκατάλειψη και παραμέληση της γης.
Οι απειλές για το έδαφος στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα το έδαφος αντιμετωπίζει διάφορες απειλές. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι:
Υψηλό κίνδυνο διάβρωσης αντιμετωπίζουν η Αττική, τα νησιά του Αιγαίου, η ανατολική Κρήτη, η νοτιοανατολική Εύβοια και η ανατολική Πελοπόννησος, σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή κατά της ερημοποίησης. Μέτριο κίνδυνο αντιμετωπίζουν η δυτική Κρήτη και μεγάλα τμήματα της ηπειρωτικής χώρας, ειδικότερα η Κεντρική Μακεδονία, η Ήπειρος, η βορειοδυτική Πελοπόννησος. Το 2004, ποσοστό 28,6% της ακτογραμμής της χώρας είχε υποστεί διάβρωση.
Υψηλό κίνδυνο αλάτωσης αντιμετωπίζουν η Θεσσαλία, οι πεδινές ζώνες κοντά στον Θερμαϊκό κόλπο, περιοχές της νότιας Θράκης, οι πεδιάδες των ποταμών Σπερχειού και Αχελώου.
Κατολισθήσεις σημειώνονται, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΓΜΕ, σε πολλές περιοχές της χώρας, ηπειρωτικής και νησιωτικής, κυρίως όμως στη ραχοκοκαλιά της Πίνδου (νομοί Ιωαννίνων, Αιτωλοακαρνανίας, Καρδίτσας, Ευρυτανίας), στη Μαγνησία, την Αχαΐα, την Ηλεία και την Εύβοια.