Από προσφυγές στον ΠΟΕ μέχρι και εμπορικούς πολέμους, η ΕΕ έχει πολλά μέτρα στη διάθεσή της για να προστατευτεί από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Η ΕΕ χρησιμοποιεί την εμπορική της πολιτική για να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητες της παγκοσμιοποίησης καθώς η οικονομία της ευημερεί ακριβώς λόγω του ελεύθερου εμπορίου. Ωστόσο, ορισμένες φορές η ευρωπαϊκή οικονομία μπορεί να υπονομευθεί από χώρες που επιβάλλουν αθέμιτα τιμολόγια στα προϊόντα της ή που πωλούν τα προϊόντα τους σε ασυνήθιστα χαμηλές τιμές. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος οι συγκρούσεις στο εμπόριο να κλιμακωθούν σε εμπορικό πόλεμο, το οποίο συμβαίνει όταν τα δύο μέρη συνεχίζουν να αυξάνουν τα τιμολόγια ή δημιουργούν άλλα εμπόδια, τα οποία μπορούν να κάνουν τα προϊόντα ακριβότερα και να περιπλέξουν τα πράγματα για τις εταιρείες. Η ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορα εργαλεία εμπορικής άμυνας σε αυτές τις περιπτώσεις. Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε πώς και ανακαλύψτε παραδείγματα πρόσφατων εμπορικών συγκρούσεων.
Διαιτησία - ο ρόλος του ΠΟΕ
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της περιλαμβάνονται στα 164 μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) που εργάζεται για τη διασφάλιση ενός συστήματος διεθνών συναλλαγών, που έχει συγκεκριμένους κανόνες. Ο ΠΟΕ έχει την εξουσία να επιλύει εμπορικές διαφωνίες και να επιβάλει σχετικές αποφάσεις, ενώ έχει ήδη αποτρέψει την κλιμάκωση αντιπαραθέσεων στο παρελθόν.
Βάσει προκαθορισμένων κανόνων, οποιοδήποτε μέλος του ΠΟΕ μπορεί να υποβάλει ένσταση για παραβάσεις των κανονισμών και να ζητήσει αποζημίωση.
Από την ίδρυση του ΠΟΕ το 1995, η ΕΕ έχει συμμετάσχει σε 201 εμπορικές υποθέσεις: σε 110 υποθέσεις ως ενάγουσα και σε 91 ως εναγόμενη.
Η πρόκληση των αδικαιολόγητα φθηνών εισαγωγών
Εκτός από την συμμετοχή της στον ΠΟΕ, η ΕΕ θεσπίζει νομοθεσίες για την καταπολέμηση τους ντάμπινγκ στην ευρωπαϊκή αγορά, εις βάρος των τοπικών παραγωγών. Η πρακτική αυτή οφείλεται συχνά στην έλλειψη ανταγωνισμού στην χώρα παραγωγής του προϊόντος, σε κρατικές παρεμβάσεις κατά την διαδικασία παραγωγής ή στο γεγονός ότι η εκάστοτε εταιρεία παραβλέπει τις διεθνείς εργασιακές και περιβαλλοντικές συμβάσεις.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ΕΕ μπορεί να αντιδράσει με την επιβολή δασμών αντι-ντάμπινγκ. Το 2017, οι ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της ανανέωσης των κανόνων που ρυθμίζουν πότε και πως μπορούν επιβληθούν οι συγκεκριμένοι δασμοί. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν, τον Μάιο του 2018, πρόσθετους κανόνες που επιτρέπουν στην ΕΕ να επιβάλει υψηλότερους δασμούς στις εισαγωγές που αποτελούν αντικείμενο ντάμπινγκ ή επιδοτήσεων.
Αντιμετώπιση των ξένων επιδοτήσεων που στρεβλώνουν την αγορά της ΕΕ
Στις 8 Νοεμβρίου 2022, το Κοινοβούλιο ενέκρινε κανόνες για τον περιορισμό των ξένων επιδοτήσεων που προκαλούν στρεβλώσεις στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Οι ξένες επιδοτήσεις μπορεί να βλάψουν τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά και οι ευρωβουλευτές θέλουν η Επιτροπή να έχει την εξουσία διερεύνησης και αντιμετώπισης των στρεβλωτικών επιδοτήσεων που παρέχονται σε εταιρείες οι οποίες εξαγοράζουν ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ή συμμετέχουν σε δημόσιους ανταγωνισμούς της ΕΕ.
Καταπολέμηση του οικονομικού εκβιασμού
Ένα νέο νέο εργαλείο της ΕΕ που ονομάζεται μέσο κατά του καταναγκασμού θα χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση οικονομικών απειλών και αθέμιτων εμπορικών περιορισμών από τρίτες χώρες, λειτουργώντας αποτρεπτικά και επιτρέποντας στην ΕΕ να επιλύει τις εμπορικές συγκρούσεις μέσω διαπραγματεύσεων.
Ωστόσο, ως έσχατη λύση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμη και ως αντίμετρο κατά μιας χώρας εκτός ΕΕ, συμπεριλαμβάνοντας περιορισμούς που αφορούν στο εμπόριο, τις επενδύσεις και τη χρηματοδότηση.
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία για το τελικό κείμενο της νομοθεσίας τον Ιούνιο του 2023, το οποίο εγκρίθηκε από τους ευρωβουλευτές στις 3 Οκτωβρίου 2023.
Η περίπτωση της μπανάνας - παραδείγματα εμπορικών διενέξεων
Οι εμπορικές διαφωνίες μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ δεν είναι κάτι καινούργιο. Ας μην ξεχνάμε, για παράδειγμα, την περίπτωση των δασμών στις εισαγωγές μπανάνας, που διευκόλυναν τις εξαγωγές ορισμένων χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού στην ΕΕ εις βάρος χωρών της Λατινικής Αμερικής.
Το 2018, οι ΗΠΑ επέβαλαν επιπρόσθετους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου. Οι ευρωβουλευτές χαρακτήρισαν την κίνηση αυτή ως απαράδεκτη και ασυμβίβαστη με τους κανονισμούς του ΠΟΕ. Εξέφρασαν παράλληλα ανησυχίες για τους δασμούς που επέβαλαν το ίδιο έτος οι ΗΠΑ στις ισπανικές ελιές.
Εμπορικές διαφορές με ΗΠΑ και Καναδά είχαν επίσης προκύψει όταν η ΕΕ αρνήθηκε να εισάγει κρέατα βοοειδών που είχαν εκτραφεί με τη βοήθεια ορμονών, κρίνοντας ότι ενέχουν δυνητικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Η διαφορά επιλύθηκε μόνο το 2012, όταν η ΕΕ συμφώνησε να αυξήσει τις εισαγωγές απαλλαγμένων από ορμόνες βοοειδών από τις δύο χώρες.