Μόνο εάν οι γεωργοί μας μπορούν να ζήσουν από τη γη τους, θα επενδύσουν στο μέλλον.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε επίσημα κανονισμό με τον οποίο χορηγείται μερική εξαίρεση στους ευρωπαίους γεωργούς από τον κανόνα της αιρεσιμότητας για τις εκτάσεις υπό αγρανάπαυση. Αυτό αποτελεί συνέχεια της πρότασης της Επιτροπής που υποβλήθηκε στις 31 Ιανουαρίου και των συζητήσεων με τα κράτη μέλη σε συνεδριάσεις επιτροπών. Ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ αύριο, στις 14 Φεβρουαρίου, και θα εφαρμοστεί αναδρομικά από την 1 Ιανουαρίου για ένα έτος, δηλαδή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
Η μερική εξαίρεση ανταποκρίνεται σε διάφορα αιτήματα για μεγαλύτερη ευελιξία, όπως ζητήθηκε από τα κράτη μέλη για την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί της ΕΕ.
Αντί της διατήρησης της γης υπό αγρανάπαυση ή της διατήρησης μη παραγωγικών χαρακτηριστικών στο 4 % της αρόσιμης γης τους, οι γεωργοί της ΕΕ που καλλιεργούν καλλιέργειες δέσμευσης αζώτου (όπως φακές, μπιζέλια ή φάβες) και/ή εμβόλιμες καλλιέργειες χωρίς φυτοπροστατευτικά προϊόντα στο 4 % της αρόσιμης γης τους θα θεωρούνται ότι πληρούν την αποκαλούμενη απαίτηση ΚΓΠΚ 8. Ωστόσο, οι γεωργοί που το αποφασίζουν μπορούν να συνεχίσουν να πληρούν την απαίτηση με γη υπό αγρανάπαυση ή μη παραγωγικά χαρακτηριστικά.
Η τελική πράξη που εκδόθηκε επιτρέπει επίσης στα κράτη μέλη να τροποποιήσουν τα οικολογικά τους προγράμματα που στηρίζουν μη παραγωγικές περιοχές, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η εναλλακτική βάση αναφοράς στο πλαίσιο της αιρεσιμότητας ΚΓΠΚ 8. Μια απλή κοινοποίηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι αρκετή για την άμεση επικαιροποίηση των σχετικών οικολογικών προγραμμάτων.
Τα κράτη μέλη που επιθυμούν να εφαρμόσουν την παρέκκλιση σε εθνικό επίπεδο πρέπει να ενημερώσουν την Επιτροπή εντός 15 ημερών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού, ώστε οι γεωργοί να μπορούν να ενημερωθούν το συντομότερο δυνατόν.
Η πρόταση της Επιτροπής είναι προσεκτικά προσαρμοσμένη ώστε να παρέχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ, αφενός, της παροχής κατάλληλης ανακούφισης και ευελιξίας στους γεωργούς που αντιμετωπίζουν πολυάριθμες προκλήσεις και, αφετέρου, της προστασίας της βιοποικιλότητας και της ποιότητας του εδάφους.
Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε τα εξής:
«Μόνο εάν οι γεωργοί μας μπορούν να ζήσουν από τη γη τους, θα επενδύσουν στο μέλλον. Και μόνο εάν επιτύχουμε μαζί τους στόχους μας για το κλίμα και το περιβάλλον, οι γεωργοί θα μπορέσουν να συνεχίσουν να ζουν. Οι γεωργοί μας έχουν πλήρη επίγνωση του γεγονότος αυτού. Το μέτρο αυτό προσφέρει ευελιξία στους γεωργούς, ενώ εξακολουθεί να τους επιβραβεύει το κρίσιμο έργο τους για την προώθηση της επισιτιστικής ασφάλειας και βιωσιμότητας της ΕΕ. Σύντομα θα υποβάλουμε περισσότερες προτάσεις για την άμβλυνση της πίεσης που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί μας.»
Ιστορικό
Για να λάβουν τη στήριξη της ΚΓΠ που δικαιούνται, οι γεωργοί πρέπει να τηρούν ένα ενισχυμένο σύνολο εννέα προτύπων επωφελών για το περιβάλλον και το κλίμα. Αυτή η αρχή της αιρεσιμότητας ισχύει για σχεδόν το 90 % της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης στην ΕΕ και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενσωμάτωση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών. Αυτό το σύνολο βασικών προτύπων αναφέρεται ως ΚΓΠΚ, δηλαδή «καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές συνθήκες».
Το πρότυπο ΚΓΠΚ 8 απαιτεί, μεταξύ άλλων, τη διάθεση ελάχιστου ποσοστού αρόσιμης γης σε μη παραγωγικές περιοχές ή μη παραγωγικά χαρακτηριστικά. Η τελευταία αναφέρεται συνήθως σε γη υπό αγρανάπαυση, αλλά και σε μη παραγωγικά χαρακτηριστικά του τοπίου, όπως φυτοφράκτες ή δέντρα. Οι εκμεταλλεύσεις με λιγότερα από δέκα εκτάρια αρόσιμης γης εξαιρούνται από την υποχρέωση αυτή. Στις 31 Ιανουαρίου, η Επιτροπή πρότεινε να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στους γεωργούς της ΕΕ που λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της ΚΓΠ από την απαίτηση αυτή.
Στις εμβόλιμες καλλιέργειες: πρόκειται για φυτά που αναπτύσσονται μεταξύ δύο κύριων καλλιεργειών. Οι καλλιέργειες αυτές μπορούν να χρησιμεύσουν ως χορτονομές για ζώα ή ως χλωρή κοπριά. Η χρήση καλλιεργειών που δεσμεύουν το άζωτο και εμβόλιμων καλλιεργειών αποφέρει μια σειρά περιβαλλοντικών οφελών για την υγεία του εδάφους, μεταξύ άλλων για τη βιοποικιλότητα του εδάφους και για τον περιορισμό της έκπλυσης θρεπτικών ουσιών. Οι καλλιέργειες πρέπει να καλλιεργούνται χωρίς φυτοπροστατευτικά προϊόντα για τη διατήρηση της περιβαλλοντικής φιλοδοξίας της ΚΓΠ.