Η Greenpeace καλεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και την ΕΕ να ενισχύσουν τις συνδέσεις με τρένο, μιας και οι απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις στην Ευρώπη θα μπορούσαν να υπερτριπλασιαστούν χρησιμοποιώντας τις υφιστάμενες γραμμές. Σύμφωνα με νέα έρευνα του γραφείου της Greenpeace στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, οι πόλεις στην Ευρώπη παραμένουν περισσότερο συνδεδεμένες μεταξύ τους με αεροπλάνο παρά με τρένο, ενθαρρύνοντας έτσι τους πολίτες να χρησιμοποιούν το αεροπλάνο, παρά τις πολύ βλαβερές επιπτώσεις των πτήσεων στον πλανήτη.
Από τις 990 διαδρομές μεταξύ 45 μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων που ανέλυσε η έρευνα, μόνο το 12% έχουν απευθείας τρένα, ενώ το 69% εξυπηρετούνται από απευθείας πτήσεις[1]. Αυτό είναι σχεδόν εξαπλάσιος αριθμός απευθείας πτήσεων σε σχέση με τις απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις μεταξύ μεγάλων πόλεων στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των 27 χωρών της ΕΕ (εκτός της Ιρλανδίας, της Κύπρου και της Μάλτας), του Ηνωμένου Βασιλείου, της Νορβηγίας, της Ελβετίας, της Ουκρανίας, της Μολδαβίας, της Σερβίας, της Βοσνίας, του Μαυροβουνίου, της Βόρειας Μακεδονίας, του Κοσόβου, της Αλβανίας και της Τουρκίας (μόνο Κωνσταντινούπολη).
Τα δεδομένα για την Αθήνα σύμφωνα με την έρευνα είναι τα εξής:
● Η Αθήνα δεν συνδέεται καθόλου με διασυνοριακό απευθείας τρένο με καμία άλλη πόλη. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά από το 2019 δεν έχει υπάρξει ούτε ένα επιβατικό τρένο να εισέρχεται ή να εξέρχεται στη χώρα.
●Με βάση τις τωρινές ανεπαρκείς σιδηροδρομικές υποδομές, μόνο 5 πόλεις θα μπορούσαν να είναι προσβάσιμες σε 18 ώρες ή λιγότερο: το Βελιγράδι, η Κωνσταντινούπολη, η Πρίστινα, τα Σκόπια και η Σόφια.
●Με επενδύσεις μετρίου επιπέδου στις ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές υποδομές, που θα επέτρεπαν κατά μέσο όρο ταχύτητα 80 χλμ/ώρα σε όλες τις διαδρομές, εννέα επιπλέον πόλεις θα μπορούσαν να εξυπηρετούνται με απευθείας τρένο από και προς την Αθήνα στο μέλλον, όπως π.χ. η Βουδαπέστη, το Βουκουρέστι και η Βιέννη.
●Όλες οι πόλεις που αναλύθηκαν είναι προσβάσιμες με απευθείας πτήση, εκτός από την Πρίστινα και το Κίεβο. Αυτό κάνει την Αθήνα την πόλη με τη μεγαλύτερη συνδεσιμότητα πτήσεων από όλες τις πόλεις που αναλύθηκαν (μαζί με το Λονδίνο και την Κων/πολη). Γίνεται ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα ενθαρρύνει τους πολίτες να πάρουν αεροπλάνο αντί για τρένο.
Ο αριθμός των απευθείας σιδηροδρομικών συνδέσεων στην Ευρώπη θα μπορούσε να τριπλασιαστεί. Από όλες τις διαδρομές που αναλύθηκαν, το 42% (419 διαδρομές) θα μπορούσε να έχει απευθείας ημερήσιο ή νυχτερινό τρένο με διάρκεια ταξιδιού μικρότερη των 18 ωρών, χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες σιδηροδρομικές γραμμές[2],[3]. Όμως, μόνο το 27% (οι 114 από τις 419 δυνητικές απευθείας σιδηροδρομικές διαδρομές) εξυπηρετούνται αυτή τη στιγμή από απευθείας τρένο, ενώ το 73% (305 δυνητικές διαδρομές) δεν εξυπηρετούνται.
O Κωστής Γριμάνης, υπεύθυνος για θέματα κλίματος και ενέργειας στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, δήλωσε: "Εδώ και χρόνια, η Ευρώπη έχει στρώσει το κόκκινο χαλί στις αεροπορικές συνδέσεις, που βλάπτουν το κλίμα, χαρίζοντας φοροαπαλλαγές στις εταιρείες, ενώ τα τρένα και οι υποδομές μαραζώνουν. Βλέπουμε τα τεράστια προβλήματα στο σιδηροδρομικό μας δίκτυο, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές δυνατότητες για απευθείας τρένα που μένουν παραμελημένα εξαιτίας λανθασμένων προτεραιοτήτων στους προϋπολογισμούς. Είναι η στιγμή οι κυβερνήσεις της Ευρώπης και η ΕΕ να διορθώσουν αυτή την ανισότητα, βελτιώνοντας τη συνδεσιμότητα και την άνεση των τρένων, βάζοντας τέλος στα άδικα πλεονεκτήματα που απολαμβάνει ο κλάδος των αεροπορικών ταξιδιών. Οι Ευρωπαίοι πολίτες αξίζουν να έχουν πρόσβαση σε καθαρές, λειτουργικές, άνετες και προσιτές δημόσιες μεταφορές που ωφελούν τους ίδιους και τον πλανήτη."
Οι απευθείας σιδηροδρομικές διαδρομές έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις διαδρομές με ανταπόκριση, όπως περισσότερη άνεση, αξιοπιστία και πιο προσιτή τιμή, κι έτσι ενθαρρύνουν τους πολίτες να χρησιμοποιούν τα τρένα αντί για τις μετακινήσεις που υπερκαταναλώνουν ορυκτά καύσιμα. Σε καμία όμως από τις πόλεις που εξέτασε η έρευνα, δεν αξιοποιούνται στο έπακρο οι δυνατότητες των απευθείας τρένων. Ακόμα και η Βιέννη, που έχει 17 απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις - τις περισσότερες στην Ευρώπη - χρησιμοποιεί μόνο το 59% των πιθανών διαδρομών. Υπάρχει δυνατότητα για 12 ακόμα απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις με μέγιστη διάρκεια ταξιδιού από και προς τη Βιέννη τις 18 ώρες.
Οι πόλεις με τις περισσότερες απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις μετά τη Βιέννη είναι το Μόναχο (15 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 14), το Βερολίνο (14 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 14), η Ζυρίχη (13 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 15) και το Παρίσι (13 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 16). Οι χειρότερες πόλεις είναι η Αθήνα, η Λισαβώνα, η Πρίστινα, το Σαράγιεβο, τα Σκόπια και το Τάλλιν, στις οποίες δεν υπάρχει κανένα απευθείας τρένο που να πηγαίνει σε καμία από τις άλλες πόλεις που αναλύθηκαν.
Στην Ευρώπη, εδώ και χρόνια υπάρχει ένα πολιτικό αδιέξοδο σχετικά με την αύξηση των απευθείας σιδηροδρομικών συνδέσεων και τη μετάβαση από μεταφορά με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο σε μεταφορά με το φιλικό προς το κλίμα τρένο. Παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε 15 νέα διασυνοριακά έργα στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2021, ως μέρος των σχεδίων της για τον σιδηρόδρομο, αυτό το νούμερο μειώθηκε στα 10 στις αρχές του 2023, ενώ καμία νέα διαδρομή δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα. Ο συνολικός αριθμός των επιβατικών νυχτερινών τρένων στην Ευρώπη, που περιλαμβάνει περισσότερες από τις μισές απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις που βρέθηκαν, μειώθηκε από 1.257 την εβδομάδα το 2001 σε μόλις 445 το 2019. Η Greenpeace καλεί την ΕΕ και τις εθνικές κυβερνήσεις να στηρίξουν την ανάπτυξη των απευθείας σιδηροδρομικών συνδέσεων με επενδύσεις στις υποδομές τους, καλύτερη συνεργασία μεταξύ των εταιρειών σιδηροδρόμου και τη δημιουργία απευθείας τρένων όπου δεν υπάρχουν ακόμα.
Δείτε την έρευνα αναλυτικά εδώ
Δείτε τον διαδραστικό χάρτη των απευθείας τρένων εδώ