Η Ελλάδα βιώνει μια πρωτοφανή κρίση νερού, με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να γίνονται ολοένα και πιο έντονες.
Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες παγκοσμίως, αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή κρίση υδάτων. Λίμνες στερεύουν, ποτάμια αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες, ενώ οι υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες εξαντλούνται με ανησυχητικό ρυθμό. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΟΓΕΔΥ) ήδη από τα πρώτα σημάδια της κλιματικής αλλαγής είχε προειδοποιήσει για τις επιπτώσεις της στην αγροτική παραγωγή και την εθνική οικονομία. Σε αυτή την ανακοίνωση, η ΠΟΓΕΔΥ αναλύει τις αιτίες του φαινομένου, καταγγέλλει τις πολιτικές επιλογές που επιδεινώνουν την κατάσταση και προτείνει συγκεκριμένες λύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης του νερού.
Ακολουθεί η ανακοίνωση:
Το τελευταίο χρονικό διάστημα στα ΜΜΕ όλο και συχνότερα γίνεται αναφορά στα φαινόμενα λειψυδρίας που παρατηρούνται στις περισσότερες περιοχές της χώρας μας. Λίμνες σβήνουν, ποτάμια έχουν μειώσει δραματικά την παροχή τους και οι υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες έχουν «βυθιστεί» στα τάρταρα με αποτέλεσμα πάρα πολλές γεωτρήσεις είτε για ύδρευση, είτε για άρδευση να αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες καταναλωτών και αρδευτών.
Όλα τα ανωτέρω σίγουρα σχετίζονται με δύο παράγοντες. Αφενός με την κλιματική αλλαγή - κρίση, αφετέρου με την φυσική κλιματική μεταβλητότητα και τους διάφορους κλιματικούς κύκλους (π.χ κύκλοι του Σέρβου αστρονόμου και αστροφυσικού Milutin Milankovitch). Σε ότι αφορά το δεύτερο, τους διάφορους φυσικούς κύκλους δηλαδή, επισημαίνουμε πως για πολλές περιοχές και ιδιαίτερα για κάποιες λίμνες (π.χ την διασυνοριακή λίμνη της Δοϊράνης στο Κιλκίς) είναι φυσικό φαινόμενο κάποιες χρονιές να είναι στο μέγιστο τους και μετά να ακολουθεί ένας κύκλος μείωσης έως κάποιο ελάχιστο και ξανά από την αρχή. Το θέμα είναι να παρατηρούμε τα μέγιστα και τα ελάχιστα του κάθε κύκλου και γενικά τις μετρήσεις της στάθμης σε βάθος χρόνου και μετά να βγάζουμε συμπεράσματα χωρίς να προτρέχουμε μόνο για την δημιουργία εντυπώσεων.
Σε κάθε περίπτωση όμως η ΠΟΓΕΔΥ δεν εφησυχάζει και έχει κατά καιρούς κάνει πολλές παρεμβάσεις σε ότι αφορά το θέμα του περιβάλλοντος γενικά και την διαχείριση των υδάτινων πόρων ειδικά. Για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή υπενθυμίζουμε την θέση μας και τα πολλά έγγραφα που έχουμε κάνει για την αλόγιστη τοποθέτηση ανεμογεννητριών στα βουνά, αλλά και φωτοβολταϊκών (φ/β) συστημάτων σε παραγωγική γη. Δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός, τόσο δικαιωνόμαστε αφενός για το γεγονός ότι όλη αυτή η άναρχη κατάσταση μόνο κακό κάνει στο περιβάλλον (καταστροφή των βουνών μας και αλλαγή του μικροκλίματος στις περιοχές με φ/β), αλλά και στην τσέπη μας καθώς τελικά οι ΑΠΕ αποδεικνύονται πολύ ακριβές. Δεν θα υιοθετήσουμε αβίαστα τις υποψίες και κατηγορίες ότι για πάρα πολλές φωτιές στις ορεινές περιοχές ευθύνονται οι ανεμογεννήτριες (συγκεκριμένα αυτοί που πρόκειται να τις εγκαταστήσουν), αλλά ο λαός λέει ότι «όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά» και εδώ δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολύ και τα δύο.
Ειδικότερα για το θέμα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, τουλάχιστον από το 2017 που με «ανώμαλο» τρόπο επέστρεψε η εποπτεία των τοπικών οργανισμών εγγείων βελτιώσεων
(Τ.Ο.Ε.Β) από τους ΟΤΑ Α΄ στους ΟΤΑ Β΄, έχουμε κάνει παρεμβάσεις τόσο προς την Ένωση Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝ.Π.Ε), όσο και προς τους Περιφερειάρχες εν΄ όψη των κατά περίπτωση εξαγγελθέντων αλλαγών στους οργανισμούς των περιφερειών τους. Λίγες ήταν οι Περιφέρειες που μας άκουσαν (π.χ Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Ελλάδας), ενώ οι περισσότερες είτε δεν έκαναν απολύτως τίποτα, είτε έκαναν άλλα αντ΄ άλλων (π.χ. της Θεσσαλίας). Στις προτάσεις αυτές η Ομοσπονδία μας (Π.Ο.ΓΕ.Δ.Υ) ζητούσε την επαναδημιουργία και ενίσχυση των δομών εγγείων βελτιώσεων στις Περιφέρειες της χώρας και την ενίσχυσή τους με γεωτεχνικούς και άλλους ειδικούς επιστήμονες και με τεχνολογικό εξοπλισμό, ώστε να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο συντονισμό του συνόλου των φορέων που εμπλέκονται στη διαχείριση των αρδευτικών υδάτων προς όφελος των παραγωγικών τάξεων και του περιβάλλοντος.
Συγκεκριμένα τα πειράματα-εγκλήματα που η πολιτεία κάνει στην διαχείριση του νερού για την άρδευση των αγρών και τον έλεγχο των τοπικών οργανισμών εγγείων βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β) είναι συνεχόμενα και διαρκή. Αρχικά ο νόμος ΄΄Καλλικράτης΄΄ από 1-1-2011 μετάφερε τον έλεγχο των Τ.Ο.Ε.Β από τις τέως Νομαρχίες στους Νέους Δήμους, διαλύοντας τις υπηρεσίες εγγείων βελτιώσεων (Υ.Ε.Β) και στην συνέχεια, μετά από επτά χρόνια από το τέλος του 2017, μετάφερε τον έλεγχο και εποπτεία στις Περιφέρειες με ένα θολό καθεστώς. Στο μεσοδιάστημα, εξαιτίας της προφανούς αδυναμίας των Δήμων, κανένας έλεγχος και εποπτεία δεν υπήρχε και το εξειδικευμένο προσωπικό των Υ.Ε.Β που από τις τέως Νομαρχίες μεταφέρθηκε στις Περιφέρειες είτε ασχολήθηκε με άλλα αντικείμενα, είτε συνταξιοδοτήθηκε σιγά-σιγά. Σε κάθε περίπτωση και δεδομένης της χρονικής συγκυρίας νέοι διορισμοί ποτέ δεν έγιναν και σε ελάχιστες Περιφέρειες επανιδρύθηκαν οι Υ.Ε.Β (Δ/νσεις ή Τμήματα Εγγείων Βελτιώσεων). Στην Θεσσαλία δε, οι αρμοδιότητες εποπτείας και ελέγχου των Τ.Ο.Ε.Β αντί να μεταφερθούν σε νέες Δ/νσεις ή Τμήματα Εγγείων Βελτιώσεων ή έστω στις Δ.Α.Ο-Δ.Α.Ο.Κ, εκχωρήθηκαν από την Περιφερειακή Διοίκηση της στα Τμήματα Υδροοικονομίας, τα οποία αφενός ήταν υποστελεχωμένα, αφετέρου το αντικείμενο που είχαν ήδη ήταν υπεραρκετό και εντελώς διαφορετικό στην ουσία και στο πνεύμα από αυτό που τους εκχωρήθηκε.
Αντί όλων όσων εμείς προτείνουμε η πολιτεία με αφορμή το πλημμυρικό φαινόμενο «Ντάνιελ» του καλοκαιριού του 2023, προχώρησε στο πείραμα της δημιουργίας του οργανισμού – τέρατος του ΟΔΥΘ Α.Ε για την διαχείριση των υδάτων στην Θεσσαλία, ο οποίος είναι το πρώτο βήμα για την εκχώρηση των υδάτων στον ιδιωτικό τομέα και σιγά - σιγά αποσκοπούν αυτό το πείραμα να το εφαρμόσουν και στις άλλες περιφέρειες. Ήδη ακούγεται ως ο επόμενος «σταθμός» η Κρήτη και βλέπουμε.
Εμείς αυτό που προτείνουμε για τον σωστό έλεγχο των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων και κατ΄ επέκταση της ορθής διαχείρισης των υδάτινων πόρων στην γεωργία είναι, να αναβαθμιστούν οι λειτουργίες των υπηρεσιών των Περιφερειών της χώρας, να δημιουργηθούν δομές (δ/νσεις και τμήματα) Εγγείων Βελτιώσεων και να στελεχωθούν με αρμόδιους γεωτεχνικούς επιστήμονες ( Γεωπόνους και Γεωλόγους), αλλά και άλλους τεχνικούς επιστήμονες.
Εναλλακτικά και εάν πράγματι η Πολιτεία θέλει να κάνει μία μεγάλη και θεσμική παρέμβαση στην συνολική διαχείριση των υδάτινων πόρων και του νερού για ύδρευση, άρδευση και βιομηχανική χρήση και δεν επιθυμεί απλά να αναβαθμίσει και ενισχύσει τις υπάρχουσες δομές, τότε θα μπορούσε να πάρει μαθήματα από το καλύτερο μοντέλο διαχείρισης που υπάρχει στην «γειτονιά» μας και είναι αυτό του Ισραήλ. Εκεί το νερό το σέβονται ως έναν εθνικό πόρο ζωής
και βασικό στοιχείο της ύπαρξης του κράτους τους. Οι ιδιώτες εμπλέκονται μόνο στην αφαλάτωση στις παράκτιες περιοχές. Δεδομένου ότι οι αλλαγές του κλίματος μας οδηγούν όλο και πιο κοντά σε αυτό του Ισραήλ, καλούμε την κυβέρνηση να το αντιγράψει.
Να δημιουργήσει ένα Εθνικό - Κρατικό Οργανισμό Υδάτων με αρμοδιότητα από τον Έβρο έως την Γαύδο και να ξεχάσει τα πειράματα τύπου Ο.Δ.Υ.Θ Α.Ε.
Ειλικρινά πιστεύουμε ότι αυτό θα είναι μία ειλικρινή, έντιμη και γενναία απόφαση για την ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων και την αντιμετώπιση της επερχόμενης λειψυδρίας.
Εάν θέλεις να κάνεις κάτι σωστό μαθαίνεις από τους καλύτερους που έχουν συνθήκες ανάλογες με σένα και τέτοιοι είναι οι Ι