«Εθνικός Κλιματικός Νόμος - Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή»
Κατατέθηκε στη Βουλή ο νέος κλιματικός νόμος, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τον τίτλο «Εθνικός Κλιματικός Νόμος - Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή»
Με το υπόψη σχέδιο νόμου, προβλέπονται τα ακόλουθα:
ΚΕΦΑΛΑΙΑ Α', Β'
1. Εισάγονται ρυθμίσεις, με τις οποίες θεσπίζεται το πλαίσιο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και ειδικότερα:
α. Ορίζεται ως σκοπός των προτεινόμενων διατάξεων η δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου για τη βελτίωση της προσαρμοστικής ικανότητας και κλιματικής ανθεκτικότητας της χώρας και τη διασφάλιση της σταδιακής μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα έως το έτος 2050, με τον πλέον περιβαλλοντικά βιώσιμο, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο.
Για την επίτευξη του ανωτέρω μακροπρόθεσμου στόχου για κλιματική ουδετερότητα ορίζονται ενδιάμεσοι κλιματικοί στόχοι, για τα έτη 2030 και 2040, που αφορούν στη μείωση των καθαρών ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
β. Αντικείμενο των προτεινόμενων ρυθμίσεων αποτελεί η θέσπιση μέτρων και πολιτικών για την προσαρμογή της χώρας στην κλιματική αλλαγή και τη διασφάλιση της πορείας απανθρακοποίησης έως το έτος 2050.
Προβλέπεται, επίσης, η δημιουργία μηχανισμού κατάρτισης προϋπολογισμών άνθρακα για τους βασικούς τομείς της οικονομίας και συστήματος διακυβέρνησης και συμμετοχής για την ανάληψη κλιματικής δράσης.
γ. Προσδιορίζεται η έννοια των όρων που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου. (άρθρα 1 - 3)
2. Επανακαθορίζονται ζητήματα σχετικά με: i) την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) που εκπονείται από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και καλύπτει χρονική περίοδο δέκα (10) τουλάχιστον ετών, με αναθεώρηση ανά πενταετία και ii) τα Περιφερειακά Σχέδια Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΚΠΑ), που καταρτίζει κάθε Περιφέρεια και καλύπτουν χρονική περίοδο επτά (7) τουλάχιστον ετών με αξιολόγηση αυτών ανά πενταετία. (άρθρα 4 - 6)
3. Θεσπίζονται τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα πενταετούς διάρκειας στους μνημονευόμενους τομείς (παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, μεταφορές, βιομηχανία, κτίρια, γεωργία και κτηνοτροφία, απόβλητα κ.λπ.), οι οποίοι συνοδεύονται από εφαρμοστικές ρυθμίσεις που εξειδικεύουν τα μέτρα, τους άξονες δράσεων και τις κατευθύνσεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) και συντάσσονται από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με την Ομάδα Εργασίας Παρακολούθησης ΕΣΕΚ, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. (άρθρο 7)
4. Περαιτέρω, ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με: i) την αναθεώρηση των ενδιάμεσων κλιματικών στόχων με την έγκριση πρόσθετων μέτρων από την Κυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Ουδετερότητα και ii) τον καθορισμό, από τους μνημονευόμενους φορείς, δράσεων και μέτρων προσαρμογής και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή. (άρθρα 8 - 9)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ'
Καθορίζονται τα γενικά μέτρα και οι πολιτικές που μπορεί να προβλέπονται στο ΕΣΕΚ προς επίτευξη του στόχου της σταδιακής μετάβασης της χώρας στην κλιματική ουδετερότητα, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την απορρόφηση του κόστους των επιπτώσεών της. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων:
1. α. Απαγορεύεται, μετά την 31η.12.2028, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα.
β. Λαμβάνονται μέτρα για την προώθηση της κυκλοφορίας οχημάτων πολύ χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών στις μνημονευόμενες περιοχές και επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ στις εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με την υποχρέωση αγοράς ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αμιγώς ηλεκτρικών ή υβριδικών ηλεκτρικών νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης από την οριζόμενη ημερομηνία.
γ. Ταξινομούνται, από την ειδικά οριζόμενη ημερομηνία, νέα επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα μηδενικών εκπομπών.
δ. Ρυθμίζονται εκ νέου ζητήματα σχετικά με τη διασφάλιση της επάρκειας και εγκατάστασης δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων (Η/Ο) και ειδικότερα:
- Επανακαθορίζονται τα συλλεγόμενα δυναμικά δεδομένα των σημείων επαναφόρτισης τα οποία καταχωρούνται στο τηρούμενο Μητρώο Υποδομών Φορέων Αγοράς Ηλεκτροκίνησης (Μ.Υ.Φ.Α.Η.).
- Εξαιρούνται, για τις μνημονευόμενες κατηγορίες βαρέων οχημάτων, οι προβλεπόμενες, με τις προτεινόμενες διατάξεις, διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων προμήθειας αγαθών ή υπηρεσιών. (άρθρα 10 - 15)
2. α. Θεσπίζεται η υποχρέωση των ο.τ.α. α' βαθμού να καταρτίσουν, εντός της οριζόμενης προθεσμίας, Δημοτικό Σχέδιο Μείωσης εκπομπών (ΔηΣΜΕ), καθορίζονται το περιεχόμενο αυτού, οι τιθέμενοι στόχοι μείωσης καθαρών εκπομπών και προβλέπεται η παρακολούθηση ετησίως της εφαρμογής αυτού, με τεχνική έκθεση προόδου που συντάσσεται από τον ενεργειακό υπεύθυνο, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
β. Προβλέπονται, με ισχύ από τις οριζόμενες ημερομηνίες, μέτρα μείωσης εκπομπών από τα κτίρια (απαγόρευση πώλησης και εγκατάστασης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης, πώληση αποκλειστικά πετρελαίου θέρμανσης αναμεμειγμένου με ανανεώσιμα υγρά καύσιμα), με την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παράβασης των εν λόγω υποχρεώσεων.
Περαιτέρω: i) επανακαθορίζονται οι δικαιούχοι του προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων καθώς και οι δυνάμενοι υποβολής αίτησης ένταξης στο εν λόγω πρόγραμμα (άρθρο 37 του ν.4608/2019),
ii) επεκτείνονται οι χρηματοδοτούμενες από το Πρόγραμμα Δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ) δράσεις και στην αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με στερεά καύσιμα ή συνδέονται με σύστημα τηλεθέρμανσης από συστήματα θέρμανσης φυσικού αερίου. (άρθρα 16 - 17)
3. α. Επανακαθορίζεται το περιεχόμενο των φακέλων των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), με στόχο την προσαρμογή αυτών στην κλιματική αλλαγή.
β. Θεσπίζονται μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από ενεργοβόρες εγκαταστάσεις οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) καθώς και από τις εγκαταστάσεις των μνημονευόμενων νομικών προσώπων (ανώνυμες εταιρείες, πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης κ.α.).
Περαιτέρω, προβλέπεται η υποχρέωση σύνταξης εκθέσεων σχετικά με την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών και η επιβολή προστίμων για τις οριζόμενες κατηγορίες παραβάσεων. Ειδικά, τα μνημονευόμενα νομικά πρόσωπα υποχρεούνται να υποβάλουν έκθεση στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το έτος 2022, με επιβολή του προβλεπόμενου προστίμου για κάθε ημέρα καθυστέρησης υποβολής της. (άρθρα 18 - 20)
4. α. Θεσπίζεται Αναπτυξιακό Στρατηγικό Πλαίσιο για τα ελληνικά νησιά (Στρατηγικό Πλαίσιο Πρωτοβουλίας «GR-eco islands») με στόχο, μεταξύ άλλων, την ολοκληρωμένη μετάβαση αυτών προς την κλιματική ουδετερότητα.
Περαιτέρω προβλέπονται:
- η δυνατότητα ορισμού νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου ως αναδόχων με σκοπό την εκπόνηση μελέτης και υλοποίησης επιμέρους έργων και παρεμβάσεων του προαναφερόμενου Στρατηγικού Πλαισίου, με ίδιους πόρους του αναδόχου, χωρίς επιβάρυνση του Δημοσίου, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα,
- η προώθηση μέτρων για τη μείωση των εκπομπών των μη διασυνδεδεμένων νησιών έως το 2030 καθώς και η απαγόρευση της χρήσης της μνημονευόμενης κατηγορίας μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε αυτά μετά την οριζόμενη ημερομηνία.
Οι κατά τα ανωτέρω δράσεις και τα σχετικά προγράμματα δύνανται να χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), το «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης», το Πράσινο Ταμείο και λοιπούς ενωσιακούς και εθνικούς πόρους.
β. Τα επιβαλλόμενα πρόστιμα κατ' εφαρμογή των άρθρων 12 παρ.2, 17, 19 και 20, εισπράττονται σύμφωνα με τον Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (.Κ.Ε.Δ.Ε.) και αποδίδονται στο Πράσινο Ταμείο. (άρθρα 21 - 22)
5.α. Θεσπίζεται, από την οριζόμενη ημερομηνία, η υποχρεωτική ασφάλιση όλων των νέων κτιρίων που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας, ήτοι ζώνες υψηλής πιθανότητας πλημμύρας ή πλησίον δασικών περιοχών υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς.
β. Προσδιορίζονται οι προς αξιοποίηση οικονομικοί πόροι για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται πόροι του ΠΔΕ, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καθώς και τα δημόσια έσοδα από πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, όπως ειδικότερα επανακαθορίζεται η ετήσια κατανομή τους.
γ. Τροποποιείται ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (άρθρο 24 του ν.4172/2013) και προβλέπονται ειδικοί, προσαυξημένοι συντελεστές για την απόσβεση του κόστους για επενδύσεις που συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. (άρθρα 23 - 25)
ΚΕΦΑΛΑΙΑ Δ' - Ζ'
1. α. Συστήνεται στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, ως ανοιχτό δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών και ενημέρωσης με συμμετοχή των αρμόδιων Υπουργείων, της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και άλλων ερευνητικών, ακαδημαϊκών και δημόσιων φορέων, το οποίο είναι προσβάσιμο μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΔ).
β. Στις αρμοδιότητες του Παρατηρητηρίου περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, και η παροχή στοιχείων στη Διοίκηση και η επιμόρφωση των στελεχών της για τη λήψη αποφάσεων στον τομέα της κλιματικής αλλαγής.
γ. Για την υλοποίηση των σκοπών του, το Παρατηρητήριο αναπτύσσει ενιαία εθνική βάση κλιματικών δεδομένων, η οποία περιλαμβάνει την ανάπτυξη και λειτουργία Εθνικού Πληροφοριακού Διαδικτυακού Κόμβου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και άλλων κατάλληλων ενημερωτικών και πληροφοριακών μέσων και εργαλείων.
δ. Το Παρατηρητήριο μπορεί να ζητά τη δωρεάν παροχή στοιχείων, πληροφοριών και εργαλείων που εξυπηρετούν τον σκοπό του, από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που λαμβάνουν εθνική ή ενωσιακή χρηματοδότηση για την παραγωγή αυτών των στοιχείων και πληροφοριών ή την ανάπτυξη της λειτουργίας αυτών των εργαλείων. (άρθρο 26)
2. α. Δημιουργείται φόρουμ κλιματικού διαλόγου σε διαδικτυακό τόπο του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), το οποίο είναι προσβάσιμο μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΔ) και ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τη διενεργούμενη διαβούλευση και την ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της στον σχεδιασμό και την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων και εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού. Στο εν λόγω φόρουμ συμμετέχουν εκπρόσωποι των ο.τ.α. α' και β' βαθμού, πανεπιστημίων, περιβαλλοντικών μη κυβερνητικών οργανώσεων και λοιπών φορέων.
β. Προβλέπεται η σύνταξη, από τις συναρμόδιες Υπηρεσίες και φορείς, ετήσιας έκθεσης προόδου σε θέματα μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάζονται σε διαδικτυακή πλατφόρμα και σε ενημερωτικές ημερίδες. (άρθρα 27, 28)
3. α. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα οργάνωσης και λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠ) και της Επιστημονικής Επιτροπής Κλιματικής Αλλαγής (ΕΕΚΑ), που αποτελούν μη αμειβόμενα συλλογικά όργανα του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
β. Ορίζεται ότι ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι αρμόδιος για την υλοποίηση έργων και δράσεων για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την αξιοποίηση οικονομικών πόρων, στο πλαίσιο της οικονομικής και τεχνικής συνεισφοράς της Ελλάδας προς τρίτες, αναπτυσσόμενες χώρες και της διεθνούς συνεργασίας σε θέματα αντιμετώπισης των εκπομπών ανθρωπογενών αερίων θερμοκηπίου και εν γένει των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. (άρθρα 29, 30, 31)
4. Επανακαθορίζεται το πλαίσιο της απόσυρσης ηλεκτρικών συσκευών (μέσω συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης και ανακύκλωσης από πιστοποιημένους φορείς) και της αντικατάστασής τους με άλλες όμοιες συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης (άρθρο 24 του ν.3769/2009). Συγκεκριμένα:
- ορίζεται το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αρμόδιο για την υλοποίηση της δράσης (αντί του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων),
- επιτρέπεται η χρηματοδότηση της δράσης και από άλλες πηγές, πλην του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων,
- προσδιορίζονται οι φορείς που είναι αρμόδιοι για την πιστοποίηση της αντικατάστασης ή/και της απόσυρσης των συσκευών καθώς και για την καταβολή της χρηματοδότησης στους δικαιούχους,
- ορίζεται σε ποσοστό 1,5% του προϋπολογισμού των δράσεων που διαχειρίζονται κάθε φορά, το ποσό που καταβάλλεται στους αρμόδιους φορείς, για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών που συνδέονται αποκλειστικά με την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων που αναλαμβάνουν (σήμερα υπολογίζεται σε ποσοστό 2% του προϋπολογισμού των δράσεων),
- οι σχετικές με την υλοποίηση των δράσεων προμήθειες διενεργούνται με βάση τον Κανονισμό Προμηθειών, Υπηρεσιών, Έργων και Μελετών του εκάστοτε αρμόδιου φορέα. (άρθρο 32)
5. Παρατείνεται για μία ακόμα δεκαετία (από 10 σε 20 έτη), η ισχύς των αδειών κατεδάφισης και εξαίρεσης αυθαίρετων εγκαταστάσεων από την κατεδάφιση των υφισταμένων αθλητικών εγκαταστάσεων στην Περιοχή Ανάπλασης Ι του Δήμου Αθηναίων (Λεωφόρου Αλεξάνδρας και Βοτανικού), στο πλαίσιο ανάπλασης των περιοχών αυτών (άρθρο 23 παρ.4 του ν.3983/2011). (άρθρο 33)
6. Παρέχονται οι αναγκαίες εξουσιοδοτήσεις για την εφαρμογή των προτεινόμενων ρυθμίσεων, οι μεταβατικής ισχύος διατάξεις καθώς και οι καταργούμενες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. (άρθρα 34 - 37)
Δείτε από εδώ την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης και τις προτεινόμενες διατάξεις
Με το άρθρο 12 «Μέτρα προώθησης των οχημάτων μηδενικών εκπομπών»:
1. Από την 1η Ιανουαρίου 2026, εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, τα νέα Eπιβατηγά Δημόσιας Χρήσης αυτοκίνητα (ΤΑΞΙ) με άδεια κυκλοφορίας, καθώς και το ένα τρίτο (1/3) των νέων οχημάτων που ταξινομούνται για σκοπούς εκμίσθωσης σε τρίτους είναι οχήματα μηδενικών εκπομπών. Εξαιρούνται οι νησιωτικοί Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) Α΄ βαθμού των ως άνω περιοχών. Έως την 31η Δεκεμβρίου 2023, το Αυτοτελές Τμήμα Ηλεκτροκίνησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, επαναξιολογεί την προβλεπόμενη στο πρώτο εδάφιο ημερομηνία εφαρμογής των ως άνω μέτρων και τη σκοπιμότητα επέκτασής τους και σε άλλες περιφέρειες ή περιφερειακές ενότητες της Επικράτειας και εισηγείται την έκδοση της κοινής απόφασης της παρ. 4 του άρθρου 34, κατόπιν εκτίμησης των σχετικών επιπτώσεων.
2. Από την 1η Ιανουαρίου 2024 το ένα τέταρτο (1/4) τουλάχιστον των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης που ταξινομούνται ανά εταιρεία σωρευτικά, είναι αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα εξωτερικής φόρτισης ρύπων, έως πενήντα (50) γραμμαρίων διοξειδίου του άνθρακα, ανά χιλιόμετρο (CO2/χλμ). Για τον υπολογισμό του ποσοστού του πρώτου εδαφίου προσμετρώνται τα νέα αυτοκίνητα που αποκτώνται με πώληση και χρηματοδοτική μίσθωση. Το ποσοστό υπολογίζεται σε ετήσια βάση. Η υποχρέωση υφίσταται για κάθε εταιρεία που έχει αποκτήσει τουλάχιστον τέσσερα (4) εταιρικά αυτοκίνητα εντός του οικονομικού έτους. Αν η εταιρεία δεν έχει αποκτήσει τουλάχιστον τέσσερα (4) εταιρικά αυτοκίνητα εντός του οικονομικού έτους, στον υπολογισμό του πρώτου εδαφίου προσμετρώνται τα αυτοκίνητα που αποκτήθηκαν σωρευτικά από την 1η Ιανουαρίου 2024 και για όλα τα επόμενα έτη. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της εταιρείας με την υποχρέωση της παρούσας, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ. Το πρόστιμο δεν επιβάλλεται αν η εταιρεία έχει προβεί σε παραγγελία του οχήματος πριν την 1η Ιανουαρίου 2024 και αυτό δεν έχει παραληφθεί για λόγους που δεν οφείλονται στον αγοραστή και σε κάθε περίπτωση για λόγους ανωτέρας βίας.
3. Στο Εθνικό Σχέδιο για την Ηλεκτροκίνηση του άρθρου 43 του ν. 4710/2020 (Α’ 142) τίθενται στόχοι με σκοπό τη διασφάλιση της επάρκειας των δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, σύμφωνα με όσα ορίζονται στον παρόντα και τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα για τη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης.
4. Από την 1η Ιανουαρίου 2030 ή, εφόσον προβλέπεται διαφορετική ημερομηνία, από την ημερομηνία αναφοράς που προβλέπεται στο ενωσιακό δίκαιο, νέα επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα που ταξινομούνται είναι μόνο οχήματα μηδενικών εκπομπών.
Με το άρθρο 17 «Μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από τα κτίρια» ορίζεται ότι από την 1η Ιανουαρίου 2025 απαγορεύεται η πώληση και εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης.
Με το άρθρο 20 «Μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από επιχειρήσεις»:
1. Τα νομικά πρόσωπα της παρ. 2 υποβάλλουν, έως και την 31η Οκτωβρίου 2023, σε δημόσια προσβάσιμη ηλεκτρονική βάση δεδομένων που υλοποιεί και λειτουργεί ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το έτος αναφοράς 2022. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης ή αντιστάθμισης των εκπομπών. Η έκθεση επικαιροποιείται και επαληθεύεται με τη διαδικασία της παρ. 4 ετησίως.
2. Το παρόν εφαρμόζεται στα κάτωθι νομικά πρόσωπα:
α) Τις ανώνυμες εταιρείες με μετοχές ή άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα,
β) τα πιστωτικά ιδρύματα της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4261/2014 (Α’ 107),
γ) τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4364/2016 (Α’ 13),
δ) τις επιχειρήσεις επενδύσεων της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4514/2018 (Α΄ 14),
ε) τις επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας,
στ) τις εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης,
ζ) τις εταιρίες ταχυμεταφορών,
η) τις επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου,
θ) τις αλυσίδες καταστημάτων λιανεμπορίου, οι οποίες απασχολούν πάνω από πεντακόσιους (500) εργαζόμενους,
ι) τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής, της περ. δ’ του άρθρου 1 του ν. 4302/2014 (Α’ 225), και
ια) τις αστικές εταιρίες παροχής συγκοινωνιακού έργου.
Εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής της παρούσας οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, του άρθρου
2 του Παραρτήματος της Σύστασης 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2003 «σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων» (L 124).
3. Οι εκπομπές υπολογίζονται σύμφωνα με το πρότυπο «2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories» όπως έχει τροποποιηθεί, και περιλαμβάνει τις άμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τις έμμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την κατανάλωση ενέργειας, όπως ορίζονται στο πρότυπο «GHG Protocol – WORLD RESOURCES INSTITUTE» ή εναλλακτικά, σύμφωνα με το πρότυπο «ISO 14064 - 1:2018», κατηγορίας 1 και 2. Ως συντελεστές μετατροπής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε ισοδύναμους τόνους εκλυόμενου διοξειδίου του άνθρακα (CO2) χρησιμοποιούνται οι συντελεστές που αναφέρονται στην πλέον πρόσφατη εθνική απογραφή εκπομπών.
4. Η πραγματοποίηση των αυτοελέγχων όλων των νομικών προσώπων της παρ. 2 ανατίθεται από το νομικό πρόσωπο σε επαληθευτή, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο είναι επίσημα αναγνωρισμένο, σύμφωνα με την υπό στοιχεία Φ.01.2/56790/ΔΠΠ1828/31.5.2016 κοινή απόφαση του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού (Β΄ 1897, διόρθωση σφάλματος Β’ 2387), ότι πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις επάρκειας που προβλέπονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 600/2012 της Επιτροπής, της 21ης Ιουνίου 2012, «για την επαλήθευση των εκθέσεων που αφορούν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και τα τονοχιλιόμετρα και για τη διαπίστευση των ελεγκτών σύμφωνα με την οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου» (L 181).
5. Με την επιφύλαξη του άρθρου 16, έως την 1η Ιανουαρίου 2025, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν γνωμοδότησης της Επιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, εξετάζει τη δυνατότητα θέσπισης στόχων μείωσης των εκπομπών ανά κλάδο δραστηριότητας σε αντιστοιχία με τους εθνικούς στόχους, αφού λάβει υπόψη τους σχετικούς τομεακούς προϋπολογισμούς του άρθρου 7 και τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα.
6. Σε περίπτωση μη έγκαιρης υποβολής της έκθεσης της παρ. 1, επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα (50) ευρώ για κάθε μέρα καθυστέρησης. Το πρόστιμο δεν υπερβαίνει το μηδέν κόμμα ένα τοις χιλίοις (0,01‰) επί του συνολικού κύκλου εργασιών της τελευταίας χρήσης του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας με βάση τον κύκλο εργασιών της τελευταίας υποβληθείσας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Με το άρθρο 25 «Οικονομικά κίνητρα για δραστηριότητες με σημαντική συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής - Τροποποίηση παρ. 10 άρθρου 24 ν. 4172/2013» στο πρώτο εδάφιο της περ. α’ της παρ. 10 του άρθρου 24 του ν. 4172/2013 (Α’ 167), περί συντελεστών απόσβεσης, προστίθενται και οι επενδύσεις που συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, και η παρ. 10 διαμορφώνεται ως εξής:
«10.α. Το κόστος που είναι συναφές με την αναβάθμιση των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), με την ενεργειακή απόδοση, με την εξοικονόμηση νερού ή με επενδύσεις που χαρακτηρίζονται ως συμβάλλουσες σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με το άρθρο 10 του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2020 «σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088» (L 198) και τις σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις» αποσβέννυται με τους συντελεστές του πίνακα της παρ. 4, προσαυξημένους κατά ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%). Σε περίπτωση που ο αρχικός συντελεστής απόσβεσης είναι ανώτερος του δέκα τοις εκατό (10%), ο προσαυξημένος συντελεστής δεν δύναται να υπερβαίνει τις δέκα (10) ποσοστιαίες μονάδες.
β. Η περ. α δεν καταλαμβάνει τις κατηγορίες ενεργητικού επιχείρησης σχετικές με: "αεροσκάφη, σιδηροδρομικούς συρμούς, πλοία και σκάφη", "μέσα μεταφοράς ατόμων" και "μέσα μεταφοράς εμπορευμάτων".
γ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων καθορίζονται οι προϋποθέσεις, οι όροι, οι διαδικασίες, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.».
Με το προτεινόμενο άρθρο 32 του νομοσχεδίου, παρέχεται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την προκήρυξη κάθε είδους δράσεων και προγραμμάτων με σκοπό την αντικατάσταση ενεργοβόρων ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, μέσω οικονομικών κινήτρων, εντός της ελληνικής επικράτειας. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες, μέσω της διάδοσης της χρήσης ενεργειακά αποδοτικότερων ηλεκτρικών συσκευών στον οικιακό τομέα, θα επιφέρουν σημαντική προώθηση της ενεργειακής εξοικονόμησης, μέσω της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης, και κατ’ επέκταση θα καταστούν αρωγοί στη σημαντική μείωση των εκπομπών ρύπων (κυρίως CO2), στο πλαίσιο της επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί από το Πρωτόκολλο του Κιότο για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και το ΕΣΕΚ. Επιπλέον, μέσω της ανακύκλωσης των αποσυρόμενων συσκευών, επιτυγχάνονται η μείωση της ποσότητας των αποβλήτων προς τελική διάθεση και η αξιοποίηση/επαναχρησιμοποίηση μέρους αυτών, ενισχύοντας την προστασία του περιβάλλοντος.