Αναμένεται να προκύψουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο πακέτο στήριξης 540 δισ. ευρώ που εγκρίθηκε πρόσφατα (100 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του εργαλείου SURE, 200 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, 240 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας
Του δρ. Κωνσταντίνου Ν. Μπαγινέτα
Ο αγροδιατροφικός τομέας επηρεάζεται σημαντικά από την αιφνιδιαστική οικονομική κρίση που ξέσπασε ως αποτέλεσμα των περιοριστικών μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας του Covid-19, κυρίως λόγω της προκαλούμενης διάρρηξης της εφοδιαστικής αλυσίδας και της αυξημένης αβεβαιότητας που επέρχεται σε έναν παραγωγικό τομέα, ο οποίος παραδοσιακά αποστρέφεται τον κίνδυνο. Στο πλαίσιο αυτό, μια από τις πρωταρχικές αποκρίσεις θα πρέπει να περιλαμβάνει πολιτικές που δημιουργούν ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης, αυξάνουν τη ρευστότητα των παραγωγών και των επιχειρήσεων και διευκολύνουν την ανάληψη εκ μέρους τους μεγαλύτερου ρίσκου. Μια πρώτη αποτίμηση της κατάστασης καταδεικνύει ότι τα περιοριστικά μέτρα αντιμετώπισης της μετάδοσης του κορονοϊού που εφαρμόζονται έχουν προκαλέσει σε διεθνές επίπεδο πλήγμα στην κατανάλωση και στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ως επακόλουθο της αναστολής λειτουργίας επιχειρήσεων εστίασης, αναψυχής, ξενοδοχείων, λαϊκών αγορών κ.λπ. και του περιορισμού στις μετακινήσεις των πολιτών.
Υπό αυτές τις συνθήκες, θα πρέπει να διασφαλιστεί η χρηματοδοτική στήριξη των πληττόμενων κλάδων και επιχειρήσεων, ώστε να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας στη λειτουργία και εμπορική τους δραστηριότητα.
Στην κατεύθυνση αυτή, η κυβέρνηση και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων αξιοποιούν κάθε δυνατό μέσο και μηχανισμό στήριξης σε συνεργασία με την Ε.Ε., την ΕΤΕπ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, τα Επενδυτικά και Διαρθρωτικά Ταμεία της Ε.Ε. κ.λπ.
Σε πρώτη φάση ενσωματώσαμε στη σχετική λίστα με τους κλάδους που εντάσσονται στα μέτρα στήριξης που εξήγγειλε η κυβέρνηση τους ΚΑΔ των πληττόμενων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Γεωργία και στην Αλιεία. Επιπλέον, κατόπιν συνεννοήσεως με το υπουργείο Οικονομικών, έχουμε στη διάθεσή μας ποσό ύψους 150 εκατ. ευρώ για την παροχή άμεσων ενισχύσεων προς τους παραγωγούς και τη στοχευμένη ενίσχυση των κλάδων που πλήττονται. Τα μέγιστα ποσά που μπορούν να διατεθούν για γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις ανέρχονται στο όριο των 100.000 ευρώ και για αλιευτικές στο όριο των 120.000 ευρώ. Επιπλέον, στο ίδιο πλαίσιο δίνεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις μεταποίησης και εμπορίας αγροτικών και αλιευτικών προϊόντων να ενταχθούν σε αντίστοιχα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων τα οποία αφορούν την επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 1,2 δισ., στο ταμείο εγγυοδοσίας ύψους 2 δισ. για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στην επιδότηση τόκων ενήμερων δανείων ύψους 1 δισ. Επιπρόσθετα, υπάρχει και η δυνατότητα το ΥΠΑΑΤ να χρησιμοποιήσει και τα υπόλοιπα αδιάθετα ποσά των κρατικών ενισχύσεων De Minimis για τους κλάδους γεωργίας - κτηνοτροφίας (συνολικού ύψους 20 εκατ. ευρώ), καθώς και αλιείας - υδατοκαλλιέργειας (συνολικού ύψους 20 εκατ. ευρώ).
Ταυτόχρονα, αξιοποιούμε τις δυνατότητες που παρέχουν τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ε.Ε. για την Αγροτική Ανάπτυξη και την Αλιεία. Για το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης επικεντρώνουμε τις προσπάθειές μας στην ενεργοποίηση του Ταμείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης (χρησιμοποιώντας πόρους 80 εκατ. ευρώ), το οποίο σε πρώτη φάση μπορεί να μοχλεύσει πόρους άνω των 400 εκατ. ευρώ για τη χορήγηση δανείων με προνομιακούς όρους. Μάλιστα, με τις τροποποιήσεις που εισηγηθήκαμε μέσω των δύο προσωρινών πακέτων στήριξης της Ε.Ε. αυξάνεται η ευελιξία του, με την πρόβλεψη παροχής κεφαλαίου κίνησης έως 200.000 ευρώ στους τελικούς αποδέκτες. Ταυτόχρονα, σε εξέλιξη βρίσκεται και η πρωτοβουλία που έχουμε αναλάβει για την τόνωση του επενδυτικού περιβάλλοντος, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τις ελληνικές τράπεζες, πρωτοβουλία που αφορά τη διάθεση 200 εκατ. ευρώ περίπου, για την παροχή μακροπρόθεσμων δανείων χαμηλού επιτοκίου. Αντίστοιχες ενέργειες κάνουμε και για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας, όπου στο πλαίσιο διεύρυνσης των επιλεξιμοτήτων που πετύχαμε στις πρόσφατες τροποποιήσεις των σχετικών κανονισμών της Ε.Ε., ετοιμάζουμε δύο νέα μέτρα συνολικού προϋπολογισμού άνω των 100 εκατ. ευρώ (προσωρινή παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων και μέτρα για τη δημόσια υγεία), τα οποία θα αφορούν τη στήριξη των αλιέων και υδατοκαλλιεργητών εξαιτίας της απώλειας εισοδήματός τους ως αποτέλεσμα της αναστολής ή του περιορισμού των δραστηριοτήτων τους, λόγω της πανδημίας.
Τέλος, πολύ σημαντικές δυνατότητες ως προς την απαιτούμενη ρευστότητα για την υλοποίηση των αναγκαίων πολιτικών αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κρίσης αναμένεται να προκύψουν από την εξειδίκευση των πρωτοβουλιών που αναλήφθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο με το πακέτο στήριξης των 540 δισ. ευρώ που εγκρίθηκε πρόσφατα (100 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του εργαλείου SURE, 200 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, 240 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας). Η διασφάλιση της βιωσιμότητας του πρωτογενούς μας τομέα την κρίσιμη αυτή περίοδο είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τους ίδιους τους παραγωγούς, αλλά και για τη συνολικότερη στήριξη της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της ελληνικής υπαίθρου, τη διατροφική επάρκεια και την επισιτιστική ασφάλεια της χώρας, καθώς και τη διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για την ταχεία ανάκαμψη από την κρίση την επόμενη μέρα.
* Ο δρ. Κωνσταντίνος Ν. Μπαγινέτας είναι γεωπόνος - ειδικευμένος σε θέματα Αειφορικής Γεωργίας & Αγροτικής Ανάπτυξης και γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων του ΥΠΑΑΤ.