Η εμπειρία δείχνει ότι η φυσική εποχικότητα που εμφανίζουν τα αιγοπρόβατα στην αναπαραγωγή δεν αξιοποιείται επαρκώς και με το βέλτιστο τρόπο από τους κτηνοτρόφους.
Του Ιωάννη Ε. Καϊμακάμη
Μ.Δ.Ε. στη Γεωργική Οικονομία- Δρ. Ζωικής Παραγωγής Α.Π.Θ.
Η εμπειρία δείχνει ότι η φυσική εποχικότητα που εμφανίζουν τα αιγοπρόβατα στην αναπαραγωγή δεν αξιοποιείται επαρκώς και με το βέλτιστο τρόπο από τους κτηνοτρόφους.
Ένα από τα ανακύπτοντα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι η μη σταθερή παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος και κρέατος κατά τη διάρκεια του εκάστοτε ημερολογιακού έτους.
Με βάση το παραπάνω εγείρει σειρά ερωτημάτων και κατατίθενται αυτούσιες απαντήσεις.
Ερ. : Μπορούμε να μετριάσουμε το πρόβλημα που εμφανίζεται στην παραγωγή του γάλακτος και κρέατος λόγω της φυσιολογίας στην αναπαραγωγή;
Απ. : Ναι, μπορούμε με συγκεκριμένες αλλαγές στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα κοπάδια να επιτύχουμε παραγωγή γάλακτος και κρέατος όλο το χρόνο.
Ερ. : Ποιες είναι αυτές οι αλλαγές;
Απ.: Εστιάζουμε κυρίως στον τρόπο διαχείρισης της αναπαραγωγής των αιγοπροβάτων με τροποποίηση του οιστρικού κύκλου και την εφαρμογή μεθόδων συγχρονισμού1 (σφουγγάρια, εμφυτεύματα μελατονίνης ή, και με φυσική οχεία υπό την επίδραση του αρσενικού- ram effect- σε μη φυσικές αναπαραγωγικές περιόδους).
Ερ. 3: Ποιες είναι οι παράμετροι που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματός; Που πρέπει να εστιάσω;
Απ. 3: Φωτοπερίοδος- εποχή (σημαντικό), φυλή, διατροφή, θρεπτική κατάσταση, κατάσταση της υγείας των ζώων, συγχρωτισμός με ζώα του αντίθετου φύλλου και περιβάλλον διαβίωσης. Ειδικότερα, όσο αφορά τη διατροφή για τη βελτίωση της αναπαραγωγικής λειτουργίας και την επίτευξη αποτελεσμάτων μπορεί να εφαρμοστεί στοχευμένη διατροφή (focus feeding) σε αρσενικά- θηλυκά που βασίζεται στη χορήγηση ειδικά σχεδιασμένων σιτηρεσίων κατόπιν μελέτης των αναγκών κάθε σταδίου αναπαραγωγής.
Ερ. : Τι επιπλέον μπορούμε να πετύχουμε;
Απ. : Με την προτεινόμενη αναπαραγωγική διαχείριση πέραν της παραγωγής γάλακτος όλο το χρόνο επιτυγχάνουμε γέννες αμνών τον Οκτώβριο- Νοέμβριο και εριφίων τον Νοέμβριο- Δεκέμβριο και τον Φεβρουάριο- Μάρτιο. Διασφαλίζουμε τη ρευστότητα της εκμετάλλευσης με συνεχείς ετήσιες χρηματικές ροές.
Ερ. : Υπάρχει επιπλέον διαχειριστικό κόστος στην εκτροφή για μια τέτοια αλλαγή;
Απ. : Ναι, το κόστος είναι υψηλότερο και κυρίως απαιτεί υψηλότερη δαπάνη σε μεταβλητό κεφάλαιο (δαπάνες εργασίας, διατροφής, κ.λπ.).
Ερ. : Πως μπορεί αυτό να μετριαστεί;
Απ. : Μέσω της καλύτερης αμοιβής του παραγόμενου γάλακτος και κρέατος σε περιόδους με υψηλή ζήτηση ώστε ο κτηνοτρόφος να μπορεί να καλύψει το επιπλέον κόστος. Η βελτίωση της παραγωγικότητας του κοπαδιού θα πρέπει να αποτελεί διαρκή στόχο. Επιπροσθέτως, οι κτηνοτρόφοι θα πρέπει να εντρυφήσουν στην φιλοσοφία διαχείρισης των εκμεταλλεύσεων τους εισάγοντας την έννοια του συστήματος ‘lean’ παραγωγής2.
Η επιλογή και η εφαρμογή πρωτοκόλλων πρόκλησης και συγχρονισμού των οίστρων να γίνεται υπό τις οδηγίες και την επίβλεψη ειδικού ζωοτέχνη ή κτηνιάτρου διότι στην παρέμβαση πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν και λοιποί ζωοτεχνικοί παράγοντες. Η ελληνική απόδοση του όρου ως ‘απλοποιημένο’ ή ‘λιτό’ δεν αντιπροσωπεύει πλήρως την έννοια. ‘Lean’ είναι η διαδικασία περιορισμού της άσκοπης προσπάθειας (waste) με σκοπό τη δημιουργία αξίας (value) για όλους τους συμμετέχοντες μιας γεωργοκτηνοτροφικής επιχείρησης. Λεπτομερής προσέγγιση και προτεινόμενοι τρόποι εφαρμογής στην ελληνική πραγματικότητα των αιγοπροβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων θα υπάρξει σε επόμενο άρθρο.