1) Μεγαλύτερες και υποχρεωτικές εικονογραφικές προειδοποιήσεις για την υγεία.
Παραστατικές προειδοποιήσεις για την υγεία με φωτογραφίες, κείμενο και πληροφορίες για την απεξάρτηση από το κάπνισμα θα καλύπτουν το 65 % της εμπρόσθιας και της οπίσθιας πλευράς των πακέτων τσιγάρων και καπνού για στριφτά τσιγάρα(**). Οι προειδοποιήσεις, που απεικονίζουν τις κοινωνικές και υγειονομικές επιπτώσεις του καπνίσματος, έχουν σχεδιαστεί με στόχο την αποτροπή των πολιτών από το κάπνισμα ή την ενθάρρυνσή τους να κόψουν το κάπνισμα. Οι προειδοποιήσεις ταξινομούνται σε τρεις δέσμες, που θα εναλλάσσονται κάθε χρόνο, για να εξασφαλίζεται ότι εξακολουθούν να έχουν αντίκτυπο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Ο σχεδιασμός των προειδοποιήσεων στα τσιγάρα και στον καπνό για στριφτά τσιγάρα καθορίζεται με εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής. Βλ. την «μακέτα»jpg των νέων πακέτων τσιγάρων.
2) Απαγόρευση των τσιγάρων και του καπνού για στριφτά τσιγάρα με χαρακτηριστικό άρωμα/γεύση
Τα τσιγάρα και ο καπνός για στριφτά τσιγάρα δεν μπορούν πλέον να έχουν χαρακτηριστικό άρωμα/γεύση, όπως μέντα, βανίλια ή καραμέλα, που συγκαλύπτουν τη γεύση και το άρωμα του καπνού(***). Για τα προϊόντα με μερίδιο αγοράς που υπερβαίνει το 3 % (π.χ. μέντα), η απαγόρευση θα τεθεί σε ισχύ από το 2020.
Έχει οριστεί διαδικασία για τον προσδιορισμό του κατά πόσον ένα προϊόν καπνού έχει χαρακτηριστικό άρωμα/γεύση, ενώ πρόκειται να συσταθεί ανεξάρτητη συμβουλευτική επιτροπή που θα επικουρεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη.
3) Αντικατάσταση της επισήμανσης για την πίσσα, τη νικοτίνη και το μονοξείδιο του άνθρακα
Η επισήμανση για την πίσσα, τη νικοτίνη και το μονοξείδιο του άνθρακα στα τσιγάρα και στον καπνό για στριφτά τσιγάρα θα αντικατασταθεί στο εξής από ένα ενημερωτικό μήνυμα που θα πληροφορεί τους καταναλωτές ότι «Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πάνω από 70 ουσίες οι οποίες είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο». Έρευνες έχουν δείξει ότι η επισήμανση της πίσσας, της νικοτίνης και του μονοξειδίου του άνθρακα είναι παραπλανητική για τους καταναλωτές διότι τους οδηγεί να θεωρήσουν ότι ορισμένα προϊόντα ενέχουν μικρότερο κίνδυνο για την υγεία τους. Το νέο ενημερωτικό μήνυμα θα αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις πραγματικές συνέπειες του καπνίσματος για την υγεία.
4) Θα απαγορεύονται οι διαφημιστικές ή παραπλανητικές συσκευασίες
Τα πακέτα των τσιγάρων θα πρέπει να έχουν σχήμα ορθογώνιου παραλληλεπιπέδου για να εξασφαλίζεται η προβολή των συνδυασμένων προειδοποιήσεων για την υγεία. Oι συσκευασίες λεπτών τσιγάρων και άλλες συσκευασίες με ακανόνιστο σχήμα δεν θα επιτρέπονται πλέον. Απαγορεύονται επίσης οι συσκευασίες που περιέχουν λιγότερα από 20 τσιγάρα. Κατά συνέπεια, τα πακέτα των 10 τσιγάρων, που είναι ιδιαίτερα ελκυστικά στις ομάδες μικρότερης ηλικίας με περιορισμένη αγοραστική δύναμη, θα εξαφανιστούν από την αγορά(^).
Τα διαφημιστικά και/ή παραπλανητικά χαρακτηριστικά ή στοιχεία δεν επιτρέπονται στις συσκευασίες των προϊόντων καπνού. Δεν θα είναι πλέον δυνατές αναφορές σε πλεονεκτήματα που συνδέονται με τον τρόπο ζωής, σε γεύσεις ή αρωματικές ύλες, σε ειδικές προσφορές, σε ισχυρισμούς ότι ένα συγκεκριμένο προϊόν είναι λιγότερο επιβλαβές από κάποιο άλλο, ή ότι έχει βελτιωμένη βιοαποδομησιμότητα ή άλλα περιβαλλοντικά οφέλη.
5) Υποχρεωτική ηλεκτρονική αναφορά των συστατικών
Για να συγκεντρώνονται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα συστατικά που περιέχονται στα προϊόντα καπνού και με τις επιπτώσεις τους στην υγεία και τον εθισμό, οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς προϊόντων καπνού πρέπει να υποβάλλουν έκθεση σχετικά με τα συστατικά για όλα τα προϊόντα που διαθέτουν στην αγορά της ΕΕ σε τυποποιημένη ηλεκτρονική μορφή. Ορισμένες ουσίες που χρησιμοποιούνται συχνά, για τις οποίες υπάρχουν αρχικές ενδείξεις ότι ενδέχεται να αυξήσουν την τοξικότητα, την εθιστικότητα ή να έχουν ως αποτέλεσμα χαρακτηριστικό άρωμα/γεύση στα τσιγάρα και στον καπνό για στριφτά τσιγάρα θα υπόκεινται σε αναλυτικότερες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων.
6) Απαιτήσεις ασφάλειας και ποιότητας για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα
Η οδηγία για τα προϊόντα καπνού δεν απαγορεύει τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Δείτε εδώpdf για τη διόρθωση τυχόν άλλων παρανοήσεων σχετικά με τι θα αλλάξει. Αντιθέτως, για πρώτη φορά, εισάγονται ορισμένα κριτήρια ασφάλειας και ποιότητας για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα που περιέχουν νικοτίνη.
Κατά πρώτο και κύριο λόγο, επειδή η νικοτίνη είναι τοξική ουσία, η οδηγία ορίζει τις μέγιστες συγκεντρώσεις νικοτίνης και τον μέγιστο όγκο για τα φιαλίδια, τα δοχεία και τους περιέκτες υγρών νικοτίνης. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θα πρέπει να είναι ασφαλή για τα παιδιά και απαραβίαστα και να διαθέτουν μηχανισμό που εξασφαλίζει την επαναπλήρωση χωρίς διαρροή για την προστασία των καταναλωτών. Τα συστατικά των ηλεκτρονικών τσιγάρων πρέπει να είναι υψηλής καθαρότητας και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θα πρέπει να απελευθερώνουν την ίδια ποσότητα νικοτίνης για ρουφηξιές της ίδιας έντασης και διάρκειας.
7) Κανόνες συσκευασίας και επισήμανσης για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα
Οι προειδοποιήσεις για την υγεία στα ηλεκτρονικά τσιγάρα καθίστανται υποχρεωτικές και οι καταναλωτές θα ενημερώνονται ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν νικοτίνη και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους μη καπνιστές.
Η συσκευασία πρέπει επίσης να περιλαμβάνει κατάλογο όλων των συστατικών που περιέχονται στο προϊόν, πληροφορίες σχετικά με την περιεκτικότητα του προϊόντος σε νικοτίνη και φυλλάδιο με τις οδηγίες χρήσης και πληροφορίες για τις ανεπιθύμητες συνέπειες, τις ομάδες κινδύνου και την εθιστικότητα και τοξικότητα.
Δεν επιτρέπονται διαφημιστικά στοιχεία στις συσκευασίες των ηλεκτρονικών τσιγάρων, ενώ απαγορεύεται η διασυνοριακή διαφήμιση και προώθηση των ηλεκτρονικών τσιγάρων.
8) Παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εξελίξεις που αφορούν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα
Δεδομένου ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα αποτελούν σχετικά νέο προϊόν για το οποίο μόλις τώρα αρχίζουν να εμφανίζονται στοιχεία τεκμηρίωσης, η οδηγία θεσπίζει απαιτήσεις παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων για τους κατασκευαστές και τους εισαγωγείς, τα κράτη μέλη και την Επιτροπή:
Οι κατασκευαστές ηλεκτρονικών τσιγάρων πρέπει να κοινοποιούν στα κράτη μέλη όλα τα προϊόντα που διαθέτουν στην αγορά και να υποβάλλουν έκθεση σε ετήσια βάση σχετικά με τον όγκο πωλήσεων, τις προτιμήσεις των καταναλωτών και τις τάσεις.
Οι αρχές των κρατών μελών θα παρακολουθούν την αγορά για τυχόν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα οδηγούν σε εξάρτηση από τη νικοτίνη ή στην κατανάλωση καπνού, ιδίως μεταξύ των νέων και των μη καπνιστών.
Επίσης, η Επιτροπή θα παρουσιάσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο τις εξελίξεις σχετικά με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα στην έκθεση εφαρμογής την οποία θα εκπονήσει μετά από πέντε έτη.
9) Δυνατότητα απαγόρευσης των διασυνοριακών πωλήσεων εξ αποστάσεως
Οι χώρες της ΕΕ μπορούν να απαγορεύσουν τις διασυνοριακές εξ αποστάσεως πωλήσεις προϊόντων καπνού, που δίνουν στους καταναλωτές – περιλαμβανομένων των ατόμων πολύ μικρής ηλικίας – πρόσβαση σε προϊόντα που δεν συμμορφώνονται με την οδηγία. Εάν μια χώρα της ΕΕ επιλέξει τη δυνατότητα αυτή, τα εν λόγω καταστήματα λιανικής πώλησης δεν μπορούν να προμηθεύουν τα προϊόντα τους σε καταναλωτές που βρίσκονται στη συγκεκριμένη χώρα. Ακόμη και αν ένα κράτος μέλος δεν απαγορεύσει τις εν λόγω πωλήσεις, τα καταστήματα λιανικής πώλησης πρέπει να καταχωριστούν στα μητρώα των αρμόδιων αρχών, τόσο στη χώρα στην οποία έχουν την έδρα τους, όσο και στη χώρα όπου σκοπεύουν να πωλήσουν τα προϊόντα τους.
10) Μέτρα για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου
Στα νέα μέτρα που αποσκοπούν στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού περιλαμβάνεται ένα πανευρωπαϊκό σύστημα εντοπισμού και ανίχνευσης για τη νόμιμη αλυσίδα εφοδιασμού και με χαρακτηριστικό ασφάλειας που αποτελείται από ορατά και αόρατα στοιχεία (π.χ. ολογράμματα) το οποίο αναμένεται να βοηθήσει τα όργανα επιβολής του νόμου, τις εθνικές αρχές και τους καταναλωτές να ανιχνεύουν τα παράνομα προϊόντα.
Τα μέτρα αυτά θα εφαρμοστούν για τα τσιγάρα και τον καπνό για στριφτά τσιγάρα το 2019 και για τα προϊόντα καπνού πλην των τσιγάρων και του καπνού για στριφτά τσιγάρα το 2024.
(*) Έχοντας υπόψη ότι οι κανόνες ισχύουν για όλα τα προϊόντα που παράγονται από σήμερα, τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγήσουν στους κατασκευαστές επιπλέον προθεσμία 12 μηνών για να πωλήσουν τα παλαιά αποθέματα.
(**) Η οδηγία για τα προϊόντα καπνού (άρθρο 24) προβλέπει ότι τα κράτη μέλη δύνανται να λαμβάνουν αυστηρότερα μέτρα (δηλ. απλή συσκευασία), υπό τον όρο τα μέτρα αυτά να είναι αναλογικά και να δικαιολογούνται για λόγους δημόσιας υγείας.
(***)Άλλα προϊόντα, όπως τα πούρα, τα πουράκια και ο καπνός που λαμβάνεται από το στόμα («snus») εξαιρούνται από την απαγόρευση αυτή.
(^)Τα προϊόντα που διατίθενται προς πώληση πριν από τις 20 Μαΐου 2016 μπορούν να εξακολουθήσουν να πωλούνται στην ΕΕ έως το 2017.