Ομιλία Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,κ. Αθανάσιου Τσαυτάρη, στη Βουλή, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Ηρακλείου των Ανεξάρτητων Ελλήνων κ. Επαμεινώνδα Μαριά, σχετικά με την Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού.
Αναλυτικά η ομιλία του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αθανάσιου Τσαυτάρη, έχει ως εξής:
«Κύριε Μαριά,
σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας, διότι μου δίνετε την ευκαιρία να ενημερώσω για ένα τόσο σημαντικό θέμα που αφορά τους σπόρους και γενικά το πολλαπλασιαστικό υλικό και ιδιαίτερα τους γενετικούς πόρους.
Συμφωνώ, απόλυτα ότι οι γενετικοί πόροι είναι ένα σημαντικός φυσικός πόρος του τόπου μας. Και θα έλεγα ότι η χώρα μας είναι ευλογημένη ως προς το θέμα αυτό, γιατί η βιοποικιλότητα είναι σχεδόν δεκαπλάσια από το σύνολο της βιοποικιλότητας της Ευρώπης, μιας και αυτή η κάτω γωνία της Ευρώπης δεν επηρεάστηκε από τους παγετώνες. Και χάρη σε αυτή τη γωνιά εδώ, κρατήθηκε μια πλούσια βιοποικιλότητα που στην ουσία, όταν άρχισαν να λιώνουν οι πάγοι των παγετώνων, σιγά – σιγά, μετακομίζοντας προς το Βορρά, εμπλούτισε ξανά με ένα μέρος αυτής της βιοποικιλότητας το σύνολο της Ευρώπης.
Άρα, εξ’ ορισμού δεν μπορούσαμε να αφήσουμε αυτού του είδους τον πλούτο απροστάτευτο.
Όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως τα περιγράφετε. Να τα πάρουμε με τη σειρά. Και θέλω να δεχθείτε την ευαισθησία μου ως προς το θέμα αυτό, γιατί μιλάτε σε έναν καθηγητή της Γενετικής και της Βελτίωσης των Φυτών που νοιάζεται, που έφτιαξε αυτήν την Τράπεζα για να μαζευτούν αυτές οι 14.000 σπόροι και που, μάλιστα, προσπαθεί να τη βοηθήσει.
Θα σας πω τι έγινε για να κατοχυρωθεί αυτή η Τράπεζα, γιατί η αξία αυτού του γενετικού υλικού δεν είναι μόνο να είναι αποθηκευμένος αυτός ο σπόρος και μια παλιά ποικιλία μπας και την πάρουμε να την αξιοποιήσουμε ξανά ως καλλιέργεια. Η αξία της είναι ότι μπορεί αυτό το υλικό να έχει πολύτιμα γονίδια που στο μέλλον μπορεί να χρειαστούν, προκειμένου να γίνουν διασταυρώσεις και με τον τρόπο αυτό να βελτιώσουμε περαιτέρω τα καλλιεργούμενα φυτά μας.
Επομένως, επαναλαμβάνω ότι δεν μπορούσαμε να αφήσουμε κάτι τόσο σημαντικό, απροστάτευτο. Όμως, τι κάναμε για το σκοπό αυτό;
Κατ’ αρχήν, πρέπει να γνωρίζετε ότι δυστυχώς η Τράπεζα Γενετικού Υλικού δεν ανήκει στα Ινστιτούτα του ΕΘΙΑΓΕ. Ανήκει στις Κεντρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου, δηλαδή μέσα στο οργανόγραμμα της Κεντρικής Υπηρεσίας. Άρα, δεν μπορούσε να έχει, δυστυχώς, σχέση με τα Ινστιτούτα, κάτι που τώρα γίνεται με τη μεταφορά της στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης των Φυτών στη Θεσσαλονίκη, που δημιουργείται για όλα τα φυτά του τόπου μας.
Δεύτερον, η Τράπεζα Γενετικού Υλικού δεν μπορούσε να υποστηριχθεί από τα χρήματα του Ταμείου Γεωργίας. Στο νόμο του 1985, που υπήρχε, έλεγε ρητά ότι αυτή η δομή θα υποστηρίζεται μόνο από τον Τακτικό Προϋπολογισμό, δηλαδή από το δημόσιο ταμείο. Με τη συρρίκνωση που υφίσταται αυτό το ταμείο, ήταν αδιανόητο να υποστηριχθεί. Το κτίριο, βέβαια, έγινε από κοινοτικούς πόρους. Έγινε ένα καινούργιο, σύγχρονο κτίριο.
Αν θυμάστε, κατά τη συζήτηση του τελευταίου νομοσχεδίου σας εξήγησα γιατί γίνεται αυτή η τροποποίηση, προκειμένου να υποστηριχθεί η Τράπεζα Γενετικού Υλικού από το Ανταποδοτικό Ταμείο Σπόρων. Δηλαδή, αφού αυτό το Ταμείο μάζευε ένα σωρό λεφτά από τη σποροπαραγωγή, λογικό είναι να μπορεί και να πρέπει να γυρίσει πίσω κάποια χρήματα σε αυτούς τους γενετικούς πόρους που θα βοηθήσουν ξανά να αναπτυχθεί η σποροπαραγωγή».
Δευτερολογία
«Κύριε Μαριά,
με όλο το σεβασμό, θα ήθελα να σας παρακαλέσω να ελέγχετε τις πηγές πληροφόρησης σας.
Παραδείγματος χάρη, στη συγκεκριμένη συζήτηση για την Τράπεζα Γενετικού Υλικού λέτε: «Διάβασα σε μια ιστοσελίδα…ότι μια υπουργική απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης έρχεται να καταστρέψει την τράπεζα». Δεν είναι έτσι. Το «ΕΕ» στο οποίο αναφερθήκατε δεν αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως είπατε. Θα πρέπει να ξέρετε ότι τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τρία: Η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό που διαβάσατε δεν ήταν Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά ήταν πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ψήφιση Κανονισμού. Απέχει πολύ η πρόταση μιας Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το να γίνει Κανονισμός, γιατί πρέπει να συμφωνήσουν και τα άλλα δύο Σώματα, δηλαδή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο -που τώρα προεδρεύω εγώ- και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Σας πληροφορώ ότι μια βδομάδα πριν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την απέρριψε την πρόταση ομόφωνα. Πώς είναι Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Καταρχήν, στο Συμβούλιο μας δεν έφτασε ακόμα. Έφτασε στα παρακάτω όργανα, στο Κορεπέρ και εκεί απερρίφθη. Επομένως, έχουμε ακόμη μπροστά μας δρόμο να το συζητήσουμε και να το συμφωνήσουμε.
Εσείς πιστεύετε ότι τόσο εύκολα θα είχαμε αφήσει στην άκρη ένα τόσο σημαντικό αγαθό όπως είναι ο σπόρος; Δεν είναι έτσι.
Δεν έχω χρόνο. Πρέπει να απαντήσω για την Τράπεζα. Λέτε: «Κατά πληροφορίες μας στην Κρήτη κλείνετε τα ινστιτούτα, ανοίγετε τα ινστιτούτα, τα κολλάτε». Και λέτε, «ασφαλείς πληροφορίες».
Δεν μπορούμε να λειτουργούμε σε αυτήν την αίθουσα, κύριε Μαριά, με ψιθύρους. Σας παρακαλώ, περιμένετε να ακούσετε τις επίσημες προτάσεις του Υπουργείου. Κάνουμε μεγάλη προσπάθεια, πιστέψτε με, να υποστηρίξουμε το σπόρο και το πολλαπλασιαστικό υλικό. Στο καινούργιο οργανόγραμμα θα δείτε ξέχωρη Γενική Διεύθυνση φυτογενετικών πόρων και σπόρων παραγωγής.
Σας είπα ότι στα Ινστιτούτα δημιουργείται αυτόνομο Ινστιτούτο γενετικής βελτίωσης των φυτών. Μέσα στα Ινστιτούτα προσλαμβάνουμε ήδη εκατό ερευνητές. Εις ό,τι αφορά τους μεταδιδακτορικούς ερευνητές που θα πάρουμε, θα ενισχυθούν ακόμη περισσότερο οι συγκεκριμένες διεργασίες.
Και μιας και αναφερθήκατε, θα πρέπει να σας πω ότι το ίδιο θα κάνουμε αναβαθμίζοντας το Ινστιτούτο Ελέγχου Ποικιλιών. Αυτός είναι ο ελεγκτικός μηχανισμός του Υπουργείου, όχι ο ερευνητικός. Στο Ινστιτούτο Ελέγχου κατοχυρώνονται με την εγγραφή τους οι ντόπιες ποικιλίες. Δεν κυκλοφορεί τίποτα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όλο αυτό το γενετικό υλικό περνάει μέσα από αυτή την κατοχύρωση του ελέγχου, το οποίο μάλιστα θα το επεκτείνουμε γιατί έχουμε και αγενές πολλαπλασιαστικό υλικό από δέντρα, αμπέλια κλπ., που δεν περνούν τη διαδικασία των σπόρων. Μάλιστα, η δουλειά του θα υποστηριχθεί και από τα ΚΕΠΠΥΕΛ, τα κέντρα ελέγχου πολλαπλασιαστικού υλικού, προς το σκοπό αυτό.
Επιτρέψτε μου, όμως, να σας δείξω ότι ο Τσαυτάρης δεν χρειάστηκε να γίνει Υπουργός για να καταπιαστεί με το γενετικό υλικό. Θα σας δείξω πάνω από πενήντα εργασίες που μόνον έτσι κατοχυρώνεται το γενετικό υλικό της Τράπεζας: Έχουμε κάνει DNA barcoding όλες τις ποικιλίες κερασιάς. Έχουμε κάνει DNA barcoding όλες τις άγριες ποικιλίες κερασιάς που χρησιμοποιούνται σαν υποκείμενα. Κάναμε όλη τη συλλογή κυδωνιάς. Κάναμε όλη τη συλλογή των φασολιών για να κατοχυρώσουμε ιδιαίτερα τα μεγαλόσπερμα των Πρεσπών που είναι ΠΟΠ. Κάναμε barcoding όλες τις φακές του τόπου μας και στην Τράπεζα Γενετικού Υλικού, για να μπορούμε να διακρίνουμε τη φακή Εγκλουβής. Κάναμε το ίδιο με όλα τα όσπρια του τόπου. Κάναμε το ίδιο με όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στους λειμώνες μας για να αναχλοώσουμε τα βοσκοτόπια. Έτσι το τιμούμε το γενετικό υλικό του τόπου μας και τη βιοποικιλότητα, κύριε Μαριά. Όχι με ψιθύρους.
Τέλος, θα μου επιτρέψετε, να ενημερώσω το Σώμα και φυσικά και τον κόσμο που μας ακούει, γιατί ήταν ένα από τα αιτήματα των αγροτών να πάρουν γρήγορα τις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ. Την Πέμπτη, λοιπόν, ο ΕΛΓΑ θα πληρώσει 12 εκατ. ευρώ σε αποζημιώσεις φυτικής παραγωγής και ζωικού κεφαλαίου, σε 5.747 δικαιούχους».