Εισαγωγή
Κορινθιακή ή αλλιώς μαύρη σταφίδα. Ένα προϊόν πασίγνωστο στην ευρύτερη περιοχή της Αιγιάλειας αλλά όχι και τόσο στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο όπου έχει ελάχιστη κατανάλωση καθώς εξάγεται σε ποσοστό έως και 95 % στις απαιτητικές αγορές του εξωτερικού.
Λεζάντα φωτογραφίας: Σταφίδα, με φόντο το Αίγιο, τον Κορινθιακό και τα βουνά της Ρούμελης
Η Κορινθιακή σταφίδα λαμβάνεται από σταφύλια των ποικιλιών (cultivars) Vitis Vinifera L, ποικιλία μαύρη κορινθιακή σταφίδα και είναι μια αμιγώς Ελληνική ποικιλία αμπέλου, της οποίας η ιστορία φτάνει έως την αρχαιότητα. Τα σταφύλια ποικιλίας κορινθιακής σταφίδας χαρακτηρίζονται από ρώγες μαύρου χρώματος, μικρού μεγέθους και αγίγαρτες (χωρίς κουκούτσι) ως επί το πλείστον.
Καλλιεργείται στην Αχαΐα, Μεσσηνία, Ηλεία, Κορινθία, Ζάκυνθο και Κεφαλληνία και όχι μόνο στην Κόρινθο όπως πιστεύουν αρκετοί λόγω του ονόματος της ποικιλίας της, συγχέοντάς την αρκετές φορές με τη ξανθή σταφίδα, τη σουλτανίνα.
Έως σήμερα υπάρχουν δύο τύποι Κορινθιακής σταφίδας που έχουν αναγνωρισθεί ως προϊόντα Προστατευμένης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) και ένας ως Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε.):
1. η Κορινθιακή σταφίδα που παράγεται στην περιοχή της Αιγιάλειας του Νομού Αχαΐας με την ονομασία «ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΣΤΑΦΙΔΑ ΒΟΣΤΙΤΣΑ» (Π.Ο.Π.).
2. η Κορινθιακή σταφίδα που παράγεται στο Νομό Ζακύνθου, με την επωνυμία «ΣΤΑΦΙΔΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ» (Π.Ο.Π.).
3. η Κορινθιακή σταφίδα που παράγεται στο Νομό Ηλείας έχει αναγνωριστεί ως προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε.) με την ονομασία «ΣΤΑΦΙΔΑ ΗΛΕΙΑΣ»
Λεζάντα φωτογραφίας: Αποξηραμένη κορινθιακή (μαύρη) σταφίδα
Ιστορικά και κοινωνικοοικονομικά στοιχεία
Η πριγκίπισσα σταφίδα, όπως την αποκαλούν πολλοί ιστορικοί, συντροφεύει τον άνθρωπο από τα πρώτα χρόνια του πολιτισμού. Ανακαλύφτηκε τυχαία όταν οι άνθρωποι δοκίμασαν από περιέργεια τα ξεραμένα σταφύλια στα αμπέλια. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές οι σταφίδες αναφέρονται ήδη από το 1490 π.Χ. Μεταξύ 120-900π.Χ. αρχίζει η καλλιέργεια των πρώτων οργανωμένων αμπελιών και μαζί τους η παραγωγή σταφίδας.
Πέρασαν, όμως, πολλά χρόνια μέχρι να ξεκαθαριστεί ποια ποικιλία σταφυλιών έκανε την καλύτερη σταφίδα. Ανάμεσα πάντως στις καλύτερες ήταν η περίφημη, σκουρόχρωμη, κορινθιακή σταφίδα που καλλιεργούσαν στην αρχαία Ελλάδα. Οι Φοίνικες και οι Αρμένιοι ανέπτυξαν το εμπόριο της σταφίδας με τους Έλληνες και αργότερα με τους Ρωμαίους, έτσι η πριγκίπισσα σταφίδα κατέκτησε τους λαούς της Μεσογείου.
Η λατρεία της αλλά και η αξία της χτύπησε κόκκινο. Έλληνες και Ρωμαίοι πίστευαν ότι είχε μαγικές ιδιότητες και στόλιζαν με σταφίδες τους ναούς τους. Τη χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο. Οι Ρωμαίοι γιατροί μάλιστα θεωρούσαν ότι θεράπευε τα πάντα, από το δηλητήριο των μανιταριών μέχρι τα γηρατειά. Όσο για την αξία της, με δυο βάζα σταφίδες, στην αρχαία Ρώμη, αντάλλασσαν ένα σκλάβο. Τον 11ο αι. οι σταυροφόροι έφεραν τις σταφίδες στην Ευρώπη.
Μέχρι το 14ο αι, αποτελούσαν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ευρωπαϊκής κουζίνας και η τιμή τους εκτοξεύτηκε για μια ακόμα φορά στα ύψη. Η σταφίδα λατρεύτηκε και συντρόφεψε αυτοκράτορες, μεγάλους στρατηγούς και εξερευνητές. Όπως λένε οι φήμες, το αγαπημένο πιάτο του αυτοκράτορα Αύγουστου ήταν μικρά ψητά πουλιά γεμισμένα με σταφίδες. Οι σταφίδες ήταν η ιδανική προμήθεια για τα μακρινά ταξίδια.
Ο μεγάλος στρατηγός Αννίβας είχε εφοδιαστεί με πολλούς τόνους πριν περάσει, με τα στρατεύματα του, τις Άλπειες. Ο Χριστόφορος Κολόμβος και το πλήρωμα του διέσχισε τον Ατλαντικό μασουλώντας σταφίδες. Τις ίδιες προμήθειες έκανε πολλά χρόνια αργότερα και ο Robert Falcon Scott όταν ξεκίνησε να εξερευνήσει το Νότιο Πόλο.
Η Κορινθιακή σταφίδα αποτέλεσε το κατεξοχήν εξαγώγιμο προϊόν του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους του 1830 μέχρι και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όπου και αποτελούσε το 50 % των συνολικών εξαγωγών, χαρακτηρίζοντας την έτσι ως εθνικό προϊόν το οποίο καλλιεργούνταν σχεδόν αποκλειστικά εντός της ελληνικής περιφέρειας. Mόνο ως υπερβολή δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτό που είχε πει κάποτε ο Ξ. Ζολώτας, ότι η σταφίδα για την Ελλάδα ήταν «ότι και ο καφές για τη Βραζιλία»!
Λεζάντα φωτογραφίας: Εξαγωγή σταφίδας από το λιμάνι της Πάτρας στις αρχές του 1900. Καρτ ποστάλ εποχής. Εκδ. Π. Συναδινός (πηγή: Αλέκου Μαρασλή, "Πάτρα 1900". Πάτρα 1978)
Λεζάντα φωτογραφίας: Παλιά στο λιμάνι του Αιγίου, με τα πλοία να φορτώνονται κορινθιακή σταφίδα για τις αγορές του εξωτερικού
Ακόμα και σήμερα μπορεί να δει κανείς τα αποτυπώματα της σταφίδας στις περιοχές στις οποίες ήκμασε η καλλιέργεια και το εμπόριό της. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια ελάχιστα από εκείνα τα στοιχεία που αποδεικνύουν την αλληλεπίδραση της σταφίδας με την ελληνική πραγματικότητα:
Τη χρηματοδότηση και κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής του νεοϊδρυθέντος Ελληνικού κράτους από και για την εμπορία της σταφίδας, όπως η αναβάθμιση-κατασκευή μεγάλων εξαγωγικών λιμανιών, η έναρξη της κατασκευής του σιδηρόδρομου της Πελοποννήσου και της διώρυγας της Κορίνθου με σκοπό την καλύτερη και ταχύτερη μεταφορά της Κορινθιακής σταφίδας στις αγορές του εξωτερικού.
Την κατασκευή κτηρίων σπουδαίας πολιτιστικής σημασίας και κληρονομιάς ((Θέατρο Απόλλων στην Πάτρα (έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Τσίλλερ), Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών, η κατασκευή νεοκλασικών αρχοντικών και αποθηκών σε όλες τις περιοχές καλλιέργειάς της, που ανήκαν σε σταφιδέμπορους της εποχής, αλλά και η δημιουργία γιορτών και εκδηλώσεων (π.χ. το καρναβάλι της Πάτρας), οφείλονται κυρίως στον πλούτο τον οποίο δημιούργησε το εμπόριο της σταφίδας και στις επιρροές από τις χώρες της δυτικής Ευρώπης στις οποίες κατευθυνόταν η σταφίδα.
Λεζάντα φωτογραφίας: Παλιές σταφιδαποθήκες στην παραλία του Αιγίου
Ακόμα και κατά την ύφεση του εμπορίου της λόγω της μη απορρόφησης από τις αγορές του εξωτερικού, αναφέρονται πολλές κοινωνικοοικονομικές αναταραχές, οι οποίες οδήγησαν σε κραδασμούς στο πολιτικό στερέωμα της εποχής, στην έναρξη του μεταναστευτικού κύματος του αγροτικού πληθυσμού προς την Αμερική και άλλες χώρες του εξωτερικού αλλά και η πρώτη προσπάθεια εκβιομηχάνισης που οφείλεται στην απορρόφηση του πλεονάσματός της από οινοποιεία, οινοπνευματοποιεία κλπ. Στον Πειραιά, στην Πάτρα και στον Βόλο εμφανίζεται μια πραγματική βιομηχανική ανάπτυξη.
Λεζάντα φωτογραφίας: Παλιά διαφήμιση του Α.Σ.Ο (Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός)
Όλα τα παραπάνω στοιχεία συνηγορούν στο ότι η Κορινθιακή σταφίδα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα από τα κυριότερα εθνικά, ιστορικά και παραδοσιακά προϊόντα της Ελλάδας.
Η καλλιέργεια της σταφίδας είναι πολύ απαιτητική. Απαιτεί μεγάλη φροντίδα και αφοσίωση από την πλευρά του αγρότη για να παραχθεί ένα άκρως ποιοτικό προϊόν. Η συγκομιδή της σταφίδας (τρύγος) γίνεται κατά τους μήνες Αύγουστο-Σεπτέμβριο. Το νωπό σταφύλι οδηγείται σε ειδικούς χώρους (αλώνια) για να αποξηρανθεί φυσικά κάτω από τον ήλιο. Στη συνέχεια συλλέγεται και οδηγείται προς μεταποίηση και τυποποίηση.
Λεζάντα φωτογραφίας: Η σταφίδα απλώνεται στ’ αλώνια
Λεζάντα φωτογραφίας: Συγκομιδή σταφιδόκαρπου
Λεζάντα φωτογραφίας: Φυσική αποξήρανση της σταφίδας κάτω από τον Ελληνικό ήλιο
Διατροφοφαρμακευτικά στοιχεία
Οι τελευταίες διατροφικές συστάσεις προτείνουν την κατανάλωση ποικιλίας «διαθρεπτικών» τροφίμων (nutritious foods), τα οποία στο πλαίσιο της συνιστώμενης θερμιδικής πρόσληψης παρέχουν μία ποικιλία θρεπτικών και ευεργετικών για την ανθρώπινη υγεία συστατικών.
Ως «διαθρεπτικά» χαρακτηρίζονται τρόφιμα τα οποία παρέχουν επαρκείς ποσότητες μικροθρεπτικών συστατικών (βιταμινών, μετάλλων, πολυφαινολών, κ.τ.λ.) αναλογικά με τις θερμίδες που αποδίδουν.
Χαρακτηρίζονται, επίσης, ως «λειτουργικά» τρόφιμα αυτά που έχουν βιολογικώς ενεργά συστατικά.
Τι Προσφέρει η Κορινθιακή Σταφίδα
Είναι πολύ καλή πηγή αντιοξειδωτικών/ πολυφαινολικών συστατικών (φλαβονοειδή, ανθοκυανίνες, προανθοκυανιδίνες, προκυανιδίνες, ρεσβερατρόλη).
Φυσιολογικές Δράσεις των Πολυφαινολών
1. Αντιοξειδωτική δράση (προστασία της LDL από οξείδωση ― ελάττωση αποτιθέμενης χοληστερόλης στους ιστούς ― μείωση αθηρωματικής πλάκας― μείωση κινδύνου καρδιοπαθειών)
2. Αντικαρκινική δράση (στο παχύ έντερο, απόπτωση καρκινικών)
3. Αντιμικροβιακή και αντιβακτηριδιακή δράση
4. Αγγειοδιασταλτική δράση δια μέσου της παραγωγής ενδοκυτταρικού ΝΟ
5. Αντιαλλεργικές ιδιότητες (παρεμπόδιση συσσώρευσης αιμοπεταλίων)
6. Προστασία επιθηλιακών κυττάρων του αναπνευστικού συστήματος
7. Προστασία του DNA από ενδοκυτταρικές προσβολές
Το μεγάλο πλεονέκτημα της σταφίδας είναι ότι καταναλώνεται μαζί με τον φλοιό της. Αυτό δεν συμβαίνει με πολλά άλλα φρούτα. Ο φλοιός της (σκούρου χρώματος) είναι πλήρης ανθοκυανινών και άλλων αντιοξειδωτικών. Τα σάκχαρα της σταφίδας δεν είναι σε μορφή κρυστάλλων, επομένως μπορούν να «εγκλωβίσουν» άλλα συστατικά (αντιοξειδωτικά, αρωματικές ουσίες) και να τα προστατεύσουν. Τα κουκούτσια, όταν υπάρχουν, συνεισφέρουν και αυτά στο αντιοξειδωτικό περιεχόμενο.
Πέρα όμως από το άφθονο αντιοξειδωτικό περιεχόμενο το οποίο μπορεί να χαρακτηρίσει την κορινθιακή σταφίδα ως ένα υπερτρόφιμο (superfood), το κατεξοχήν ΕΛΛΗΝΙΚΟ superfood, αξίζει να αναφερθούμε ξεχωριστά σε επιλεγμένα επιμέρους συστατικά που περιέχονται σε αφθονία στη σταφίδα:
· Διαιτητικές (φυτικές) ίνες : Η σταφίδα, επειδή καταναλώνεται με τη φλούδα της, έχει πολύ υψηλό ποσοστό διαιτητικών ινών (6,7 γραμμάρια ινών στα 100 γραμμάτια σταφίδας). Σαν μέτρο σύγκρισης αναφέρουμε ότι οι αντίστοιχες περιεκτικότητες στη βρόμη και στο ψωμί ολικής άλεσης είναι 6,6 και 5,8.
Οι διαιτητικές ίνες λειτουργούν ως υπόστρωμα για ωφέλιμα βακτήρια του παχέος εντέρου, προσδίδουν δηλ. στην σταφίδα πρεβιοτικές ιδιότητες, βοηθώντας έτσι στην καλή λειτουργία του εντέρου και παράλληλα εμποδίζουν τη βιοσύνθεση χοληστερίνης.
· Κάλιο: Η περιεκτικότητα της κορινθιακής σταφίδας σε κάλιο είναι 0,7 γραμμάρια καλίου ανά 100 γραμμάρια σταφίδας, ένα από τα υψηλότερα περιεχόμενα που παρατηρείται σε τρόφιμα. Για παράδειγμα, η κατεξοχήν εισαγόμενη μπανάνα που θεωρείται ένα φρούτο με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, περιέχει μόνο τη μισή ποσότητα (0,35 γραμμάρια καλίου/100 γραμμάρια) σε σχέση με τη μαύρη σταφίδα! Ο ρόλος του καλίου είναι να ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση δρώντας ανταγωνιστικά προς το νάτριο που βρίσκεται κρυμμένο σε αλμυρά και όχι μόνο τρόφιμα.
· Ολεανολικό οξύ: Περιέχεται σε συγκέντρωση 70,25 mg ανά 100 γρ. Κορινθιακής (μαύρης) σταφίδας ή οποία κρίνεται πλούσια σε σχέση αυτής άλλων τροφίμων. Η παραπάνω ουσία καταπολεμά βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα και ουλίτιδα, καταστέλλει την ανάπτυξή τους και εμποδίζει την προσκόλλησή τους και τη δημιουργία της οδοντικής πλάκας. Αν και μπορεί να φαίνεται περίεργο, η κατανάλωση κορινθιακής σταφίδας δεν επηρεάζει, αν όχι και ωφελεί την υγεία των δοντιών και του στόματος και παρόλο του ότι είναι γλυκιά, δεν περιέχει ζάχαρη (σακχαρόζη).
· Ρεσβερατρόλη: Η ρεσβερατρόλη αποτελεί αντιοξειδωτική ουσία η οποία δικαιολογεί το λεγόμενο “French paradox’’ ή αλλιώς, ότι η ήπια κατανάλωση κόκκινου κρασιού κάνει καλό στην υγεία. Η Κορινθιακή Σταφίδα είναι ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΑ στη ρεσβερατρόλη με υπερπολλαπλάσια περιεκτικότητα σε σχέση με το κόκκινο κρασί.. Στα 100 γρ. Κορινθιακής σταφίδας περιέχονται 39,68 mg ρεσβερατρόλης μεταξύ 25 άλλων αντιοξειδωτικών ουσιών όταν διάφορα superfoods όπως τα raspberries έχουν μόλις 0,02 και τα blackberries 0,05.
Γενικότερα η κορινθιακή σταφίδα περιέχει πολλαπλάσιες ποσότητες αντιοξειδωτικών κι άλλων ιχνοστοιχείων και βιταμινών σε σχέση με τα blueberries και άλλων από τα λεγόμενα "superfoods" (υπετροφές) και δεν το λέμε εμείς, αλλά το United States Department of Agriculture (το Υπηρεσιακό Τμήμα των ΗΠΑ για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα)!
Η χημική ανάλυση της κορινθιακής σταφίδας: //ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/2275
και η αντίστοιχη για τα blueberries που θεωρούνται "superfood": //ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/2244.
Όλα τα παραπάνω δεδομένα βέβαια, ίσως να είναι αντίθετα με τη νέα «μόδα» που θέλει την κατανάλωση «εξωτικών» φρούτων και καρπών, υπερτροφών στα πλαίσια μιας υγιεινής διατροφής, οι τιμές των οποίων είναι στα ύψη και στην ίδια λογική κινούνται και οι προτάσεις για νέες, κερδοφόρες καλλιέργειες, με αμφίβολο όμως αποτέλεσμα.
Συνοψίζοντας την ενότητα που αφορά τα διατροφικά στοιχεία που αφορούν την κορινθιακή σταφίδα, επισημαίνουμε τα εξής:
· Η κορινθιακή σταφίδα είναι ένα αποξηραμένο φρούτο (και όχι ξηρός καρπός κατά πολλούς), διαθέσιμο καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, εύκολα διαχειρίσιμο αφού δεν απαιτεί ιδιαίτερη συντήρηση και ιδιαιτέρως θρεπτικό και υγιεινό για παιδιά και μεγάλους!
· Δυο χούφτες σταφίδα (περίπου 36 γραμμάρια), μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα υγιεινό σνακ, που υποκαθιστά δύο τουλάχιστον από τα ισοδύναμα φρούτων, τα οποία πρέπει να καταναλίσκονται καθημερινά από όλους μας. Τρώγοντας την ιδιαιτέρως στο πρωινό γεύμα, μπορεί να σας «κρατήσει» έως το μεσημέρι!
· Η κορινθιακή σταφίδα περιέχει ευεργετικά φυτοχημικά συστατικά, τα οποία της προσδίδουν αντιοξειδωτικές και αντιαλλεργικές ιδιότητες. Ιδιαιτέρως την άνοιξη που οι αλλεργίες είναι σε έξαρση λόγω της εποχής, μια χούφτα σταφίδα την ημέρα θα μπορούσε να μετριάσει, αν όχι να απαλλάξει από τα συμπτώματα των αλλεργιών (καταρροή, μπούκωμα, φτέρνισμα κ.α.) και να δράσει προληπτικά κατά πιθανών κρυολογημάτων και ιώσεων, δημιουργώντας ασπίδα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
H Συνεταιριστική Κορινθιακής Σταφίδας (Σ.ΚΟ.Σ.) ξεκίνησε από το 2009 (σε συνεργασία με αναγνωρισμένα επιστημονικά ιδρύματα όπως το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών κ.α.) να χρηματοδοτεί με ιδίους πόρους, ερευνητικό πρόγραμμα και κλινικές μελέτες με σκοπό την ανάδειξη των συστατικών της Κορινθιακής Σταφίδας και των ευεργετικών ιδιοτήτων τους στην υγεία του ανθρώπου.
Από το Νοέμβριο του 2009 το παραπάνω έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2007-2013 και συγχρηματοδοτείται από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους. Ειδικότερα, η ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης και Εφαρμογής των δράσεων του Υπουργείου Παιδείας, Δια βίου μάθησης και Θρησκευμάτων στους τομείς της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, χρηματοδοτούν μέρος του.
Η παραπάνω δράση αποτελεί μία ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ-ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ δράση για κάποιο ΕΛΛΗΝΙΚΟ αγροτικό προϊόν!
Τα πρώτα αποτελέσματα των παραπάνω κλινικών μελετών δείχνουν ότι:
· Τα άτομα που κατανάλωναν σταφίδες σε καθημερινή βάση κατανάλωναν και 100-150 λιγότερες θερμίδες συνολικά μέσα στην ημέρα.
· Κατά δεύτερον ότι η ομάδα της... σταφίδας εμφάνισε σημαντική μείωση στη διαστολική αρτηριακή πίεση της τάξεως των 5,5 χιλιοστών της στήλης υδραργύρου (mm Hg)-Η μείωση αυτή είναι καλύτερη και από εκείνη που επιτυγχάνεται με πολλά φάρμακα!
· Παρουσιάστηκε επίσης αύξηση της ολικής αντιοξειδωτικής ικανότητας του πλάσματος στο αίμα - παράμετρος άκρως σημαντική αφού προσφέρει μια «ασπίδα» ενάντια στα καρδιαγγειακά επεισόδια αλλά και στον καρκίνο. Τέλος, εμφανίστηκε μείωση κατά 8 μονάδες ανά λίτρο αίματος (U/l) της οξειδωμένης μορφής της «κακής» LDL χοληστερόλης - πρόκειται για μια άκρως αθηρογόνο μορφή της LDL.
· Δεν παρουσιάστηκαν διαφορές σε ό,τι αφορούσε τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος αλλά και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, γεγονός που μαρτυρεί ότι η σταφίδα δεν είχε αρνητική επίδραση στην πορεία του διαβήτη των εθελοντών.
Αναλυτικά τα πρώτα αποτελέσματα των παραπάνω κλινικών μελετών καθώς και άλλων ερευνών, παρουσιάζονται στο ένθετο του Βήματος της Κυριακής (Βήμα Science) της 3/11/2013 (//www.tovima.gr/science/article/?aid=537656).
Η επιστημονική έρευνα και οι κλινικές μελέτες εξελίσσονται και αναμένονται να έρθουν στην επιφάνεια και νέα θετικά στοιχεία σχετικά με τις διατροφικές ιδιότητες της κορινθιακής σταφίδας, τα οποία θα δημοσιευτούν σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού και όχι μόνο!
Χρήσεις της Σταφίδας
Σήμερα η κορινθιακή σταφίδα χρησιμοποιείται κυρίως σε παραδοσιακά αγγλικά γλυκά (πουτίγκα), σε μπισκότα, ως σνακ, στη μαγειρική και σε άλλες χρήσεις όπως η οξοποιία στην οποία οδηγείται η κατώτερη ποιότητας σταφίδα.
Ενδεικτικά παραθέτουμε δύο συνταγές με σταφίδα, μία ζαχαροπλαστικής και μια μαγειρικής.
Περισσότερες συνταγές μπορείτε να βρίσκετε σε καθημερινή βάση στη σελίδα facebook της Συνεταιριστικής Κορινθιακής Σταφίδας (Σ.ΚΟ.Σ.) στη διεύθυνση:
//goo.gl/5bKsn
Παγωτό σοκολάτα με ρούμι και σταφίδες από την κ. Αργυρώ Μπαρμπαρίγου
Μια σοκολατένια λιχουδιά που τρώγεται όλο το χρόνο. Μην ξεχνάτε ότι όταν φτιάχνουμε ένα μείγμα µε αυγό και γάλα στην κατσαρόλα, η φωτιά πρέπει να είναι πολύ χαμηλή γιατί διαφορετικά θα βράσει το αυγό και θα κόψει η κρέμα µας. Ενώ, αντίθετα, σε πολύ χαμηλή φωτιά το αυγό πήζει και δένει την κρέμα οµοιόµορφα. Η κρέμα είναι έτοιμη όταν μένει µία παχιά στρώση στην πίσω πλευρά της κουτάλας.
Υλικά συνταγής
500 ml φρέσκο γάλα
1 ξύλο κανέλα
170 γραμμ. σοκολάτα κουβερτούρα ψιλοκομμένη
8 κρόκοι
100 γραμμ. ζάχαρη
300 ml κρέμα γάλακτος
1/2 φλ. τσαγιού σταφίδα
1/4 φλ. τσαγιού ρούμι
Εκτέλεση
Ζεσταίνουμε ελαφρά το ρούμι σε κατσαρολάκι. Βάζουμε τις σταφίδες σε μικρό μπολ. Περιχύνουμε με το ρούμι. Καλύπτουμε με μεμβράνη και αφήνουμε τις σταφίδες για 30΄. Τις στραγγίζουμε. Σε κατσαρόλα με χοντρή βάση βάζουμε το γάλα, την κανέλα και τη σοκολάτα. Αφήνουμε σε πολύ χαμηλή φωτιά, ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα να λιώσει η σοκολάτα.
Αφήνουμε το μείγμα να κρυώσει 5΄ και το μεταφέρουμε σε κανάτα. Αφαιρούμε την κανέλα. Με μίξερ χειρός χτυπάμε τους κρόκους με τη ζάχαρη έως ότου πυκνώσουν και λιώσει η ζάχαρη 5΄-6΄. Λίγο λίγο ρίχνουμε το υγρό ζεστό μείγμα σοκολάτας, ανακατεύοντας συγχρόνως με σύρμα τους κρόκους. Ξαναβάζουμε το μείγμα στην κατσαρόλα και το αφήνουμε σε χαμηλή φωτιά χωρίς να βράσει για περίπου 15΄, έως ότου το μείγμα πυκνώσει ελαφρά.
Βάζουμε το μείγμα σε μπολ, καλύπτουμε με μεμβράνη και αφήνουμε να κρυώσει. Το παγώνουμε στο ψυγείο για 1 ώρα, να κρυώσει εντελώς. Προσθέτουμε τότε την παχύρρευστη κρέμα και τις σταφίδες και ανακατεύουμε καλά με το σύρμα. Παγώνουμε το παγωτό στην κατάψυξη για 2 ώρες, έως ότου σταθεροποιηθεί. Τότε το χτυπάμε με μίξερ χειρός να αφρατέψει και το ξαναπαγώνουμε μέχρι να γίνει παγωτό, περίπου 2 ώρες.
Πηγή: //goo.gl/YNRPcQ
Μπαρμπουνάκια σαβόρο από τον κ. Ηλία Μαμαλάκη
Η πρότασή μας είναι για ψαράκι αυτή τη φορά. Και μάλιστα μπαρμπούνι. Η συνταγή επινοήθηκε από τις παλιές νοικοκυρές που έψαχναν να βρουν τρόπο να διατηρήσουν τα μαγειρεμένα ψάρια 1-2 μέρες ακόμη εκτός ψυγείου. Τότε τα ψαρεύανε μόνοι τους οι άνθρωποι και αν η ψαριά ήταν πλούσια κι εφόσον κατάψυξη δεν υπήρχε πώς να αφήσουν τα ψαράκια να χαλάσουν…
Υλικά για 6 άτομα:
18 μπαρμπουνάκια
αλεύρι για το αλεύρωμα
ηλιέλαιο για το τηγάνισμα
2 κουτ. σούπας φυλλαράκια δεντρολίβανου
2 κουτ. σούπας σταφίδα μαύρη Κορινθιακή, χωρίς κουκούτσια
1 φλιτζάνι ξίδι
αλάτι
• Καθαρίζετε καλά τα μπαρμπουνάκια από τα λέπια και τα εντόσθια ή βάζετε τον ψαρά σας να σας τα καθαρίσει. Τα αλατίζετε καλά στην κοιλίτσα τους και εξωτερικά, τα αλευρώνετε και τα τηγανίζετε σε καυτό λάδι μέχρι να γίνουν τραγανά και να ροδοκοκκινίσουν.
• Όταν τελειώσει το τηγάνισμα και τοποθετήσετε τα μπαρμπουνάκια σε πιατέλα, ρίχνετε μέσα στο τηγανόλαδο τα φυλλαράκια του δεντρολίβανου και τη σταφίδα. Τα ανακατεύετε καλά μέχρι να φουσκώσει η σταφίδα και σβήνετε με το ξίδι.
• Με τη σάλτσα που δημιουργήθηκε περιχύνετε τα τηγανητά μπαρμπουνάκια. Τα αφήνετε να μαριναριστούν καλά και τα σερβίρετε όπως είναι στην πιατέλα.
• Τα μπαρμπούνια σαβόρο τρώγονται αμέσως μόλις βγουν από το τηγάνι αλλά και κρύα αργότερα, μια και διατηρούνται για αρκετές μέρες εντός αλλά κι εκτός ψυγείου.
//www.protothema.gr/recipes/article/273152/mparmpoynakia-/
Επιμύθιο
Κλείνοντας και λαμβάνοντας υπόψη άλλες ανάλογες προσπάθειες που γίνονται στην Ελλάδα (Σαντορίνη, Μεσσηνία κ.α.) θα ήθελα να προτείνω προς όλους τους εμπλεκόμενους, αρμόδιους φορείς, την ανάδειξη του αγροτοδιατροφικού-γαστρονομικού κεφαλαίου της Αιγιάλειας (ΠΟΠ Κορινθιακή σταφίδα, ΠΟΠ Φέτα, εσπεριδοειδή, ελαιόλαδο, ΠΟΠ και ΠΓΕ κρασιά, ροδοζάχαρη κ.λ.π), με σκοπό την προσέλκυση τουριστών στην περιοχή μας.
Η περιοχή μας διαθέτει μοναδικά, πιστοποιημένα και ποιοτικά προϊόντα τα οποία αποτελούν συγκριτικό πλεονέκτημα για την περαιτέρω ανάδειξη της Αιγιάλειας!
Μία επιπλέον προτεινόμενη δράση που θα μπορούσε να υποστηριχθεί από το Υπουργείο Τουρισμού και άλλους φορείς, είναι η ένταξη της Κορινθιακής σταφίδας στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO. Ανάλογη ενέργεια για τον Ελληνικό χώρο έχει γίνει και για τη μαστίχα Χίου (//news247.gr/eidiseis/oikonomia/agora /ypo_thn_prostasia_ths_unesco_h_mastixa_xioy.2015222.html), ενώ προσφάτως παρόμοια δράση γίνεται για βελγική μπύρα (//www.agronews.gr/diatrofi-agrotourismos/tautotita-proiodon/arthro/112092/stin-auli-politistiki-klironomia-tis-unesco-filodoxei-na-bei-velgiki-bura-/).
Η κίνηση αυτή πέρα από την αναγνώριση του προϊόντος της Κορινθιακής σταφίδας σε ολόκληρο τον κόσμο αφού θα την καταστήσουν κτήμα της παγκόσμιας κληρονομιάς, θα διευκολύνει και την αναζήτηση χρηματοδοτικών εργαλείων που θα ωφελήσουν στην ανάπτυξη.
Γενικότερα στα πλαίσια ενίσχυσης του γαστρονομικού-πολιτιστικού τουρισμού και αγροτουρισμού, θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί, παγκόσμια και εγχώρια καμπάνια προβολής της Κορινθιακής (μαύρης) σταφίδας.
Οι διατροφικές κλινικές μελέτες, ο τρόπος καλλιέργειας και παραγωγής της αλλά και τα πολιτιστικά στοιχεία της Κορινθιακής σταφίδας είναι σημαντικά "όπλα", εστιάζοντας κυρίως στο συγκριτικό πλεονέκτημα που διαθέτει αυτό το εθνικό και μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο προϊόν μας, αφού καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά στον Ελλαδικό χώρο!
Όπου αλλού κι αν προσπάθησαν να την καλλιεργήσουν αντιγράφοντάς την, δεν είχαν τα αναμενόμενα ποιοτικά αποτελέσματα. Σαν το ΕΛΛΗΝΙΚΟ μικροκλίμα, πουθενά στον κόσμο όλο…!
Πηγές:
· ΥΠ.Α.Α.Τ. «Ξηρή Σταφίδα»,
//www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer/crop-production/ampeli/1062-apojiramenistafida.html
· Κορινθιακή Σταφίδα: Η διατροφική έρευνα ως μοχλός ανάπτυξης ενός Παραδοσιακού Προϊόντος, //www.heliachamber.gr/ilia/articles/article.jsp?context=103&articleid=6516
· Κορινθιακή σταφίδα: Μαύρη, ελληνική και πολύτιμη, ΤΟ ΒΗΜΑ science //www.tovima.gr/science/article/?aid=537656
O Μιχάλης Καρβέλας είναι Χημικός M.Sc. του Α.Π.Θ. και εν ενεργεία φοιτητής του ΜΒΑ (Μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων) στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Εργάζεται στη Συνεταιριστική Κορινθιακής Σταφίδας (Σ.ΚΟ.Σ.) και μετέχει ενεργά σε ειδικά προγράμματα και μελέτες για την ανάδειξη των ευεργετικών ιδιοτήτων της κορινθιακής σταφίδας.
Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στη μνήμη των παππούδων του Μιχαήλ και Ευγενίας Καρβέλα, σταφιδοκαλλιεργητών στις περιοχές του Μαυρικίου και της Κουνινάς Αιγιάλειας.