Της Δρ.ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΜΟΣΧΟΒΑΚΗ, ειδικής παθολόγου
Αν η μια πτυχή του γαστρονομικού τουρισμού είναι η τοπική κουζίνα, η έτερη έχει να κάνει μ΄ένα σημαντικό πλεονέκτημα, που έχει η χώρα μας και μπορεί να εκμεταλλευτεί, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, κι αφορά στη Μεσογειακή Διατροφή, η οποία μπορεί να συνδυαστεί με Υγεία κι Ευεξία. Η Γαστρονομία, εδώ μπορεί, να συνδυαστεί με γευστικές απολαύσεις της μεσογειακής διατροφής αλλά και με το ειδικό μενού που προβλέπεται για υγεία και ευεξία, ανάλογα και με τις παθήσεις, συνδυασμένες με τον ιαματικό τουρισμό, σε Κέντρα Ευεξίας και ξενοδοχεία, που διαθέτουν υποδομές με σπα, είναι κοντά σε ιαματικά λουτρά κ.ά.
Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή έχει ως βασική πηγή καθημερινής θερμιδικής πρόσληψης φυτικά προϊόντα της Μεσογείου, όπως τα όσπρια, τα πλήρη δημητριακά, το ψωμί ολικής άλεσης, το extra παρθένο ελαιόλαδο. Χαρακτηρίζεται από μέτρια κατανάλωση ζωικών προϊόντων (αυγά–γαλακτοκομικά), μέτρια κατανάλωση ψαριών και ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Το κρέας, ήταν κατά κύριο λόγο τρόφιμο των κυριακάτικων και εορταστικών γευμάτων. Μελέτες από πολλά επιστημονικά κέντρα ανεξάρτητα μεταξύ τους και από ετερόκλητες χώρες αναδεικνύουν την ανωτερότητα της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής συγκρινόμενη με άλλα διατροφικά πρότυπα. Η μεσογειακή διατροφή έχει συνδεθεί με χαμηλά ποσοστά διαβήτη, μεταβολικών δυσλειτουργιών, χοληστερόλης, δυσκοιλιότητας, καρδιοπαθειών, καρκινωμάτων, άνοιας, αιμορροιδοπάθειας.
Το «Τοπ» δέκα των προϊόντων, τα οποία διακρίνονται για την υψηλή διατροφική τους αξία, πρέπει να χρησιμοποιούνται και αποτελούν και σήμα κατατεθέν των μεσογειακών γευμάτων είναι:
1. Το extra παρθένο ελαιόλαδο
Πλούσιο σε πολυφαινόλες και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, το υψηλής ποιότητας extra παρθένο ελαιόλαδο της Μεσογείου αφθονεί στην χώρα μας. Έχει συνδεθεί με την ομαλοποίηση των λιπιδίων του αίματος, τη μείωση της επίπτωσης της αθηρωμάτωσης. Μελέτες έχουν αναδείξει ότι τα άτομα που καταναλώνουν συστηματικά extra παρθένο ελαιόλαδο έχουν μικρότερη επίπτωση εγκεφαλικών επεισοδίων και εμφραγμάτων. Του έχει αποδοθεί αντικαρκινική δράση και προστατευτική δράση έναντι της νόσου Αλτσχάιμερ.
2. Η αγκινάρα
Όλα τα χόρτα της Μεσογείου είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και μελέτες έχουν αναδείξει την σημαντική αντικαρκινική τους δράση. Συντελούν επίσης στην ρύθμιση του μεταβολισμού. Τα πλούσια σε φαινολικές ενώσεις φρούτα και λαχανικά βάσει μελετών φαίνεται να ασκούν ανασταλτική δράση επί του πολλαπλασιασμού των κυττάρων και τη μετάσταση των όγκων και να επάγουν την απόπτωση σε διάφορους τύπους καρκινικών κυττάρων, προφυλάσσοντας από πολλά καρκινώματα συμπεριλαμβανομένων του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του προστάτη, ηπατοκυτταρικό ή καρκίνο του μαστού. Πλούσια σε φαινολικές ενώσεις είναι εκτός από την αγκινάρα είναι οι μαύρες μελιτζάνες, οι μαύρες ελιές, το μαύρο σταφύλι, τα βατόμουρα, το μπρόκολο, το σέλινο, τα ραδίκια, τα μήλα, τα εσπεριδοειδή, η ρίγανη, τα σέσκουλα, η πικραλίδα, οι μαύρες σταφίδες, τα αποξηραμένα δαμάσκηνα, τα αποξηραμένα μυρωδικά (π.χ. μαϊντανός).
3. Η ντομάτα
Η ντομάτα με το φρέσκο ελαιόλαδο αποτελεί την βάση για την πλειοψηφία των λιπαρών συνοδευτικών της μεσογειακής διατροφής. Το λυκοπένιο που περιέχεται σε αφθονία στην ντομάτα αποτελεί μία από τις πιο ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες φυτικής προέλευσης. Ο βασικός ρόλος του στους ιστούς είναι η αποτελεσματική εξουδετέρωση των οξυγονούχων ελεύθερων ριζών και των δραστικών οξυγονούχων ενώσεων που δημιουργούνται κατά τις βιοχημικές μεταβολικές διεργασίες και αποτελούν βασικά αίτια βιολογικής γήρανσης. Το λυκοπένιο, με βάση ορισμένες μελέτες περιορίζει την πιθανότητα εμφάνισης διάφορων τύπων καρκίνων και ιδιαίτερα του καρκίνου του προστάτη.
4. Το ψωμί ολικής άλεσης
Το σταρένιο και κρίθινο ψωμί ολικής άλεσης νωπό ή με τη μορφή παξιμαδιού αποτελεί βασικό στοιχείο της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής. Σύμφωνα με μελέτες ο πλούσιος σε βιταμίνες συμπλέγματος Β και αντιοξειδωτικά φλοιός τονώνει την εγκεφαλική λειτουργία, βελτιώνει τις μεταβολικές παραμέτρους ενώ συνδέεται με μείωση της πιθανότητας εμφάνισης εκφυλιστικών νοσημάτων. Επίσης συντελεί στην ρύθμιση του διαβήτη, όταν δεν γίνεται υπερκατανάλωση.
5. Τα ψάρια
Στην κατανάλωση ω3 λιπαρών οξέων που αφθονούν στα ψάρια έχει αποδοθεί η μειωμένη πιθανότητα νόσησης από καρδιαγγειακά επεισόδια και εγκεφαλικά επεισόδια που παρατηρείται σε αρκετούς κατοίκους των μεσογειακών νησιών. Η αυξημένη κατανάλωση ψαριών και η μικρή καρδιαγγειακή θνητότητα είναι ο κοινός παρανομαστής ανάμεσα στους νησιώτες της Μεσογείου και στους κατοίκους της μακρινής Ιαπωνίας.
6. Τα καρύδια
Η κατανάλωση ξηρών καρπών (αμύγδαλα, καρύδια, φιστίκια, φουντούκια) ευθύνεται σύμφωνα με ορισμένες μελέτες για την αυξημένη μακροβιότητα των ανθρώπων που κατοικούν σε ορισμένες απομακρυσμένες ορεινές περιοχές της Μεσογειακής λεκάνης, όπου η πρόσβαση στις ελιές και στο ελαιόλαδο μπορεί να μην είναι τόσο απρόσκοπτη. Οι ξηροί καρποί έχουν συνδεθεί με πτώση της πιθανότητας νόσησης από εγκεφαλικά καρκινώματα καρδιοπάθεια. Τα καρύδια είναι πλούσια σε μονοακόρεστα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα πολυφαινόλες βιοτίνη νιασίνη Β12 πρωτείνες μαγνήσιο κάλιο.
7.Τα αποξηραμένα φασόλια
Το εθνικό φαγητό των Ελλήνων έχει χαρακτηριστεί ως ο βασιλιάς των οσπρίων. Πλούσιο σε πολυφαινόλες, πρωτεΐνη, β καροτένιο, βιταμίνες του συμπλέγματος β, βιταμίνη Κ, ιχνοστοιχεία φυτικές ίνες, συντελεί στην ρύθμιση της χοληστερόλης, του σακχάρου, του μεταβολισμού. Απαραίτητη προϋπόθεση να καταναλωθεί με όλο το φλοιό του.
8. Το σκόρδο
Πλούσιο σε ιχνοστοιχεία το σκόρδο συντελεί στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της υψηλής χοληστερόλης ενώ ορισμένες μελέτες του προσδίδουν ισχυρή αντιγηραντική δράση.
9. Η φέτα
Η φέτα είναι ένα τυρί ενδιάμεσης περιεκτικότητας σε λιπαρά. Πλούσια σε ασβέστιο συντελεί στην πρόληψη από την οστεοπόρωση και την προφύλαξη από τα κατάγματα. Όταν υπάρχει πρόβλημα χοληστερόλης μπορεί να καταναλώνεται έως τρεις φορές την εβδομάδα ενώ τις υπόλοιπες ημέρες μπορεί να εναλλάσσεται με το υπέροχο γιαούρτι της ελληνικής Μεσογείου με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.
10. Το καλής ποιότητας κόκκινο κρασί
Η ρεσβερατρόλη είναι μια φυσική φαινολική ουσία με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και καρδιοπροστατευτική δράση. Αφορμή για την ενασχόληση της επιστημονικής κοινότητας με την εν λόγω ουσία αποτέλεσε το λεγόμενο «γαλλικό παράδοξο», δηλαδή η σχετικά χαμηλή συχνότητα της καρδιαγγειακής νόσου στο γαλλικό πληθυσμό, παρά τη σχετικά υψηλή κατανάλωση τροφών πλουσίων σε κεκορεσμένα λίπη. Αυτή η «καρδιοπροστασία» που εμφάνιζε ο γαλλικός πληθυσμός φάνηκε ότι μπορεί να οφείλεται στην τακτική μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού. Το κόκκινο κρασί που χρησιμοποιείται ατόφιο και κατά το μαγείρεμα στο μεσογειακό τραπέζι αυξάνει την θρεπτική αξία του γεύματος.