Από το 2011 άλλαξε ο τρόπος ασφάλισης της αγροτικής παραγωγής. Στόχος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του ΕΛΓΑ ήταν η δημιουργία ενός δικαιότερου ασφαλιστικού συστήματος.
- Βιώσιμου οικονομικά
- Με διαφάνεια στις εκτιμήσεις, και
- Ταχύτητα στις αποζημιώσεις
Καρδιά του νέου ασφαλιστικού συστήματος είναι η Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας για τους γεωργούς ή, όταν πρόκειται για κτηνοτρόφους, η Ενιαία Δήλωση Εκτροφής.
Καθιέρωση της ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/ Εκτροφής
Με το νέο Νόμο 3877/2010 (ΦΕΚ 160 Α΄/ 20.9.2010) καθιερώνεται η Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας/ Εκτροφής, η οποία θα υποβάλλεται από τους παραγωγούς σε ετήσια βάση.
Η υποβολή της Δήλωσης Καλλιέργειας / Εκτροφής είναι υποχρεωτική για όλους όσους διατηρούν αγροτική εκμετάλλευση είτε είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες είτε όχι.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ η Δήλωση Καλλιέργειας / Εκτροφής: Είναι μία συμφωνία μεταξύ του παραγωγού και του ΕΛ.Γ.Α., υποχρεωτική σύμφωνα με το Νόμο και έχει ισχύ ένα (1) χρόνο. Στη Δήλωση αναφέρεται το σύνολο των αγροτικών εκμεταλλεύσεων που ο παραγωγός έχει την κυριότητα ή την εκμετάλλευση και υποβάλλεται μαζί με την Αίτηση Ενίσχυσης του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Οι παραγωγοί που οι καλλιέργειές τους δεν έχουν ενταχθεί στο ΟΣΔΕ (για δικαιώματα, κλπ) θα πρέπει επίσης να υποβάλλουν την Αίτηση Ενίσχυσης του ΟΠΕΚΕΠΕ, γιατί μαζί μ΄αυτήν υποβάλλεται αυτόματα και η Δήλωση Καλλιέργειας/ Εκτροφής του ΕΛ.Γ.Α.
Διαδικασία υποβολής
H Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας/Εκτροφής (ΔΚΕ) υποβάλλεται μαζί με την Αίτηση για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης (δήλωση ΟΣΔΕ) που υποβάλλεται στον ΟΠΕΚΕΠΕ ή στον ανάδοχο του έργου, στις «πύλες υποβολής».
Ο χρόνος υποβολής της Ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής είναι αυτός που καθορίζεται από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., για την υποβολή της Ενιαίας Αίτησης.
Στην πράξη η δήλωση καλλιέργειας/ εκτροφής είναι αποτέλεσμα της Αίτησης που υποβάλλεται στον ΟΠΕΚΕΠΕ για το καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) την οποία, αξίζει να σημειωθεί ότι είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν όλοι όσοι έχουν αγροτική εκμετάλλευση, ανεξάρτητα από το αν λαμβάνουν ή όχι ενισχύσεις και ανεξάρτητα από το αν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες ή όχι.
Η ειδική ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται απευθείας μέσα από την εφαρμογή που χρησιμοποιείται για την παραλαβή και επεξεργασία της Αίτησης για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης και τα λοιπά καθεστώτα στήριξης στα πλαίσια των Κανονισμών (ΕΚ) 73/2009 και 1405/2006 του Συμβουλίου (δήλωση ΟΣΔΕ).
Οι Αιτήσεις Ενιαίας Ενίσχυσης και οι Δηλώσεις Καλλιέργειας/ Εκτροφής θα παραλαμβάνονται αφού πρώτα ελεγχθεί ότι ο παραγωγός έχει υπογράψει σε όλα τα σημεία του εντύπου, δηλαδή και στα σημεία που αφορούν την Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης και στα αντίστοιχα σημεία που αφορούν τη Δήλωση Καλλιέργειας/ Εκτροφής.
Σημειώνουμε ότι στις περιπτώσεις που ο παραγωγός εξουσιοδοτεί τον ΕΛ.Γ.Α. για είσπραξη της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς από υποχρεώσεις του Δημοσίου, θα πρέπει απαραίτητα στο σχετικό έντυπο να βεβαιώνεται το ΓΝΗΣΙΟ της ΥΠΟΓΡΑΦΗΣ του παραγωγού από αρμόδιο φορέα.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο παραγωγός υποβάλλει υποχρεωτικά μία ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας /Εκτροφής ετησίως, σε επίπεδο Χώρας, η οποία αποτελεί δήλωση του συνόλου της γεωργικής εκμετάλλευσης, δηλαδή δηλώνει: i) όλα τα αγροτεμάχια της εκμετάλλευσης και ii) το ζωικό κεφάλαιο. Εκμετάλλευση η οποία δεν δηλώθηκε στο έντυπο της Δήλωσης Καλλιέργειας/ Εκτροφής, δεν θα μπορεί να δηλωθεί για ζημιά στον ΕΛ.Γ.Α. και εάν δηλώνεται δεν θα αποζημιώνεται.
Οι παραγωγοί που για οποιοδήποτε λόγο δεν δύνανται να υποβάλλουν στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. ή στις πύλες εισόδου του αναδόχου (πχ. ΕΑΣ), όλα τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την υποβολή της Ενιαίας Αίτησης και καλλιεργούν αγροτεμάχιο σε επιλέξιμη περιοχή, υποβάλλουν προσωρινά τη Δήλωση Καλλιέργειας/ Εκτροφής στον ΕΛ.Γ.Α. Η δήλωση της περίπτωσης αυτής υποβάλλεται μέχρι τις 30 Ιουνίου και ο παραγωγός οφείλει να συνυποβάλλει:
α. Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/1986 (με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής), όπου αναγράφονται: i) τα στοιχεία του αγροτεμαχίου (τοποθεσία, είδος καλλιέργειας και έκταση) και ii) τα στοιχεία του κατόχου του αγροτεμαχίου (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, Αριθμός Φορολογικού Μητρώου).
β. Αντίγραφο του χαρτογραφικού υπόβαθρου του αγροτεμαχίου, όπου φαίνεται ο 13ψήφιος κωδικός. Εφόσον έχει υποβληθεί από τον παραγωγό Ενιαία Αίτηση για άλλα αγροτεμάχια, η Δήλωση της παραγράφου αυτής θεωρείται συμπληρωματική της Ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής. Εάν δεν έχει υποβληθεί άλλη Δήλωση, αυτή αποτελεί την Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας/ Εκτροφής.
Η υποβολή της Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής ή και η τυχόν αποζημίωση από τον ΕΛ.Γ.Α. των αγροτεμαχίων αυτών, για όλες τις προαναφερόμενες περιπτώσεις, δεν συνιστά από μόνη της, με κανένα τρόπο, αποδεικτικό κατοχής ή νομής και δεν θα γίνεται δεκτή ως τέτοια από καμία αρχή.
Υπολογισμός ασφαλιζόμενης αξίας
Για τη φυτική παραγωγή, η ασφαλιζόμενη αξία της αγροτικής παραγωγής, ανά παραγωγό, επί της οποίας υπολογίζεται η ειδική ασφαλιστική εισφορά, ορίζεται με βάση:
α) τον αριθμό των στρεμμάτων, όπως δηλώνονται από τον ίδιο τον παραγωγό
β) τη μέση παραγωγή ανά στρέμμα και ανά νομό, για κάθε καλλιέργεια και
γ) την τιμή του παραγόμενου προϊόντος ανά κιλό ή τεμάχιο, ανάλογα με την καλλιέργεια.
Για τον προσδιορισμό των αποδόσεων ανά στρέμμα και ανά νομό και της τιμής ανά κιλό χρησιμοποιούνται τα στοιχεία των πορισμάτων εκτίμησης της τελευταίας πενταετίας που τηρούνται στη βάση δεδομένων του ΕΛ.Γ.Α.
Για το ζωικό κεφάλαιο, η ασφαλιζόμενη αξία επί της οποίας υπολογίζεται η ειδική ασφαλιστική εισφορά, ορίζεται με βάση:
α) τον αριθμό των ζώων που δηλώνονται από τον ίδιο τον κτηνοτρόφο
β) την ασφαλιζόμενη αξία ανά είδος και κατηγορία ζώου.
Υπολογισμός της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς
Η ειδική ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται, με βάση την ασφαλιζόμενη αξία –σύμφωνα με τα παραπάνω-, επί το συντελεστή εισφοράς, όπως αυτός ορίσθηκε από το άρθρο 7 του ν.3877/2010 και ειδικότερα :
Φυτική παραγωγή
- τέσσερα τοις εκατό (4%) επί της ασφαλιζόμενης αξίας
- για την ελιά ενάμιση τοις εκατό (1,5%),
- μισό τοις εκατό (0,5%) για τα θερμοκήπια (ελεγχόμενο περιβάλλον)
Ζωικό κεφάλαιο
- μηδέν εβδομήντα πέντε τοις εκατό (0,75%) επί της ασφαλιζόμενης αξίας.
Τρόπος πληρωμής της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς
Η ειδική ασφαλιστική εισφορά μπορεί να καταβληθεί από τους παραγωγούς είτε σε μετρητά είτε με εκχώρηση απαιτήσεών τους από το δημόσιο και ειδικότερα:
Ι. Σε μετρητά οι παραγωγοί μπορούν να πληρώσουν με απευθείας κατάθεση στο λογαριασμό του ΕΛ.Γ.Α. ΜΠ 713 (για το έτος 2013) που τηρείται στην Τράπεζα Πειραιώς -ΑΤΕ, μέχρι της 31.3.2014.
Ο παραγωγός θα προσέρχεται στην ΑΤΕ με το έντυπο της ΔΚΕ και θα πληρώνει το σύνολο της εισφοράς ή της δόσης, εφόσον έχει ζητήσει να καταβάλλει την εισφορά του με δόσεις, με βάση τον Κωδικό Ηλεκτρονικής Κατάθεσης που αναγράφεται στο έντυπο αυτό.
Ο παραγωγός μπορεί να ζητήσει την καταβολή της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς σε μηνιαίες δόσεις. Ο αριθμός των δόσεων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 4, και το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε δόση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 200 ευρώ. Η πρώτη δόση καταβάλλεται με την έγκριση της σχετικής αίτησης, ενώ η τελευταία δεν θα μπορεί να καταβληθεί πέραν του Μαρτίου του επόμενου έτους αναφοράς της ΔΚΕ.
ΙΙ. Με εκχώρηση απαιτήσεων από το Δημόσιο.
Ο παραγωγός κατά την υποβολή της ΔΚΕ μπορεί να εκχωρήσει στον ΕΛ.Γ.Α. τη δυνατότητα να εισπράξει την οφειλόμενη εισφορά, από απαιτήσεις που πρόκειται να του καταβληθούν από το Δημόσιο, επισημαίνοντας τη συγκεκριμένη ένδειξη στο έντυπο. Με τον τρόπο αυτό η καταβολή της εισφοράς θα γίνεται στις περιόδους που πληρώνονται οι απαιτήσεις του Δημοσίου. Οι απαιτήσεις που πρακτικά μπορεί να εκχωρηθούν είναι η ενιαία ενίσχυση, οι ενισχύσεις των λοιπών καθεστώτων, καθώς και η επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο και του ΦΠΑ (αφορά μόνο τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες). Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι από το 2012 η Δήλωση Καλλιέργειας/ Εκτροφής αποτελεί δικαιολογητικό για την επιστροφή του Φ.Π.Α. στους αγρότες του ειδικού καθεστώτος.
Στην περίπτωση αυτή μαζί με την υπογραφή της Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής, απαιτείται η βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του ίδιου του υπόχρεου ή του νόμιμα εξουσιοδοτημένου από αυτόν προσώπου, ή άλλος νόμιμος τρόπος με τον οποίο διασφαλίζεται η γνησιότητα της εξουσιοδότησης αυτής, όπως η ψηφιακή «αυθεντικοποίηση εγγράφου». Με τον όρο «απαιτήσεις από το δημόσιο» δεν νοούνται οι τυχόν απαιτήσεις του παραγωγού από τον ΕΛ.Γ.Α.
Αν δεν κατατεθούν τα αντίστοιχα ποσά, γίνεται έγγραφη ενημέρωση του παραγωγού και στη συνέχεια το ποσό οριστικοποιείται με πράξη του ΕΛ.Γ.Α. και αποστέλλεται για βεβαίωση στη Δ.Ο.Υ., ώστε να εισπραχθεί σύμφωνα με τις διατάξεις περί είσπραξης δημοσίων εσόδων.
Σε κάθε περίπτωση που δεν καταβάλλεται εισφορά ο παραγωγός δεν αποζημιώνεται σε περίπτωση ζημιάς.
Τροποποιήσεις - Μεταβολές
Μεταβολές στα στοιχεία της Ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής που υποβλήθηκε εμπρόθεσμα και επηρεάζουν το ύψος της εισφοράς υπέρ ΕΛ.Γ.Α. ή τον τρόπο καταβολής της, μπορεί να πραγματοποιούνται από το φορέα παραλαβής της αρχικής δήλωσης, μέχρι και την 30 Ιουνίου ετήσια.
Μετά τις 30/6, οποιαδήποτε μεταβολή μπορεί να γίνεται μόνο με την υποβολή έγγραφου αιτήματος από τον παραγωγό, στο Υποκατάστημα του ΕΛ.Γ.Α. στη χωρική αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η εκμετάλλευση, για την οποία ζητείται η τροποποίηση. Με την ίδια διαδικασία υποβάλλεται και τυχόν αρχική Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας /Εκτροφής από τους παραγωγούς που για οποιοδήποτε λόγο δεν την υπέβαλλαν εμπρόθεσμα.
Αιτήματα παραγωγών, για αλλαγή οποιωνδήποτε στοιχείων της εκμετάλλευσης της ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής, πλην των προσωπικών στοιχείων, μπορούν να υποβάλλονται στον ΕΛ.Γ.Α. μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του έτους αναφοράς της ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής. Ειδικά για επίσπορες καλλιέργειες, οι οποίες συλλέγονται εντός του πρώτου τριμήνου, του επόμενου έτους, μπορούν να υποβάλλονται συμπληρωματικές Δηλώσεις στο αρμόδιο Υποκ/μα ΕΛ.Γ.Α., μέχρι τις 31 Ιανουαρίου, του επομένου έτους αναφοράς της ΔΚΕ.
Εκτιμήσεις ζημιών
Σε περιπτώσεις ζημιών, η διαδικασία που θα ακολουθηθεί από τον ΕΛ.Γ.Α. είναι αυτή που ίσχυε μέχρι σήμερα. Οι παραγωγοί που έχουν υποστεί ζημιές στην αγροτική παραγωγή θα υποβάλουν Δηλώσεις Ζημιάς στον ανταποκριτή του ΕΛ.Γ.Α., εφόσον έχουν υποβάλει Δήλωση Καλλιέργειας/Εκτροφής. Στην περίπτωση που υποβληθούν Δηλώσεις Καλλιέργειας/Εκτροφής εκπρόθεσμα θα παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη από την ημερομηνία υποβολής της Δήλωσης Καλλιέργειας Εκτροφής και 15 ημέρες μετά.
Από την 1 Ιανουαρίου του έτους ασφάλισης, φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων που δεν έχουν υποβάλει την Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας/Εκτροφής του προηγούμενου έτους ασφάλισης, για συγκεκριμένα αγροτεμάχια με καλλιέργειες των οποίων η ασφαλιστική κάλυψη παρατείνεται και στο επόμενο έτος ασφάλισης (πχ. ελιές, πορτοκάλια, κα), δεν μπορούν να υποβάλλουν Δήλωση Ζημιάς στον ΕΛ.Γ.Α. για το έτος αυτό και συνεπώς δεν δικαιούνται αποζημίωση.
Το ίδιο ισχύει και για τις καλλιέργειες κηπευτικών των οποίων η συγκομιδή ολοκληρώνεται εντός του πρώτου τριμήνου του επόμενου έτους.
Εξαιρούνται οι ζημιές στη φυτική παραγωγή για αροτραίες καλλιέργειες (πχ. σίτος, κριθή, αραβόσιτος, σίκαλη, κράμβη, ηλιοτρόπιο, πίσα, κλπ), κηπευτικά μακράς διάρκειας (πχ. πατάτες εαρινές, κρεμμύδια ξερά, αρακάς, κουκιά, κλπ) και όσπρια (πχ. σπορά Δεκεμβρίου για τις φακές), τα οποία σπέρονται/φυτεύονται στο τέλος του προηγούμενου έτους, αλλά η συγκομιδή τους πραγματοποιείται το επόμενο έτος, εφόσον οι συγκεκριμένες εκμεταλλεύσεις δηλωθούν στο έντυπο της ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής του έτους συγκομιδής, με την προϋπόθεση να έχει υποβληθεί Δήλωση Καλλιέργειας/Εκτροφής για το προηγούμενο έτος.
Για το ζωικό κεφάλαιο, από την 1 Ιανουαρίου του έτους ασφάλισης και μέχρι την υποβολή της νέας Δήλωσης Καλλιέργειας/ Εκτροφής, φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων που δεν έχουν υποβάλει την Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας/ Εκτροφής του προηγούμενου έτους ασφάλισης για ζωική μονάδα, δεν μπορούν να υποβάλλουν Δήλωση Ζημιάς στον ΕΛ.Γ.Α. για το έτος αυτό και κατά συνέπεια δεν δικαιούνται αποζημίωσης.
Ασφαλιστική Ενημερότητα
Η Δήλωση Καλλιέργειας/Εκτροφής που υποβάλλεται στον ΕΛ.Γ.Α. επέχει θέση προσωρινής ασφαλιστικής ενημερότητας για τις συναλλαγές με τον ΕΛ.Γ.Α., μέχρι την καταβολή της ειδικής υπέρ ΕΛ.Γ.Α. εισφοράς, οπότε και εκδίδεται η Ασφαλιστική Ενημερότητα. Διαφορά στην εισφορά μικρότερη ή ίση με 10,00 €υρώ δεν λαμβάνεται υπόψη.
Εφόσον ο υπόχρεος, είναι κάτοχος Ασφαλιστικής ενημερότητας, κατά το χρόνο υποβολής των δικαιολογητικών ενός προγράμματος, καθίσταται δικαιούχος ένταξης σε πρόγραμμα κρατικών οικονομικών ενισχύσεων, σε περίπτωση ζημιάς της φυτικής παραγωγής και του φυτικού ή ζωικού κεφαλαίου του, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στον εκάστοτε ισχύοντα Κανονισμό Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων ή δικαιούχος επιχορήγησης μέσων αντιχαλαζικής ή αντιπαγετικής προστασίας από τον ΕΛ.Γ.Α. ή δικαιούχος συμμετοχής σε προγράμματα μέσα από τα Ταμεία Αλληλοβοήθειας.
