Ο Σύλλογος Αμπελουργών Ανεμώτιας «ο Κάμπος», στα πλαίσια των Γιορτών Αμπελουργίας διοργανώνει τη 2η Γιορτή Τσίπουρου & Χωρικής Απόσταξης στην Ανεμώτια, το Σάββατο 17 & την Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018.
Tο Πρόγραμμα των διήμερων πολιτιστικών εκδηλώσεων περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2018:
10:30 πμ Επίδειξη απόσταξης στον φιλόξενο χώρο του αποστακτηρίου της Κοιν.Σ.Επ «Ηφαίστειο Ανεμώτιας»
ΠροβολήVideo «Ο Σύλλογος Αμπελουργών Ανεμώτιας στο χρόνο»
Ομιλία – παρουσίαση για την χωρική απόσταξη
Δωρεάν δοκιμή τσίπουρου, προϊόν χωρικής απόσταξης των αμπελοκαλλιεργητών της Ανεμώτιας
Κέρασμα παραδοσιακών γλυκών (τηγανίτες, χαλβά & λουκουμάδες) που θα φτιάχνονται επί τόπου
Διαγωνισμό καλύτερου τσίπουρου χωρικής απόσταξης και βράβευση του πρώτου
8:00 μμΜουσική Βραδιά στην ταβέρνα «Μεξικάνα» με παραδοσιακό συγκρότημα (Σαντούρι – Βιολί – Λαϊκή κιθάρα) και δωρεάν τσίπουρο
Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018:
10:30 πμ Αγιασμός στο χώρο του αποστακτηρίου από την Κοιν.Σ.Επ «Ηφαίστειο Ανεμώτιας»
Προβολή βίντεο «η δημιουργία του αποστακτηρίου»
Ομιλίαθρησκευτικού περιεχομένου «Άμπελος & Εκκλησία»
Κέρασμα ψητών κρεάτων και παραδοσιακών εδεσμάτων (γκιουζλεμέδες – γιαπράκια), που θα ψήνονται και θα τηγανίζονται επί τόπου, αλλά και δωρεάν τσίπουρο.
Παιδικό Πρόγραμμα
Σάββατο 17 & Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018
Αφηγήσεις παραμυθιών εμπνευσμένα από την αμπελουργική παράδοση της Ανεμώτιας
Δημιουργικό εργαστήριο χειροτεχνίας με θέμα «κληματόβεργες».
«ΞΑΝΑΚΑΠΝΙΣΑΝ ΟΙ ΛΟΥΛΑΔΕΣ ΤΗΣ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ»
Ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ηφαίστεια στο νησί της Λέσβου είναι αυτό της Ανεμώτιας, το ηφαιστειακό υλικό του οποίου δημιούργησε στη βάση του κρατήρα έναν πολύ εύφορο εδαφικό ορίζοντα που ευνοεί την καλλιέργεια του αμπελιού και αποτελεί τον κάμπο του χωριού, στον οποίο διαχρονικά δραστηριοποιείται ένας σημαντικός αριθμός αμπελοκαλλιεργητών.
Μία ιδιαίτερη δραστηριότητα, άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή των κατοίκων του χωριού, ήταν η χωρική απόσταξη στεμφύλων σταφυλιών για την παραγωγή τσίπουρου.
Στο μικρό αυτό χωριό της Βορειοδυτικής Λέσβου λειτουργούσαν καζάνια απόσταξης τσίπουρου πολύ πριν από το 1920, τα μέρη των οποίων (καζάνι, καπάκι, λουλάς κλπ) ήταν πήλινα. Αργότερα αυτά αντικαταστάθηκαν με χάλκινα που έφεραν οι αμπελουργοί από τη Σμύρνη και μέσα στη δεκαετία του ’60 έφτασαν να λειτουργούν από Ανεμωτίσιες οικογένειες γύρω στα δέκα (10) αδειοδοτημένα καζάνια.
Σαν διάβηκαν τα χρόνια τα πράγματα στην Ανεμώτια άλλαξαν και η παράδοση στην απόσταξη του τσίπουρου σταδιακά έσβησε. Οι γεροντότεροι έφυγαν από τη ζωή και οι νέοι κληρονόμοι, κάτοχοι των καζανιών, πήραν τα καπάκια και τους λουλάδες για να τα «διακοσμήσουν» στα σπίτια τους διαλύοντας ουσιαστικά τα καζάνια, τα οποία δεν μπόρεσαν να ξαναχρησιμοποιηθούν.
Η ιστορία της χωρικής απόσταξης στην Ανεμώτια της Λέσβου είναι ένα λαϊκό παραμύθι, όπως πολλά άλλα, που δεν άντεξε στο χρόνο και είχε ξεχαστεί. Ώσπου, πριν από ένα χρόνο περίπου δέκα φίλοι έχοντας ως κοινή αφετηρία τον Σύλλογο Αμπελουργών του χωριού και το μεράκι τους για το αμπέλι, ξεκίνησαν το εγχείρημα ίδρυσης της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης «Ηφαίστειο Ανεμώτιας ΚΟΙΝΣΕΠ».
Μετά από πολύ προσπάθεια η ΚΟΙΝΣΕΠ «Ηφαίστειο Ανεμώτιας» δημιούργησε ένα Μικρό Αποσταγματοποιίο (διήμερο) και έφερε σε πέρας το πρώτο εγχείρημα για την αξιοποίηση των προϊόντων του χωριού και την εξυπηρέτηση των κατοίκων του.
Οι «συνταγές» και τα «μυστικά» βγήκαν από τα μπαούλα και το χωριό μετά του Αγίου Ιγνατίου πήρε και πάλι ζωντάνια, ενώ οι γειτονιές του ξανά μοσχομύρισαν από τη μεθυστική ευωδία των πρωτοσταλαγμάτων. Η παράδοση χωρικής απόσταξης στην Ανεμώτια της Λέσβου δεν παρέμεινε στις μνήμες, στις συζητήσεις και στις φωτογραφίες αλλά το νήμα ξαναδέθηκε από εκεί που είχε κοπεί…
Το παραμύθι της χωρικής απόσταξης επανήλθε στις διηγήσεις των παλαιοτέρων και τα έχει όλα!
Καλές νεράϊδες (ζύμωση) και κακούς μάγους (ξίνισμα) που παλεύουν ποιος θα κυριαρχήσει. Μαγεία και ξωτικά (μετατροπή του μούστου σε κρασί), δράκους που βγάζουν φωτιές και αχνούς (καζάνι) και στο τέλος τη λύτρωση, το θαύμα, το δάκρυ της Παναγίας. (το καθαρό απόσταγμα που ρέει από τον άμβυκα).
Κι’ όλα αυτά σ’ ένα σκηνικό καπνισμένο με χαμηλό φωτισμό, σε μία πετρόκτιστη αποθήκη στις παλιές τούρκικες γειτονιές του χωριού, απέναντι από το Οθωμανικό λουτρό.
Πυρήνα ελιάς στη φωτιά. Μυρωδιές. Στέμφυλα. ∆εξαμενές και βαρέλια. Ανθρώπινες φιγούρες που εξαϋλώνονται μέσα στους ατμούς κρατώντας στα χέρια τσουγκράνες.
Λαϊκά ακούσματα από το τρανζίστορ. ΕΡΑ Αιγαίου. Εδώ, η μηχανή του χρόνου έχει σταματήσει σε µία στιγμή ευτυχίας. ∆εν υπάρχουν υπολογιστές ούτε wi-fi. ∆εν υπάρχει χρόνος.
Ένα βιωματικό, λαογραφικό αποστακτήριο, ανάμεσα σε παλιά εργαλεία οινοποίησης και απόσταξης, σε παραδοσιακά πατητήρια, σε πήλινα πιθάρια και γυάλινες νταμιτζάνες τυλιγμένες µε ψάθα, ο αποσταγµατοποιός καθαρίζει το καζάνι όπου ατµίζουν τα υπολείµµατα της προηγούµενης απόσταξης. Ξαναγεµίζει και ξαναγεμίζει µε νέα στέμφυλα, κλείνει το καπάκι του άµβυκα και τοποθετεί την πυρήνα στον καυστήρα για να φουντώσει η φωτιά.
Καθόμαστε στο παλιό τραπέζι µπροστά στη φωτιά του άµβυκα. Εστία ξεκούρασης, λύτρωσης και συνάντησης. Είναι η προσφιλής γωνιά αντάμωσης όπου θα μοιραστούμε χαρές και λύπες, αλλά και η ελκυστική γωνιά για τον επισκέπτη.
Η Αριστέα μετρά µε το γραδόµετρο (αλκοολόµετρο) τους αλκοολικούς βαθµούς στο απόσταγµα κάθε καζανιάς και προγραμματίζει τον επόμενο παραγωγό. Ο Στέλιος δοκιμάζει το «ποτό των φτωχών», επιβεβαιώνοντας ότι ξέρει να πίνει τσίπουρο υψηλών προδιαγραφών. Η Κυρά Μαρία μας κερνά αχνιστή κολοκυθόπιτα και μουσταλευριά που μόλις έφτιαξε με το πετιμέζι.
Ζούμε ένα καινούριο παραμύθι βγαλμένο απ’ τα παλιά. Οι μεθυστικοί αλκοολικοί ατμοί καθώς ανεβαίνουν από το βράσιμο των στεμφύλων, θα περάσουν από το τόξο για να συναντήσουν το θάλαμο ψύξης όπου ψύχονται στο δροσερό νερό και υγροποιούνται σε σταγόνες χαράς και υγείας, δίνοντας το «μερακλίδικο» Ανεμωτίσιο τσίπουρο.
Μια Ανεμώτια που αγαπάμε. Ένα χωριό που παράγει µε χέρια που εργάζονται. Που δημιουργούν. Νεότεροι και παλαιότεροι επαναλαμβάνουν τη χωρική απόσταξη του τσίπουρου έτσι όπως την διδάχτηκαν από τους προπαππούδες τους, σαν µια ανάµνηση διαλογιστική.
Η Ανεμώτια μας περιμένει να την επισκεφτούμε στη 2η Γιορτή Τσίπουρου & Χωρικής Απόσταξης το Σάββατο 17 & την Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018. Η πρόσκληση στις εκδηλώσεις είναι ανοιχτή σε όλους τους συντοπίτες και φίλους της γνήσιας λαϊκής παράδοσης.