Αγροτικές επιδοτήσεις: Τι ισχύει για το ακατάσχετο στην Ελλάδα

Οι κατασχέσεις των αγροτικών επιδοτήσεων συνεχίζουν να αποτελούν μια μάστιγα για τους αγρότες στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία τις απαγορεύει.

Σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία και  τον νόμο 4587/2018, οι προκαταβολές, οι ενδιάμεσες και οι τελικές πληρωμές που λαμβάνουν οι δικαιούχοι βάσει καθεστώτων στήριξης στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των επιδοτήσεων βασικής ενίσχυσης, πράσινης ενίσχυσης, ενισχύσεων νέων γεωργών, ενισχύσεων μικροκαλλιεργητών, συνδεδεμένων ενισχύσεων και ειδικής ενίσχυσης βάμβακος, δεν κατάσχονται στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με οφειλές προς το Δημόσιο και οποιονδήποτε φορέα του δημοσίου τομέα, καθώς και προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, μέχρι 7.500 ευρώ ετησίως.

Τα παραπάνω κατοχυρώθηκαν για τους αγρότες με το άρθρο 12 του Ν. 4587/2018 ( ΦΕΚ Α΄218/24.12.2018 ) με το οποίο προστέθηκε στο άρθρο 32 του Ν. 4314/2014 ( Α’ 265 ) η παράγραφος 5 σύμφωνα με την οποία οι προκαταβολές, οι ενδιάμεσες και οι τελικές πληρωμές που λαμβάνουν οι δικαιούχοι βάσει καθεστώτων στήριξης στα πλαίσια της κοινής αγροτικής πολιτικής,

Oι οποίες αφορούν:

α) τη βασική ενίσχυση,

β) την πράσινη ενίσχυση,

γ) τις ενισχύσεις που χορηγούνται σε γεωργούς νεαρής ηλικίας,

δ) τις ενισχύσεις που χορηγούνται σε μικροκαλλιεργητές,

ε) τις συνδεδεμένες ενισχύσεις 

στ) την ειδική ενίσχυση βάμβακος του Κανονισμού 1307/2013, δεν κατάσχονται στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με οφειλές προς το Δημόσιο και οποιονδήποτε φορέα του δημόσιου τομέα, καθώς και προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, μέχρι του ποσού των επτά χιλιάδων πεντακοσίων (7.500) ευρώ ετησίως.

Σε περίπτωση επιβολής κατάσχεσης σε τραπεζικές καταθέσεις εις χείρας πιστωτικών ιδρυμάτων ως τρίτων, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι πληρωμές των ανωτέρω άμεσων ενισχύσεων, τα πιστωτικά ιδρύματα εξετάζουν αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την επιβολή της κατάσχεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας.

Οι διατάξεις της παρούσας είναι ειδικές και κατισχύουν κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης που ορίζει διαφορετικά.»

Ωστόσο, στην πράξη, οι κατασχέσεις των αγροτικών επιδοτήσεων συνεχίζονται, τόσο από το Δημόσιο όσο και από τις τράπεζες συμψηφίζοντας τις με οφειλές τους προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες, παραβιάζοντας με αυτόν τον τρόπο την απόφασης για το ακατάσχετο των λογαριασμών έως 7.500 ευρώ ετησίως και πλέον των 1.250 ευρώ ανά μήνα όπως ισχύει για όλα τα φυσικά πρόσωπα.

Στην πράξη τόσο οι κατά τόπους αρμόδιες Δ.Ο.Υ όσο και οι τράπεζες δεν συμμορφώνονται με την παρ.5 αρ.32 του ν.4314/2014 όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον  Ν. 4587/2018, καθώς ενώ δίνεται από τις κατά τόπους αρμόδιες Δ.Ο.Υ η εντολή περί δέσμευσης του τραπεζικού λογαριασμού του  οφειλέτη αγρότη, η Τράπεζα στην οποία ο αγρότης διατηρεί τραπεζικό λογαριασμό δεν προβαίνει σε εξέταση του κατά πόσο πληρούνται οι προϋποθέσεις του ακατάσχετου όπως ο νόμος ορίζει αντιθέτως προβαίνει  απευθείας στην δέσμευση και κατάσχεση του τραπεζικού λογαριασμού του αγρότη - οφειλέτη.

Τα πιστωτικά ιδρύματα σύμφωνα και με τον νόμο έχουν υποχρέωση να εξετάσουν κατά περίπτωση αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την επιβολή της κατάσχεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας. Ωστόσο, στην πράξη, όπως προαναφέρθηκε, συχνά δεν γίνεται αυτή η εξέταση, με αποτέλεσμα να κατάσχονται και ποσά που είναι ακατάσχετα.

Επιπλέον, ακόμα και όταν τα πιστωτικά ιδρύματα διαπιστώσουν ότι τα ποσά που έχουν κατασχεθεί είναι ακατάσχετα, η διαδικασία αποδέσμευσης τους είναι χρονοβόρα και γραφειοκρατική, με αποτέλεσμα οι αγρότες να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην επιβίωσή τους.

Στην περίπτωση που η κατάσχεση επισπεύδεται από τράπεζα, η διαδικασία είναι ακόμα πιο χρονοβόρα. Ο αγρότης καλείται να προσφύγει στα δικαστήρια για να ακυρώσει την κατάσχεση, με αποτέλεσμα να καθυστερεί ακόμα περισσότερο η αποδέσμευση των χρημάτων του, ενώ την ίδια ώρα είναι δεσμευμένος ο τραπεζικός του λογαριασμός και τόσο η τράπεζα που έχει παρανομήσει όσο και το Ελληνικό Δημόσιο δεν υφίστανται καμία απολύτως συνέπεια.

Σε πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η κατάσχεση επιδότησης βασικής ενίσχυσης από τράπεζα κρίνεται ως καταχρηστική, καθώς η τράπεζα δεν είχε προβεί σε καμία προσπάθεια εξεύρεσης λύσης με τον οφειλέτη.

Στην απόφαση αναφέρεται ότι η κατάσχεση επιδότησης βασικής ενίσχυσης, η οποία αποτελεί βασική πηγή εσόδων για τους αγρότες, έχει ως αποτέλεσμα να δυσχεραίνει ή και να καθιστά αδύνατη την επιβίωσή τους.

Η απόφαση αυτή αποτελεί μια σημαντική νίκη για τους αγρότες, ωστόσο δεν είναι αρκετή για να σταματήσουν οι κατασχέσεις επιδοτήσεων.

Απαιτούνται άμεσα μέτρα από την Πολιτεία για να διασφαλιστεί ότι οι αγρότες θα μπορούν να λαμβάνουν τις επιδοτήσεις τους χωρίς να φοβούνται ότι θα κατασχεθούν.