Νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα δείχνει ότι η συντονισμένη περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ έχει αποφέρει σημαντικά οφέλη για τους πολίτες κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών.
Οι Ευρωπαίοι απολαμβάνουν καθαρότερο αέρα και καθαρότερα ύδατα, στέλνουν λιγότερα απόβλητα στους χώρους υγειονομικής ταφής και ανακυκλώνουν περισσότερο· ενώ, παράλληλα, οι περιβαλλοντικές πολιτικές προωθούν την απασχόληση και την ανάπτυξη. Εντούτοις, η έκθεση προειδοποιεί ότι ο μακροπρόθεσμος στόχος της Ευρώπης για «ευημερία εντός των ορίων πλανήτη μας» — στόχος του γενικού προγράμματος δράσης της Ένωσης για το περιβάλλον (7ο ΠΔΠ)— δεν μπορεί να επιτευχθεί με το ισχύον επίπεδο φιλοδοξιών της πολιτικής περιβάλλοντος και των σχετικών πολιτικών.
Η έκθεση «Η κατάσταση και οι προοπτικές για το περιβάλλον της Ευρώπης 2015» (SOER 2015), που εκπονήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος είναι μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση του περιβάλλοντος στην Ευρώπη με την ενσωμάτωση δεδομένων σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, καθώς και συγκρίσεις μεταξύ των χωρών. Εξετάζει επίσης τα επόμενα πέντε χρόνια αλλά και τη μετέπειτα περίοδο και στέλνει σαφή προειδοποίηση σχετικά με τους κινδύνους υποβάθμισης του περιβάλλοντος, η οποία, με τη σειρά της επηρεάζει την ανθρώπινη ευζωία και την ευημερία. Η ανάλυση κάνει έκκληση για πιο ολοκληρωμένη χάραξη πολιτικής — στην οποία η Επιτροπή ανταποκρίνεται σε μια σειρά περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών για το 2015, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας, ευρύτερης δέσμης για την κυκλική οικονομία, μιας επανεξέτασης της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα, ενός σχεδίου δράσης για τη διακυβέρνηση των ωκεανών και μιας τροποποιημένης δέσμης μέτρων για την ποιότητα του αέρα.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για το περιβάλλον, την αλιεία και τις θαλάσσιες υποθέσεις, κ. Karmenu Vella, δήλωσε τα εξής: «Θεωρώ την έκθεση για την κατάσταση του περιβάλλοντος για το 2015, ως τη "γραμμή εκκίνησης" της θητείας μου. Η έκθεση δείχνει σαφώς ότι οι περιβαλλοντικές πολιτικές της ΕΕ αποδίδουν καρπούς. Οι περιβαλλοντικές πολιτικές συμβάλλουν επίσης στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Η θεαματική ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας, ακόμη και κατά τα χειρότερα έτη της οικονομικής ύφεσης, αποτελεί καλό οιωνό για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Θα πρέπει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση για να διασφαλίζουμε ότι η καλή πολιτική, όταν εφαρμόζεται σωστά, παρέχει εξαιρετικά περιβαλλοντικά αποτελέσματα τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα. Προτεραιότητα αποτελούν οι καινοτόμες επενδύσεις για την διασφάλιση της ευημερίας και της ποιότητας ζωής. Η μακροπρόθεσμη επένδυση που κάνουμε σήμερα μπορεί να εξασφαλίσει ότι το 2050 θα ζούμε καλά και εντός των ορίων του πλανήτη μας.»
Αποδοτικότητα των πόρων/κυκλική οικονομία
Η έκθεση καθιστά σαφές ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι μια σταθερή οικονομική επένδυση. Μεταξύ του έτους 2000 και του 2011, οι πράσινες βιομηχανίες αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 50 % στην ΕΕ και αποτελούν έναν από τους λίγους τομείς που ευδοκιμούν σταθερά παρά την κρίση. Η έκθεση δείχνει επίσης ότι η διαχείριση των αποβλήτων βελτιώνεται, αν και η ευρωπαϊκή οικονομία εξακολουθεί να μην είναι κυκλική, καθώς πάρα πολλά απόβλητα θάβονται υπόγεια και το δυναμικό για ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας παραμένει ανεκμετάλλευτο.
Η Επιτροπή έχει ως στόχο την αποκατάσταση της ισορροπίας το 2015 με μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία - για τη μεταμόρφωση της Ευρώπης σε μια ανταγωνιστική οικονομία που θα αξιοποιεί αποδοτικά τους πόρους, και για την αντιμετώπιση μιας σειράς οικονομικών τομέων πέρα των αποβλήτων. Η καλύτερη αξιοποίηση των πόρων απαιτεί την εξέταση όλων των σταδίων του κύκλου ζωής των προϊόντων, από την εξόρυξη των πρώτων υλών έως το σχεδιασμό του προϊόντος, την παραγωγή, τη διανομή και την κατανάλωση· τα συστήματα επισκευής και επαναχρησιμοποίησης· καθώς και τη διαχείριση των αποβλήτων και την αύξηση της χρήσης δευτερογενών πρώτων υλών.
Φύση και βιοποικιλότητα
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η Ευρώπη δεν ακολουθεί σωστή πορεία όσον αφορά την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας, καθώς εξακολουθούν να εξαφανίζονται ενδιαιτήματα ζώων και φυτών. Η θαλάσσια βιοποικιλότητα, ειδικότερα, συνεχίζει να απειλείται. Κατά το 2015 (ένα έτος αφιερωμένο στο λεγόμενο “Φυσικό Κεφάλαιο” - Natural Capital), η Επιτροπή θα συμπληρώσει τα πορίσματα της έκθεσης με διεξοδική έκθεση για την «κατάσταση της φύσης». Αυτό με τη σειρά του θα τροφοδοτήσει την ενδιάμεση επανεξέταση της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα και την εν εξελίξει αξιολόγηση της νομοθεσίας της ΕΕ για τη φύση, με σκοπό βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και να μειωθεί o διοικητικός φόρτος.
Η «Πράσινη Εβδομάδα», η μεγαλύτερη ετήσια εκδήλωση για την περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ, οργανώνεται στις Βρυξέλλες από τις 3 έως τις 5 Ιουνίου 2015 με τίτλο «Φύση— η υγεία μας, ο πλούτος μας». Θα προσφέρει δε μια ευκαιρία προβληματισμού σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζει τις μελλοντικές προκλήσεις που αφορούν τη φύση και τη βιοποικιλότητα, για να διασφαλίσει βιώσιμη και μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και ευημερία.
Διακυβέρνηση των ωκεανών
Όπως περιγράφεται στην έκθεση, η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη διπλή πρόκληση της αποκατάστασης και προστασίας των θαλασσών μας και ταυτόχρονα τη διατήρηση των οικοσυστημάτων των θαλάσσιων και των παράκτιων δραστηριοτήτων που βρίσκονται στο επίκεντρο της οικονομίας και της κοινωνίας της ΕΕ. Η ΕΕ έχει δεσμευθεί για την υπεύθυνη διαχείριση των θαλασσών και την ανάληψη ηγετικού ρόλου στις διεθνείς συζητήσεις σχετικά με τη διακυβέρνηση των ωκεανών. Φέτος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ξεκινήσει ευρεία διαδικασία διαβουλεύσεων, προκειμένου να συμβάλει στη διαμόρφωση των επόμενων βημάτων της Επιτροπής για τη διακυβέρνηση των ωκεανών. Παράλληλα, η ΕΕ θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τους διεθνείς εταίρους της και τους παγκόσμιους οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, για να εξασφαλίσει ευρεία πολιτική δέσμευση για το πρόγραμμα αυτό.
Δράση για το κλίμα
Οι πολιτικές για το κλίμα αποδίδουν καρπούς, καθώς οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου έχουν μειωθεί κατά 19% από το 1990, ενώ η οικονομία της ΕΕ αναπτύχθηκε κατά 45%. Οι στόχοι του 2020 όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση είναι επίσης εφικτό να επιτευχθούν. Επομένως, η ΕΕ, βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων μας για το κλίμα και την ενέργεια στο πλαίσιο της στρατηγικής EΕ2020. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση SOER 2015, οι υφιστάμενες πολιτικές και τα μέτρα δεν θα επαρκέσουν για την επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου της μείωσης των εκπομπών κατά 80-95% έως το 2050, γεγονός που θα μετέτρεπε την Ευρώπη σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η Επιτροπή ανταποκρίνεται ήδη στο αίτημα αυτό, εκπονώντας νέες προτάσεις πολιτικής για την επίτευξη της μείωσης των εκπομπών κατά 40% έως το 2030, όπως συμφωνήθηκε πέρυσι στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ποιότητα του αέρα
Σύμφωνα με την έκθεση, ο αέρας που αναπνέουμε σήμερα είναι πολύ καθαρότερος απ’ ό,τι τις τελευταίες δεκαετίες. Οι εκπομπές ορισμένων αέριων ρύπων όπως το διοξείδιο του θείου (SO2) και τα οξείδια του αζώτου (NOx) έχουν σημειώσει σημαντική μείωση κατά τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως χάρη στη νομοθεσία της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα. Παρά τα επιτεύγματα αυτά, ωστόσο, η κακή ποιότητα του αέρα εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη περιβαλλοντική αιτία πρόωρων θανάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΕ θα προτείνει τροποποιημένη δέσμη μέτρων για την ποιότητα του αέρα, προκειμένου να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή προσέγγιση και την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων στον τομέα αυτό.
Ιστορικό
Η έκθεση «Η κατάσταση και οι προοπτικές του περιβάλλοντος στην Ευρώπη - 2015» παρέχει μια συνολική εκτίμηση της κατάστασης, των τάσεων και των προοπτικών του περιβάλλοντος στην Ευρώπη, τοποθετώντας την ανάλυση σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο. Παρέχει ενημέρωση σχετικά με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική εφαρμογής και αναλύει τις δυνατότητες για την τροποποίηση των υφιστάμενων πολιτικών για την επίτευξη του οράματος της ΕΕ για το 2050 που συνίσταται στην ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη. Η εν λόγω έκθεση εκπονήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) ως κοινό εγχείρημα σε στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πληροφοριών και Παρατηρήσεων σχετικά με το Περιβάλλον (EIONET), καθώς και με τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.