Δεν θα χρειαστεί τελικά να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές, τα απόβλητα, τα κτήρια και τη γεωργία για 15 χρόνια συνολικά έξι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, καθώς πετυχαίνουν τους στόχους τους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε εθνικούς στόχους σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005, ανάλογα με τον πλούτο και την ικανότητα μείωσης της κάθε χώρας. Πολλές χώρες, με κύριο εκφραστή την Πολωνία, θεωρούν τους στόχους ιδιαίτερα αυστηρούς. Ωστόσο, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Κροατία, η Βουλγαρία, η Πορτογαλία και η Ρουμανία το 2014 ήδη είχαν χαμηλότερες εκπομπές από όσες τους αναλογούν το 2030, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Ορισμένες χώρες ανησυχούν ότι θα κληθούν να αυξήσουν τις περικοπές τους, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο αφήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κομισιόν ακόμα δεν έχει τοποθετηθεί επί του θέματος.
Κάθε κράτος-μέλος θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές του κατά ένα επιπλέον 1,1%, εάν το μερίδιο της Βρετανίας ανακατανεμηθεί ομοιόμορφα, ή κατά 2%, εάν μόνο οι πλούσιες χώρες το αναλάβουν. Με την κρίση χρέους και την οικονομική ύφεση να ταλανίζουν τη χώρα από το 2008, η κλιματική πολιτική δεν ήταν στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης για την Ελλάδα. Η πτώση των εκπομπών της χώρας αντανακλά περισσότερο τις πολιτικές λιτότητας παρά τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και χαμηλές εκπομπές άνθρακα.
Ωστόσο, μια σειρά από πρωτοβουλίες για την ενεργειακή απόδοση έχουν παίξει ρόλο στη μείωση των εκπομπών. Η Ελλάδα τώρα έχει περιθώριο να αυξήσει τις εκπομπές της έως και κατά 14% ως το 2030, και να παραμείνει εντός στόχου.
Πάντως, το υπουργείο Περιβάλλοντος της Πολωνίας αναφέρει ότι η χώρα θα δυσκολευτεί να ανταποκριθεί στην προτεινόμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 7% έως το 2030. Χώρες όπως η Σουηδία και το Λουξεμβούργο θα πραγματοποιήσουν περικοπές κατά 40% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, ενώ ο στόχος της Πολωνίας είναι ο τέταρτος μικρότερος μετά τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Λετονία.
«Η Πολωνία δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά μια τέτοια μεγάλη μείωση», όπως δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Πάουλ Σάλεκ στην ιστοσελίδα του υπουργείου, προσθέτοντας πως «Θα αναλάβουμε δράση για να επιτευχθεί ο στόχος χωρίς να ταλαιπωρηθεί αδικαιολόγητα η πολωνική οικονομία».
Η Βαρσοβία εδώ και καιρό έχει καταφερθεί εναντίον των ευρωπαϊκών στόχων για το κλίμα. Η χώρα στηρίζεται στον άνθρακα για πάνω από το 90% της ηλεκτρικής της ενέργειας, και πολιτικοί από κάθε πλευρά έχουν υπερασπιστεί έντονα τον τομέα των ορυχείων. Εξάλλου, τον περασμένο Μάιο ο υπουργός Ενέργειας Κριστόφ Τχορζέφσκι απέρριψε την ιδέα ότι η χώρα μπορεί να απεξαρτηθεί από τον άνθρακα ως το 2050.
«Απλά το απορρίπτουμε αυτό το ενδεχόμενο. Αν φτάσουμε το μερίδιο του άνθρακα στο ενεργειακό μας μείγμα στο 50%, τότε θα είναι μια τεράστια επιτυχία», είχε δηλώσει, τονίζοντας πως «Όσον αφορά τη μείωση της χρήσης του άνθρακα στον τομέα της ενέργειας, θα έχουμε βραδύτερο ρυθμό από ό,τι οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Ωστόσο, η Πολωνία ενδέχεται να αντιμετωπίσει πιο σκληρές απαιτήσεις από τις Βρυξέλλες, εφόσον η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου σημάνει ότι η τελευταία δεν θα συμμετέχει σε ευρωπαϊκούς στόχους για το κλίμα.
Brexit και Climaexit
Αρκετοί επιστήμονες, περιβαλλοντολόγοι και εκλεγμένοι αξιωματούχοι εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με τη νέα τροπή της κλιματικής πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου μετά το δημοψήφισμα για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε και δεν πρέπει να είναι δευτερεύουσας σημασίας για την κυβέρνηση», όπως δήλωσε η Κάρολαϊν Λούκας, βουλευτής του Κόμματος Πρασίνων.
Οι πρόσφατες αποφάσεις για την κλιματική πολιτική «δείχνουν έλλειψη κατανόησης της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον κόσμο», σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή της Greenpeace, Τζον Σώβεν. «Αν θέλουμε να συνεχίσουμε να έχουμε ένα βασικό παγκόσμιο ρόλο στην περιβαλλοντική δράση, χρειαζόμαστε επειγόντως διαβεβαίωση από τη νέα κυβέρνηση ότι η πρόοδος που σημειώσαμε με κόπο σχετικά με τους κλιματικούς στόχους και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ατμοσφαιρική ρύπανση και την προστασία της άγριας ζωής, δεν θα παραγκωνιστεί ή εγκαταλειφθεί στις διαπραγματεύσεις του Brexit», πρόσθεσε ο Σώβεν.
Η αλλαγή ρότας της κυβέρνησης βρίσκεται σε αντίθεση με πρόσφατες αποφάσεις, όπως το 2008, όταν το Κοινοβούλιο ψήφισε ένα νόμο για τη μείωση κατά 80% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050. Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν επίσης μία από τις 178 χώρες που υπέγραψαν τη συμφωνία του Παρισιού το περασμένο έτος, ενισχύοντας περαιτέρω τη δέσμευση του για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ο ρόλος της Ινδίας
Η Ινδία είναι πλέον ένας παγκόσμιος ηγέτης στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλες χώρες πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της, όπως υποστηρίζει ο απερχόμενος υπουργός Περιβάλλοντος της χώρας, παρά τα προγραμματισμένα μεγάλα έργα άνθρακα.
Ο Πρακάς Τζαβαντεκάρ δήλωσε σε πρόσφατη συνάντηση στο Νέο Δελχί ότι η Ινδία μπορεί να επιτύχει τους στόχους της για τη μείωση του άνθρακα νωρίτερα από το αναμενόμενο. Η χώρα με τις τέταρτες υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο σχεδιάζει να μειώσει τα επίπεδα άνθρακα ως συνάρτηση του ΑΕΠ έως και κατά 35% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, και να αυξήσει το μερίδιο της καθαρής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα στο 40% ως το 2030.
Αυτοί οι φιλόδοξοι στόχοι συνεισέφεραν στην επίτευξη μίας νέας παγκόσμιας συνθήκης για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, σύμφωνα με τον Τζαβαντεκάρ, ο οποίος υποστηρίζει ότι η Ινδία μπορεί να ξεπεράσει τις δεσμεύσεις της.
Τα σχόλια του απερχόμενου υπουργού είναι εναρμονισμένα με εκείνα του υπουργού Ενέργειας Παϊγιούς Γκογιάλ, ο οποίος έχει προβλέψει ότι η χώρα θα ανταποκριθεί εύκολα στον στόχο των 100 γιγαβάτ ηλιακής ενέργειας ως το 2022, εν μέσω δραματικών πτώσεων των τιμών των ηλιακών συλλεκτών.
Ο Τζαβαντεκάρ ήταν ο εκπρόσωπος της Ινδίας στις διαπραγματεύσεις της συνόδου κορυφής του Παρισίου το 2015, όπου η ασιατική χώρα βρέθηκε στο επίκεντρο των συνομιλιών λόγω του πληθυσμού και της οικονομικής ανάπτυξής της. Μέχρι τότε ο Ινδός υπουργός ήταν υπέρμαχος της θέσπισης λιγότερο αυστηρών περιορισμών για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Στον Τζαβαντεκάρ ανατέθηκε τώρα το Υπουργείο Ανάπτυξης Ανθρωπίνων Πόρων και ο ίδιος δήλωσε ότι έδωσε εντολή στους τέως συνεργάτες του να μην επιβραδύνουν την πρόοδο που σημειώθηκε στο Παρίσι. Ο Τζαβαντεκάρ παραδέχτηκε όμως ότι ο άνθρακας θα εξακολουθήσει να αποτελεί βασικό κομμάτι της παραγωγής ενέργειας της Ινδίας για αρκετό χρονικό διάστημα, αλλά επισήμανε πως η άνοδος του φόρου άνθρακα είναι ένα σημάδι ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να μειώσει τη χρήση του.
Του Κοσμά Ζακυνθινού
kzakinthinos@pegasus.gr