Προεκλογική καύση σκουπιδιών στην Ρόδο

Δυο ημέρες πριν τις εκλογές, ο Αναπληρωτής Υπουργός ΠΕΝ κ. Φάμελλος υπέγραψε Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) (Α.Π. ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/19526/1284/5 Ιουλίου 2019) για μονάδα θερμικής επεξεργασίας 116.000 τόνων απορριμμάτων ετησίως με τεχνολογία πλάσματος. Η ενέργεια αυτή δημιουργεί σοβαρά ερωτηματικά τόσο για τον χρονισμό όσο για την αποτελεσματικότητα της ακολουθούμενης πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων στη χώρα μας και την επίτευξη των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων της Κυκλικής Οικονομίας. Η νέα ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας καλείται να την ανακαλέσει άμεσα και να προχωρήσει, επιτέλους, στα απαραίτητα μέτρα και πολιτικές για τη διαχείριση των απορριμμάτων ξεκινώντας από την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την αποτελεσματική Διαλογή στην Πηγή για ανακύκλωση και κομποστοποίηση, την αποφυγή των συσκευασιών και προϊόντων μιας χρήσης, κοκ.

Με αφορμή το συγκεκριμένο περιστατικό, οι δυο οργανώσεις (Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης και Greenpeace) τονίζουν τα εξής:

1. Για άλλη μια φορά ξεκινάμε ανάποδα: Ξεκινάμε με έργα τελικής διαχείρισης (αυτή τη φορά με θερμική επεξεργασία που δεν περιλαμβάνεται καν στον ΠΕΣΔΑ για την Ρόδο), ενώ οι δράσεις και τα έργα της ανώτερης ιεραρχίας της διαχείρισης (π.χ. Πρόληψη, Προετοιμασία για Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση, Πράσινα Σημεία, μονάδες κομποστοποίησης, υλοποίηση της Διαλογής στην Πηγή - ΔσΠ, ενημέρωση) θα γίνουν μετά. Επιτέλους, η χώρα μας πρέπει να τηρήσει την επίσημη ιεραρχία διαχείρισης.

2.  Δεν έχουν αξιοποιηθεί καινοτόμες προτάσεις για την ΔσΠ και κομποστοποίηση οργανικών: Δυστυχώς επανειλημμένες προτάσεις από ΟΕΑ και Greenpeace στο ΥΠΕΝ και στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης-ΕΟΑΝ που έχουν υποβληθεί για την επιτάχυνση της ΔσΠ και κομποστοποίησης των οργανικών δεν έχουν γίνει αποδεκτές και μάλιστα δεν εκπονήθηκαν ούτε καν οι μελέτες σκοπιμότητας. Η σημαντικότερη πρόταση αφορούσε την δρομολόγηση χρηματοδοτήσεων και δράσεων με βάση την ευθύνη του παραγωγού για τα απόβλητα τροφίμων και για δημιουργία Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) για τα οργανικά. Τα οργανικά είναι κρίσιμη παράμετρος για την αποτελεσματικότητα και της ανακύκλωσης και της επίτευξης των υψηλών ευρωπαϊκών στόχων για πολλά υλικά, διότι αποτελούν περίπου το 50% των δημοτικών απορριμμάτων.

3.  Η θερμική επεξεργασία αποδεικνύει την αναποτελεσματικότητα στη διαχείριση απορριμμάτων: Είναι σαφές ότι εάν είχαν δρομολογηθεί έγκαιρα οι δράσεις της ανώτερης ιεραρχίας διαχείρισης των αποβλήτων και τα έργα του ΠΕΔΣΑ στην Ρόδο, δεν θα υπήρχαν σημαντικές ποσότητες αποβλήτων που να «δικαιολογούν» την ύπαρξη μονάδας θερμικής επεξεργασίας. Με βάση τις ποσότητες και τις δυναμικότητες των μονάδων στην Ρόδο από τον ΠΕΔΣΑ φαίνεται ότι η μονάδα θερμικής επεξεργασίας με πλάσμα θα παίρνει μεγάλες ποσότητες σύμμεικτων απορριμμάτων της Ρόδου, που δεν θα έχουν υποστεί καμία προεπεξεργασία για ανακύκλωση ή κομποστοποίηση υλικών. Άρα, οδηγούμαστε de facto σε σημαντικό ποσοστό σε θερμική επεξεργασία στην Ρόδο, που λειτουργεί εις βάρος της μελλοντικής ΔσΠ για ανακύκλωση και κομποστοποίηση.

4.  Σε κάθε περίπτωση απαιτείται μελέτη σκοπιμότητας: Από όλες τις τεχνολογίες θερμικής επεξεργασίας η τεχνολογία αεριοποίησης με πλάσμα δεν έχει δοκιμαστεί διεθνώς επαρκώς και, επιπλέον, είναι πολύ ακριβή τεχνολογία. Θα πρέπει να δοθεί στη δημοσιότητα η σχετική μελέτη σκοπιμότητας που να τεκμηριώνει τη χρησιμότητα και το κόστος της συγκεκριμένης μονάδας θερμικής επεξεργασίας για την Ρόδο σε σχέση και με τις άλλες εναλλακτικές επιλογές. Για παράδειγμα, σημαντικές εισερχόμενες ποσότητες θα μπορούσαν να οδηγηθούν για κομποστοποίηση με ελάχιστο κόστος ή και όφελος αντί να πηγαίνουν στη μονάδα πλάσματος. Φυσικά θα πρέπει να διευκρινισθούν όλα τα οικονομικά μεγέθη της μονάδας και πώς θα επιδράσουν στο διαχρονικό κόστος διαχείρισης απορριμμάτων για τους κατοίκους της Ρόδου. Εάν δεν έχει γίνει τέτοια μελέτη κάποιος αρμόδιος πρέπει να απαντήσει το γιατί.

5. Υπάρχουν και οι δεσμεύσεις/στόχοι απέναντι στην ΕΕ. Με τέτοια πολιτική προτεραιοτήτων είναι σαφές ότι η Ρόδος δεν θα επιτύχει τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους ανακύκλωσης με χωριστή συλλογή, ούτε του 2020 αλλά ούτε και των ετών 2023-2025.

Η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης και η Greenpeace αμφισβητούν την αναγκαιότητα δημιουργίας της μονάδας αεριοποίησης πλάσματος και ζητούν να ανακληθεί η ΑΕΠΟ. Οι δύο ΠΜΚΟ επιμένουν σε εθνική και περιφερειακή πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων που ακολουθεί τις διεθνείς προτεραιότητες (Πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση, τελική διαχείριση) και επιτυγχάνει τους συμφωνημένους στόχους. Τις ίδιες προκλήσεις για υλοποίηση μονάδων θερμικής επεξεργασίας, πέραν της Ρόδου, αντιμετωπίζουν και η Αττική, η Θεσσαλονίκη και ενδεχομένως και άλλες περιοχές ή νησιά της χώρας μας. Οι όποιες αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται στη βάση της αποτελεσματικότερης και οικονομικότερης υλοποίησης της βασικής ιεραρχίας διαχείρισης των απορριμμάτων και αυτό προϋποθέτει διαφάνεια και διάθεση για ουσιαστικό δημόσιο διάλογο.