Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές εξαιτίας της κακής ποιότητας του αέρα είναι μεγαλύτερες από αυτές που προκαλούν τα τροχαία ατυχήματα, πράγμα που καθιστά την κακή ποιότητα του αέρα πρώτη περιβαλλοντική αιτία πρόωρων θανάτων στην ΕΕ!
Η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει επίσης την ποιότητα ζωής των πολιτών λόγω του άσθματος ή των αναπνευστικών προβλημάτων που συχνά προκαλεί. Γι' αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα νέα μέτρα για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Στόχος των μέτρων για καθαρότερο αέρα είναι η επικαιροποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας και η περαιτέρω μείωση των βλαβερών εκπομπών από τη βιομηχανία, τα αυτοκίνητα, τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας και τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, έτσι ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον. Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει επίσης ως συνέπεια να χάνονται ημέρες εργασίας και να αυξάνονται οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης, ενώ ευάλωτες ομάδες, όπως τα παιδιά, οι ασθματικοί και οι ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν τα σοβαρότερα προβλήματα. Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί επίσης βλάβες στα οικοσυστήματα λόγω του πλεονάζοντος αζώτου, το οποίο προκαλεί το φαινόμενο του ευτροφισμού, και της όξινης βροχής. Το άμεσο κόστος για την κοινωνία από την ατμοσφαιρική ρύπανση, συμπεριλαμβανομένων των ζημιών στις καλλιέργειες και τα κτίρια, ανέρχεται σε περίπου 23 δισ. ευρώ ετησίως. Τα οφέλη για την υγεία των πολιτών από την εφαρμογή της δέσμης μέτρων υπολογίζονται σε περίπου 40 δισ. ευρώ ετησίως, πάνω από 12 φορές περισσότερα σε σχέση με το κόστος μείωσης της ρύπανσης, που εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 3,4 δισ. ευρώ περίπου ετησίως το 2030.
Ο επίτροπος Περιβάλλοντος Γιάνεζ Ποτότσνικ δήλωσε σχετικά:«Ο αέρας που αναπνέουμε σήμερα είναι πολύ καθαρότερος απ' ό,τι τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένας "αόρατος δολοφόνος" και εμποδίζει πολλούς ανθρώπους να έχουν μια πλήρως δραστήρια ζωή. Οι δράσεις που προτείνουμε θα μειώσουν στο ήμισυ τον αριθμό των πρόωρων θανάτων από την ατμοσφαιρική ρύπανση, θα αυξήσουν την προστασία των ευάλωτων ομάδων και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής για όλους. Θα ωφελήσουν επίσης το περιβάλλον και τα ευαίσθητα οικοσυστήματα και θα δώσουν ώθηση στη βιομηχανία καθαρής τεχνολογίας – ένα σημαντικό τομέα ανάπτυξης για την Ευρώπη.»
Ο επίτροπος Υγείας Τόνιο Μπορζ πρόσθεσε:«Χαιρετίζω θερμά την έγκριση της δέσμης μέτρων για καθαρότερο αέρα, η οποία χαράζει την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει η Ευρώπη ώστε να μπορούμε όλοι μακροπρόθεσμα να αναπνέουμε καθαρό αέρα. Η νέα πολιτική θα βοηθήσει τους Ευρωπαίους να ζουν περισσότερο και με καλύτερη υγεία: λιγότερα παιδιά θα υποφέρουν από άσθμα ή άλλα αναπνευστικά προβλήματα, λιγότεροι άνθρωποι θα πάσχουν από καρκίνο, χρόνιες αναπνευστικές ή καρδιαγγειακές παθήσεις και, τέλος, λιγότεροι άνθρωποι θα πεθαίνουν από τις βλαβερές συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης για την ανθρώπινη υγεία.»
Η δέσμη μέτρων που εγκρίθηκε σήμερα έχει διάφορες συνιστώσες. Συγκεκριμένα:
Ένα νέο πρόγραμμα «Καθαρός αέρας για την Ευρώπη» το οποίο περιλαμβάνει μέτρα για την επίτευξη των υφιστάμενων στόχων βραχυπρόθεσμα, αλλά και των νέων στόχων για την ποιότητα του αέρα την περίοδο έως το 2030. Η δέσμη περιλαμβάνει επίσης μέτρα στήριξης για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κυρίως στις πόλεις, μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και της ενισχυμένης διεθνούς συνεργασίας.
Αναθεωρημένη οδηγία για τα εθνικά ανώτατα όρια εκπομπών, η οποία προβλέπει αυστηρότερα εθνικά ανώτατα όρια εκπομπών για τους έξι κύριους ρύπους, και
Πρόταση νέας οδηγίας για τον περιορισμό της ρύπανσης από τις μεσαίου μεγέθους μονάδες καύσης, όπως τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, για οικοδομικά τετράγωνα ή μεγάλα κτίρια, και τις μικρές βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Χάρη στη δέσμη μέτρων για καθαρότερο αέρα, εκτιμάται ότι έως το 2030:
- θα αποφευχθούν 58.000 πρόωροι θάνατοι,
- θα προστατευθούν 123.000 km² οικοσυστημάτων από ρύπανση από άζωτο (πάνω από τη μισή έκταση της Ρουμανίας),
- θα προστατευθούν 56.000 km² περιοχών Natura 2000 από ρύπανση από άζωτο (πάνω από τη συνολική έκταση της Κροατίας),
- θα προστατευθούν 19.000 km2 δασικών οικοσυστημάτων από οξίνιση.
Μόνον από τα οφέλη για την υγεία θα εξοικονομηθούν 40-140 δισ. ευρώ σε εξωτερικές δαπάνες και θα προκύψουν περίπου 3 δισ. ευρώ σε άμεσα οφέλη λόγω της αύξησης της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού, της μείωσης των δαπανών για υγειονομική περίθαλψη, της υψηλότερης απόδοσης των καλλιεργειών και της ελάττωσης των ζημιών στα κτίρια. Η πρόταση θα προσθέσει επίσης το ισοδύναμο 100.000 νέων θέσεων εργασίας περίπου, χάρη στη αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, καθώς θα χάνονται λιγότερες ημέρες εργασίας. Συνεπώς, εκτιμάται ότι θα έχει θετικό καθαρό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη.
Η πρόταση βασίζεται στα συμπεράσματα μιας συνολικής επανεξέτασης της υφιστάμενης ευρωπαϊκής πολιτικής όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση. Αποτελεί προϊόν εκτενών διαβουλεύσεων, στις οποίες διαπιστώθηκε ευρεία στήριξη για την ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ στον εν λόγω τομέα.
Ιστορικό
Πολλά κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να υπολείπονται των προτύπων ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα που έχουν συμφωνηθεί σε επίπεδο ΕΕ, ενώ σε γενικές γραμμές δεν τηρούνται οι οδηγίες για την ατμοσφαιρική ρύπανση που έχει εκδώσει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας των Ηνωμένων Εθνών.
Ενώ η πολιτική της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα έχει συμβάλει στη σημαντική μείωση των συγκεντρώσεων επιβλαβών ρύπων, όπως τα αιωρούμενα σωματίδια, το διοξείδιο του θείου (η κύρια αιτία της όξινης βροχής), ο μόλυβδος, τα οξείδια του αζώτου, το μονοξείδιο του άνθρακα και το βενζόλιο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα. Τα λεπτά σωματίδια και το όζον, ιδίως, εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία και είναι τακτικές οι υπερβάσεις των ορίων ασφαλείας που έχουν τεθεί για την προστασία της υγείας. Τα πρότυπα και οι στόχοι της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα δεν τηρούνται σε πολλές περιφέρειες και πόλεις, με αποτέλεσμα την αύξηση των δαπανών για υγειονομική περίθαλψη και, κατά συνέπεια, για την οικονομία. Οι συνολικές εξωτερικές δαπάνες για την υγεία εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 330-940 δισ. ευρώ ετησίως. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα σοβαρή στις αστικές περιοχές, στις οποίες ζει σήμερα η πλειονότητα των Ευρωπαίων.
Η δέσμη που εγκρίθηκε σήμερα αποτελεί το αποτέλεσμα μιας ουσιαστικής επανεξέτασης της πολιτικής για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που ξεκίνησε στις αρχές του 2011.