Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε σήμερα να απαντήσει θετικά στην πρώτη επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, σε ό,τι αφορά τους τομείς αρμοδιότητάς της.
Οι διοργανωτές της πρωτοβουλίας Right2Water ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής, να εξαιρέσει την υδροδότηση και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων από το πεδίο εφαρμογής των κανόνων εσωτερικής αγοράς και ελευθέρωσης, και να εντείνει τις προσπάθειές της για επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής σε όλο τον κόσμο.
Ο αντιπρόεδρος Μάρος Σέφτσοβιτς δήλωσε σχετικά: «Οι πολίτες της Ευρώπης διατράνωσαν τη φωνή τους και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκρίθηκε θετικά. Η πρώτη πανευρωπαϊκή δημοκρατική έκφραση της βούλησης των πολιτών θα έχει ως αποτέλεσμα να βελτιωθούν η ποιότητα του νερού, οι σχετικές υποδομές, οι εγκαταστάσεις υγιεινής, αλλά και η διαφάνεια για όλους, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Συγχαίρω τους διοργανωτές για το επίτευγμά τους.»
Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσιάζεται εκτενώς σε σχετική ανακοίνωση η οποία ξεκινά παραθέτοντας το τεράστιο έργο που έχει ήδη επιτελέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της ύδρευσης και των εγκαταστάσεων υγιεινής. Για παράδειγμα, στο εσωτερικό της ΕΕ, έχει θεσπίσει φιλόδοξα πρότυπα ποιότητας για το νερό, ενώ έχει επίσης χρηματοδοτήσει την επέκταση και τη βελτίωση των υποδομών ύδρευσης στα κράτη μέλη.
Αρμόδιες να αποφασίζουν για τη βέλτιστη λειτουργία των υπηρεσιών ύδρευσης παραμένουν σταθερά οι δημόσιες αρχές των κρατών μελών και η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να σέβεται τις διατάξεις των Συνθηκών που ορίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να τηρεί στάση ουδετερότητας απέναντι στις αποφάσεις των κρατών μελών για το καθεστώς ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων ύδρευσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να μεριμνά, στο πλαίσιο διεθνών εμπορικών διαπραγματεύσεων, για την τήρηση και την προάσπιση των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών επιλογών σχετικά με τη διαχείριση των υπηρεσιών ύδρευσης. Ο μοναδικός ρόλος που έχουν οι υπηρεσίες ύδρευσης και υγιεινής για την ικανοποίηση βασικών αναγκών του πληθυσμού αναγνωρίζεται σταθερά από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η διανομή και ο εφοδιασμός με νερό, καθώς και οι υπηρεσίες διαχείρισης των λυμάτων, ήδη εξαιρούνται ρητά από την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών σε διασυνοριακό επίπεδο. Πέρυσι μάλιστα η Επιτροπή εξαίρεσε την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησηςpdf, ανταποκρινόμενη άμεσα στις ανησυχίες των πολιτών.
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της χορηγούν σχεδόν 1,5 δισ. ετησίως για προγράμματα υδροδότησης, αποχέτευσης και υγιεινής σε αναπτυσσόμενες χώρες, γεγονός που καθιστά την Ένωση τον μεγαλύτερο ενιαίο χορηγό βοήθειας στον τομέα αυτό παγκοσμίως.
Ενόψει της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών, η Επιτροπή θέλησε να προσδιορίσει τυχόν εναπομείναντα κενά και τομείς όπου πρέπει καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες σε ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να ανταποκριθεί στις ανησυχίες που οδήγησαν σε αυτή την έκκληση για δράση. Σήμερα, δεσμεύθηκε να λάβει τα παρακάτω συγκεκριμένα μέτρα, καθώς και να προβεί σε ενέργειες που έχουν άμεση σχέση με την πρωτοβουλία και τους στόχους της:
- να εντείνει τις προσπάθειες, ώστε η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το νερό να εφαρμόζεται πλήρως στα κράτη μέλη
- να ξεκινήσει πανευρωπαϊκή δημόσια διαβούλευση σχετικά με την οδηγία για το πόσιμο νερό, προκειμένου να αξιολογήσει την ανάγκη για βελτιώσεις και το πώς αυτές θα μπορούσαν να επιτευχθούν
- να βελτιώσει την ενημέρωση των πολιτών μέσα από μια πιο εναρμονισμένη και διαφανή διαχείριση και διάδοση των διαθέσιμων δεδομένων για τα αστικά λύματα και το πόσιμο νερό
- να διερευνήσει το ενδεχόμενο να καταρτιστεί ένας συγκριτικός πίνακας επιδόσεων όσον αφορά την ποιότητα του νερού
- να προαγάγει τον δομημένο διάλογο ανάμεσα στους ενδιαφερομένους για τη διαφάνεια στον τομέα της ύδρευσης
- να αναπτύξει συνεργασία με υφιστάμενες πρωτοβουλίες με στόχο την παροχή ενός ευρύτερου συνόλου σημείων αναφοράς για τις υπηρεσίες ύδρευσης, βελτιώνοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία των παρόχων αυτών των υπηρεσιών, δίνοντας στους πολίτες πρόσβαση σε συγκρίσιμα δεδομένα για τους βασικούς οικονομικούς και ποιοτικούς δείκτες
- να ενθαρρύνει καινοτόμες προσεγγίσεις αναπτυξιακής βοήθειας (π.χ. στήριξη συμπράξεων ανάμεσα στις επιχειρήσεις ύδρευσης και συμπράξεων μεταξύ δημόσιων φορέων), καθώς και να προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών (π.χ. εργαλεία αλληλεγγύης)
- να αναδείξει την καθολική πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής σε ζήτημα προτεραιότητας για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης μετά το 2015 και
- τέλος, να καλέσει τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση στον τομέα της αρμοδιότητάς τους, λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς που έφεραν στο φως οι πολίτες μέσα από αυτή την πρωτοβουλία και να τα ενθαρρύνει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για ασφαλές, καθαρό και οικονομικά προσιτό νερό για όλους.
Ιστορικό
Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο καθορισμού της ευρωπαϊκής ατζέντας, το οποίο τέθηκε στην υπηρεσία των πολιτών τον Απρίλιο του 2012. Δίνει τη δυνατότητα σε 1 εκατομμύριο πολίτες από τουλάχιστον το ένα τέταρτο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση σε τομείς της αρμοδιότητάς της. Η πρώτη επιτυχημένη πρωτοβουλία, με τίτλο «Right2Water», συγκέντρωσε 1,68 εκατομμύρια υπογραφές, ξεπερνώντας τον ελάχιστο απαιτούμενο αριθμό υπογραφών σε 13 κράτη μέλη – πολύ πιο πάνω δηλαδή απ' ό,τι απαιτούσε ο νόμος. Συνολικά πάνω από 5 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ έχουν προσυπογράψει περισσότερες από 20 διαφορετικές πρωτοβουλίες.