Βελτιώνονται οι συνθήκες της αγοράς για τους καταναλωτές

Σύμφωνα με τη 10η έκδοση του πίνακα αποτελεσμάτων για τις καταναλωτικές αγορές, η οποία δημοσιεύεται σήμερα, καταγράφεται βελτίωση των επιδόσεων σε όλο το φάσμα αυτών των αγορών. Η βελτίωση είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη στις αγορές προϊόντων, ενώ ο τομέας των υπηρεσιών παραμένει η κύρια πηγή δυσαρέσκειας.

«Οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι τα αφεντικά και όχι οι υπηρέτες των αγορών», δήλωσε ο κ. Neven Mimica, επίτροπος αρμόδιος για την πολιτική καταναλωτών. «Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τις καταναλωτικές αγορές, που δημοσιεύουμε σήμερα, δείχνει ότι, συνολικά, οι συνθήκες της αγοράς βελτιώνονται για τους καταναλωτές. Ωστόσο, πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά, ιδίως στους τομείς των υπηρεσιών και της ενέργειας. Εργάζομαι σκληρά με τους συναδέλφους μου στην Επιτροπή για την επίλυση αυτών των θεμάτων: εκδώσαμε την οδηγία για τους λογαριασμούς πληρωμών, καταρτίσαμε τη δέσμη μέτρων για τη δημιουργία μιας συνδεδεμένης ηπείρου και διευκολύναμε την αλλαγή παρόχων.»

Ο πίνακας αποτελεσμάτων του 2014 για τις καταναλωτικές αγορές

Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τις καταναλωτικές αγορές αποτυπώνει τις επιδόσεις 52 αγορών καταναλωτικών προϊόντων – από τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα μέχρι τα καταλύματα διακοπών. Οι αγορές βαθμολογούνται από τους καταναλωτές, στο πλαίσιο έρευνας που διεξάγεται σε όλη την ΕΕ[1], με βάση 4 παραμέτρους: τη συγκρισιμότητα των προσφορών, την εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις, τα προβλήματα και τις καταγγελίες και, τέλος, τον βαθμό ικανοποίησής τους από τις επιχειρήσεις. Οι βασικές διαπιστώσεις είναι οι εξής:

-    Οι επιδόσεις της αγοράς βελτιώνονται: Η συνολική αξιολόγηση των επιδόσεων της αγοράς[2], σε όλες τις κατηγορίες αγορών και σε όλες τις χώρες, βελτιώθηκε ελαφρά την περίοδο 2012-2013. Επομένως, συνεχίζεται η τάση που παρατηρείται από το 2010, αν και υπάρχουν διαφορές από αγορά σε αγορά και από χώρα σε χώρα.
-    Οι αγορές εμπορευμάτων λειτουργούν αισθητά καλύτερα από τις αγορές υπηρεσιών, αν και η μεταξύ τους απόσταση μειώνεται σιγά-σιγά. Σε σύγκριση με το 2012, ορισμένες από τις αγορές με τις χειρότερες επιδόσεις, όπως τα καύσιμα οχημάτων και οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες, έχουν σημειώσει τη μεγαλύτερη βελτίωση.
-    Οι τραπεζικές υπηρεσίες παραμένουν ο προβληματικότερος τομέας, ενώ οι αγορές επενδυτικών προϊόντων και ενυπόθηκων δανείων βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης και πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο για τον τομέα των υπηρεσιών. Ουσιώδης παράμετρος της πολιτικής της ΕΕ για τους καταναλωτές είναι να εξασφαλίσει ότι οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες λειτουργούν προς όφελος των καταναλωτών στην παρούσα οικονομική συγκυρία.
-    Οι αγορές τηλεπικοινωνιών βρίσκονται, βαθμολογικά, κάτω από τον μέσο όρο· οι επιδόσεις τους, μάλιστα, είναι ακόμα χειρότερες όταν πρόκειται για την εμπιστοσύνη, την επιλογή παρόχων και τη συνολική ικανοποίηση των καταναλωτών. Επιπλέον, απ’ όλους τους συνεργατικούς σχηματισμούς της αγοράς, η αγορά τηλεπικοινωνιών είναι εκείνη στην οποία καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός προβλημάτων και καταγγελιών. Το θετικό στοιχείο είναι ότι η βαθμολογία για τη συγκρισιμότητα και την ευκολία αλλαγής παρόχων υπερβαίνει τον μέσο όρο, με την τελευταία να είναι η υψηλότερη απ’ όλους τους συνεργατικούς σχηματισμούς της αγοράς. Τον Σεπτέμβριο του 2013, η Επιτροπή εξέδωσε τη δέσμη μέτρων «Συνδεδεμένη Ήπειρος», με στόχο την κατάργηση των τελών περιαγωγής πριν από το 2016 και τη βελτίωση των επιλογών των καταναλωτών όσον αφορά τους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.
-    Οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, ιδίως η ηλεκτρική ενέργεια και το αέριο, βαθμολογούνται από τους καταναλωτές χαμηλότερα από τον μέσο όρο. Παρά τις πρόσφατες βελτιώσεις, οι σχετικές αγορές εξακολουθούν να έχουν χαμηλή βαθμολογία όσον αφορά τη συγκρισιμότητα των προσφορών, την επιλογή παρόχων, τη δυνατότητα αλλαγής παρόχου, την ευκολία αυτής της αλλαγής και την αλλαγή παρόχου στην πράξη. Η Επιτροπή συνεργάζεται με τους βασικούς παράγοντες της αγοράς για να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια στις προσφορές και τους λογαριασμούς ενέργειας, να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των πελατών στα στοιχεία που αφορούν την κατανάλωσή τους και να διευκολυνθεί η αλλαγή παρόχων.
-    Οι αγορές τόσο των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων όσο και των καυσίμων οχημάτων εξακολουθούν να συγκεντρώνουν βαθμολογία πολύ χαμηλότερη από τον μέσο όρο. Μόλις ολοκληρώθηκε η εκπόνηση διεξοδικής μελέτης σχετικά με την αγορά των καυσίμων οχημάτων.

Βασικές διαπιστώσεις της μελέτης σχετικά με την αγορά των καυσίμων οχημάτων

Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων είναι συχνό φαινόμενο· μάλιστα, σε ορισμένες χώρες, συμβαίνει να διαφοροποιούνται αρκετές φορές ακόμα και κατά την ίδια ημέρα. Αυτό έχει καίρια σημασία σε μια αγορά όπου οι αγοραστικές αποφάσεις των καταναλωτών λαμβάνονται κυρίως με γνώμονα την τιμή. Για τον λόγο αυτό, σε πολλά κράτη μέλη, οι δικτυακοί τόποι σύγκρισης τιμών είναι πλέον ένα εργαλείο που έχουν στη διάθεσή τους οι ρυθμιστικές αρχές προκειμένου να αυξάνουν τη διαφάνεια των τιμών. Η μελέτη κάνει ειδική μνεία στην Αυστρία, όπου όλοι οι λιανοπωλητές καυσίμων πρέπει να κοινοποιούν τις μεταβολές των τιμών, και η σχετική νομοθεσία επιτρέπει μόνο μία αύξηση τιμής την ημέρα. Η πρακτική αυτή έχει εξασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια των τιμών για τους καταναλωτές και έχει οδηγήσει σε μειώσεις των τιμών έως 2,5 % για το ντίζελ και 3,6 % για τη βενζίνη από τότε που τέθηκαν σε ισχύ οι τιμολογιακές ρυθμίσεις.

Επόμενα βήματα

-    Με βάση τις διαπιστώσεις του πίνακα, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα εκπονήσουν δύο διεξοδικές μελέτες της αγοράς: η μία θα αφορά τις λιανικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και η άλλη, που θα επικεντρώνεται στη συμπεριφορά των καταναλωτών, θα αποβλέπει στη βελτίωση της ανάγνωσης και της κατανόησης των όρων των συμβάσεων από τους καταναλωτές. Η μελέτη για τις λιανικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας θα περιλαμβάνει συγκρίσεις με τις διαπιστώσεις προηγούμενης μελέτης (2010) της αγοράς και θα εξετάζει τον αντίκτυπο που θα έχει η εφαρμογή της τρίτης δέσμης μέτρων για την ενέργεια. Η δεύτερη μελέτη θα διερευνήσει (μέσω δοκιμών συμπεριφοράς) τις διάφορες συνθήκες που θα μπορούσαν να κάνουν τους καταναλωτές πιο πρόθυμους να διαβάζουν τους όρους των συμβάσεων και πιο ικανούς να τους κατανοούν.