Η πρόσφατη ετήσια έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, με δείγμα 2.000 ατόμων από όλη τη χώρα, αναδεικνύει τις σημαντικές και βαθιές αλλαγές από τις οποίες διέρχεται ο Έλληνας καταναλωτής καταγράφοντας τις αντιλήψεις του σε σημαντικά θέματα, γύρω από τις αγορές στα σουπερμάρκετ.
Είναι σαφές πως τα τελευταία χρόνια η οικονομική κρίση της χώρας έχει αλλάξει σημαντικά την αγοραστική συμπεριφορά του Έλληνα καταναλωτή. Συχνά γίνεται αναφορά στην ένταση των προσφορών, τη χρήση λίστας, τη σύγκριση τιμών και λοιπές συνήθειες που έχει υιοθετήσει σε μεγάλο βαθμό ο καταναλωτής, χωρίς όμως να συνδυάζονται αυτά τα ευρήματα με το πώς επηρεάζουν βασικές παραμέτρους της αγοραστικής συμπεριφοράς, όπως η συμπεριφορά επισκέψεων. Για παράδειγμα, η αύξηση και ένταση των προσφορών, εκτός από την σημαντική εξοικονόμηση που προσφέρει στον καταναλωτή, συγχρόνως τον αναγκάζει να γίνει πιο κινητικός, να επισκεφθεί πιο συχνά και περισσότερα καταστήματα για να βρει αυτές τις προσφορές.
Είναι δεδομένο ότι την τελευταία 4ετία, ο συνολικός αριθμός επισκέψεων των καταναλωτών στο σουπερμάρκετ αυξάνεται συνεχώς με αντίστοιχη μείωση του καλαθιού αγορών. Ο καταναλωτής πηγαίνει πιο συχνά στο σουπερμάρκετ και σε κάθε επίσκεψη αγοράζει λιγότερα προϊόντα σε σχέση με το παρελθόν. Ακόμα και το 2014, οπότε και η συνολική δαπάνη των νοικοκυριών σε είδη σουπερμάρκετ φαίνεται ότι σταθεροποιήθηκε, ακόμα και τότε αυτή η σταθερή εβδομαδιαία δαπάνη μοιράστηκε σε περισσότερες επισκέψεις ανά εβδομάδα με μικρότερη δαπάνη ανά επίσκεψη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η εβδομαδιαία δαπάνη σε είδη παντοπωλείου μειώθηκε από τα 57.7 ευρώ το 2010 την εβδομάδα σε 50.2 το 2014 (κατά 13%) ενώ η δαπάνη ανά καλάθι/επίσκεψη μειώθηκε από 26.1 ευρώ το 2010 σε 18.5 το 2014 (κατά 29%). Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι ενώ από το 2013 στο 2014 η μηνιαία δαπάνη έμεινε πρακτικά αμετάβλητη, η δαπάνη ανά καλάθι/επίσκεψη μειώθηκε, λόγω της αύξησης των επισκέψεων, οι οποίες έφτασαν κατά μέσο όρο τις 12 κάθε μήνα ανά νοικοκυριό. Η εικόνα του παρελθόντος με γεμάτα καρότσια σουπερμάρκετ κυρίως το Σάββατο έχει δώσει τη θέση της στην εικόνα μικρών καλαθιών ανά χείρας πολλές φορές και στα μέσα της εβδομάδας. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τη στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, συνολικά η εβδομαδιαία δαπάνη στο σουπερμάρκετ συμπεριλαμβανομένων και των ειδών παντοπωλείου και των λοιπών ειδών εκτιμάται από τους ίδιους τους καταναλωτές για το 2014 στα 77.3 ευρώ, αναδεικνύοντας τη σημασία του καναλιού των Σουπερμάρκετ για την προμήθεια αγαθών.
Θα πρέπει όμως να τονιστεί, ότι αυτή η αύξηση επισκεψιμότητας σχετίζεται και με τη έντονη αύξηση των προσφορών και παρεχόμενων εκπτώσεων στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ. Πλέον οι καταναλωτές «κυνηγούν» πολύ περισσότερο τις προσφορές και έχουν σαφή εικόνα για το πόσα χρήματα εξοικονομούν πραγματοποιώντας «έξυπνες αγορές». Οι καταναλωτές θεωρούν ότι εξοικονομούν κατά μέσο όρο μέσω των προσφορών/κουπονιών/δωροεπιαγών που προφέρουν οι αλυσίδες σουπερμάρκετ και προμηθευτές των προϊόντων 11.7% της αξίας των αγορών τους, με 1 στους 5 καταναλωτές να εξοικονομεί πάνω από 20% και 2 στους 5 τουλάχιστον 10%. Οι καταναλωτές δηλαδή με τις «έξυπνες αγορές» μπορεί να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο για περισσότερες επισκέψεις, αλλά κερδίζουν εξοικονομώντας χρήματα.
Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι η δαπάνη των νοικοκυριών δεν σχετίζεται αναλογικά με τον αριθμό επισκέψεων. Δηλαδή δεν σημαίνει ότι όσο πιο πολλές επισκέψεις κάνει ο καταναλωτής στο σουπερμάρκετ ή στα διάφορα σημεία πώλησης, τόσο περισσότερο αγοράζει, επιβεβαιώνοντας έτσι και τη συσχέτιση περισσότερων επισκέψεων με τις «έξυπνες αγορές».
Τέλος, όσων αφορά τις συνολικές επισκέψεις στα διάφορα κανάλια πώλησης τροφίμων, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, η τυπική εβδομαδιαία συνήθεια στην αγορά τροφίμων, περιλαμβάνει (σχήμα 3) από 3 έως 5 επισκέψεις στο σουπερμάρκετ, 6 έως 7 φορές επίσκεψη σε κάποιο φούρνο, 1 φορά επίσκεψη στη λαϊκή αγορά και ίσως 1 φορά ακόμα σε κάποιο εξειδικευμένο κατάστημα πώλησης, π.χ. οπωροπωλείο, κρεοπωλείο, ιχθυοπωλείο κλπ. Φυσικά αυτή είναι η μέση τυπική συμπεριφορά, καθώς υπάρχουν και αρκετά πιο κινητικοί καταναλωτές.
Χαρακτηριστικό είναι ότι το σουπερμάρκετ είναι το σημείο πώλησης το οποίο επισκέπτεται τουλάχιστον μία φορά εβδομαδιαίως το 99% των καταναλωτών, ενώ υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό καταναλωτών, πάνω από 20%, που μπορεί να επισκέπτεται κατάστημα σουπερμάρκετ και δύο φορές μέσα στην ίδια ημέρα. Το σημείο πώλησης τροφίμων με επίσης μεγάλη συχνότητα επίσκεψης, αντίστοιχη με το σουπερμάρκετ, είναι ο φούρνος, ο οποίος για λόγους που έχουν να κάνουν και με λοιπές ελληνικές διατροφικές συνήθειες, τον επισκέπτεται σχεδόν καθημερινά το κοινό. Αυτό βέβαια σχετίζεται και με την ανάπτυξη που είχε το συγκεκριμένο κανάλι τα τελευταία χρόνια, με πολλά νέα σημεία πώλησης.