Oδηγίες για την διενέργεια φορολογικών ελέγχων

Το Υπ. Οικονομικών δίνει οδηγίες για την διενέργεια φορολογικών ελέγχων, οι οποίοι αποσκοπούν τόσο στη δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών και στη βελτίωση της συμμόρφωσης, όσο και στην αύξηση των δημοσίων εσόδων.

Ειδικά την θερινή περίοδο και ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές η εντατικοποίηση και αποτελεσματικότητα των ελέγχων είναι ακόμα πιο επιτακτική. 

Στο πλαίσιο αυτό οι Προϊστάμενοι των Δ.Ο.Υ. εκτός των Δ.Ο.Υ. Φ.Α.Ε. Αθηνών, Φ.Α.Ε. Πειραιά, Φ.Α.Ε. Θεσσαλονίκης, Πλοίων και Κατοίκων Εξωτερικού, θα πρέπει να μεριμνήσουν για τη συγκρότηση και λειτουργία συνεργείων μερικών επιτόπιων ελέγχων, που κάθε ένα θα αποτελείται από δυο τουλάχιστον υπαλλήλους, για τη διενέργεια ελέγχων εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων κυρίως σε κλάδους ή επιχειρήσεις με υψηλή παραβατικότητα, εκδίδοντας γενική χειρόγραφη εντολή ελέγχου.

Τα Συνεργεία αυτά θα διενεργούν μερικούς επιτόπιους ελέγχους τις πρωινές, απογευματινές και βραδινές ώρες, όλες τις ημέρες της εβδομάδας για την εξακρίβωση της ορθής εφαρμογής των διατάξεων του ν.4308/2014 (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα), του ν.2859/2000 όπως ισχύει, καθώς και του ν.4172/2013 όπως ισχύει. Οι Προϊστάμενοι των Δ.Ο.Υ. πρέπει να μεριμνούν για τη διενέργεια μερικών επιτόπιων ελέγχων σε ημερήσια βάση συμπεριλαμβανομένων του Σαββάτου και της Κυριακής.

Οι έλεγχοι εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων, διενεργούνται σε όλους τους κλάδους της επιχειρηματικής δραστηριότητας με προτεραιότητα σε αυτούς που παρουσιάζουν υψηλή παραβατικότητα.

Οι κλάδοι με την υψηλή παραβατικότητα, στην χωρική αρμοδιότητα εκάστης Δ.Ο.Υ. δύναται να εξευρίσκονται:

1. από στοιχεία του αρχείου των Δ.Ο.Υ (κλάδοι με αυξημένο αριθμό παραβάσεων Κ.Β.Σ., Κ.Φ.Α.Σ. ή Φ.Π.Α.),

2. από έγγραφη πληροφόρηση (δελτία πληροφοριών, καταγγελίες φορολογουμένων, κ.λπ.) και

3. από επιλογή, μετά από εξωτερική πληροφόρηση ή άλλη αιτία, του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ.

Έργο των συνεργείων μερικών επιτόπιων ελέγχων είναι η διενέργεια ελέγχων για την εξακρίβωση της ορθής εφαρμογής των διατάξεων των ν.4308/2014 (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα), ν.2859/2000 και ν.4172/2013. 

Ειδικότερα:

Θα διενεργείται έλεγχος για τη διαπίστωση της ορθής εφαρμογής των διατάξεων του ν.4308/2014 (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα), κυρίως όσον αφορά τη διακίνηση των αγαθών, την πώληση αυτών και την παροχή υπηρεσιών.

Συγκεκριμένα, θα εξετάζεται αν εκδόθηκαν τα οριζόμενα από το ν.4308/2014 παραστατικά διακίνησης (Παραστατικό Διακίνησης, Δελτίο Αποστολής, Συνοδευτικό Διακίνησης Αποθεμάτων, Έγγραφο διακίνησης μη τιμολογηθέντων αποθεμάτων, Συγκεντρωτικό δελτίο διακίνησης, κ.λπ.), τιμολόγια πώλησης και παραστατικά λιανικής πώλησης (Απόδειξη, Απόδειξη λιανικής, Απόδειξη λιανικής πώλησης, Απόδειξη παροχής υπηρεσιών, Απόδειξη λιανικών συναλλαγών, κ.λπ.), για τη διακίνηση και την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών μεταξύ επιτηδευματιών ή μεταξύ επιτηδευματιών και ιδιωτών-καταναλωτών.

Σχετική με τα ανωτέρω είναι η ερμηνευτική εγκύκλιος ΠΟΛ.1003/31.12.2014 «Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4308/2014 περί των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων, συναφείς ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις» της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων.

Για το σκοπό αυτό κάθε συνεργείο μερικού επιτόπιου ελέγχου όταν διαπιστώνει διακίνηση αγαθών στο δρόμο ή έξοδο πελατών από κάθε είδους επαγγελματική εγκατάσταση πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, θα ζητά το προβλεπόμενο από το ν.4308/2014 παραστατικό διακίνησης ή πώλησης. Εφόσον διαπιστωθεί ότι εκδόθηκε το προβλεπόμενο από το ν.4308/2014 παραστατικό, θα σημειώνονται τα στοιχεία του εκδότη (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, Α.Φ.Μ., διεύθυνση, αρμόδια Δ.Ο.Υ.). Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει λόγος για την είσοδο των μελών του συνεργείου στην επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία. Αντίθετα, εφόσον διαπιστώνεται η μη έκδοση παραστατικού διακίνησης ή πώλησης, καθώς και στις περιπτώσεις που τα παραστατικά που αφορούν τη συναλλαγή δεν επιδεικνύονται στο συνεργείο ελέγχου, τα μέλη του συνεργείου θα εισέρχονται στην επαγγελματική εγκατάσταση, θα αναφέρουν την ιδιότητά τους, θα επιδεικνύουν την εντολή ελέγχου και την αστυνομική τους ταυτότητα και θα επαληθεύουν την παράβαση, θεωρώντας ταυτόχρονα τα βιβλία (στις περιπτώσεις που η επιχείρηση υποχρεούται σε ενημέρωση βιβλίων και εφόσον αυτά επιδειχθούν) και τα στοιχεία της επιχείρησης (ημερομηνία ελέγχου, ονοματεπώνυμο υπαλλήλων, υπογραφές). Στη συνέχεια θα ελέγχουν αν αποδόθηκαν οι επιρριπτόμενοι και παρακρατούμενοι φόροι (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ., Αμοιβές τρίτων, κ.λπ.) θα αναζητείται η υποβληθείσα δήλωση και η σχετική ταυτότητα οφειλής.

Ευνόητο είναι ότι στις περιπτώσεις επιχειρήσεων εστιάσεως και αναψυχής (π.χ. ταβέρνες, εστιατόρια, ψησταριές, πιτσαρίες, καφενεία, μπαρ κ.λπ.), η είσοδος εντός του καταστήματος ή στους εξωτερικούς χώρους αυτού είναι απαραίτητη, προκειμένου να διαπιστωθεί η έκδοση παραστατικού λιανικής πώλησης για την επιτόπια κατανάλωση φαγητών, ποτών, κ.λπ.

Σημειώνεται ότι από 1.1.2014 μεταξύ άλλων καταργήθηκε η υποχρέωση τήρησης ασφαλών πληροφοριών (πρόσθετα βιβλία που προβλέπονταν από τις διατάξεις του Κ.Β.Σ. ή του Κ.Φ.Α.Σ.) από όλες τις κατηγορίες υπόχρεων π.χ. ιατροί, εκπαιδευτήρια, συνεργεία κ.λ.π.. Εν όψει αυτού κατά τον έλεγχο των υπόχρεων που είχαν υποχρέωση τήρησης ασφαλών πληροφοριών, οι ελεγκτές απαιτείται να ζητούν πληροφορίες από τους εξερχόμενους πελάτες για τις υπηρεσίες που τους παρείχαν οι παραπάνω επαγγελματίες φορολογούμενοι και στη συνέχεια να ελέγχουν αν εκδόθηκαν τα προβλεπόμενα από το ν.4308/2014 παραστατικά.

Σημειώνεται ότι όταν ο μερικός επιτόπιος έλεγχος διενεργείται σε επιχειρήσεις με οργανωμένα λογιστήρια (διπλογραφικό λογιστικό σύστημα ν. 4308/2014) σε ημέρες και ώρες που το λογιστήριο αποδεδειγμένα δε λειτουργεί, ο έλεγχος πρέπει να περιορίζεται στην ορθή έκδοση των πάσης φύσεως παραστατικών διακίνησης ή πώλησης και να μη ζητά για θεώρηση τα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης, ούτε να καταλογίζονται παραβάσεις μη επίδειξης λογιστικών βιβλίων. Στην περίπτωση αυτή αν απαιτηθεί έλεγχος των τηρούμενων βιβλίων, αυτός πρέπει να γίνει σε εργάσιμη για το τμήμα του λογιστηρίου ημέρα και ώρα. Στις λοιπές περιπτώσεις που παραδίδονται τα τηρούμενα βιβλία από την επιχείρηση διενεργούμε διασταυρωτικό έλεγχο των δεδομένων από τα βιβλία με τις υποβληθείσες περιοδικές δηλώσεις Φ.Π.Α.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται η μη απόδοση ή η ανακριβής απόδοση Φ.Π.Α. και παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων. Στις περιπτώσεις αυτές θα υποδεικνύεται εγγράφως, με απλή κοινοποίηση σχετικού Σημειώματος, στον υπόχρεο να εκπληρώσει τις φορολογικές υποχρεώσεις του, υποβάλλοντας εκπρόθεσμες αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις με τις νόμιμες προσαυξήσεις. Για τα παραπάνω θα ενημερώνεται εγγράφως και η αρμόδια για τον έλεγχο Δ.Ο.Υ. (εφόσον είναι άλλης αρμοδιότητας) προκειμένου σε περίπτωση μη υποβολής των προαναφερόμενων δηλώσεων να προγραμματίσει και διενεργήσει τους σχετικούς ελέγχους.

Σε περίπτωση που από τις υποβληθείσες δηλώσεις Φ.Π.Α. επιχειρήσεων που πωλούν αγαθά ή παρέχουν υπηρεσίες που υπόκεινται σε διαφορετικούς συντελεστές Φ.Π.Α (π.χ. φαρμακεία, εστιατόρια κ.λπ.) προκύπτουν υπόνοιες μετακύλησης του Φ.Π.Α. στο χαμηλότερο συντελεστή, η αρμόδια για τον έλεγχο Δ.Ο.Υ. θα προβαίνει στις περαιτέρω δικές της ενέργειες (έκδοση εντολής μερικού ελέγχου).

Ακόμη σημειώνεται ότι η μη επιτόπια επίδειξη των δηλώσεων Φ.Π.Α. και παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων δεν αποτελεί κατ' αρχήν παράβαση. Στις περιπτώσεις αυτές θα υποδεικνύεται επίσης εγγράφως, με απλή κοινοποίηση στον επιτηδευματία ιδιαίτερου Σημειώματος, να προσκομίσει τις δηλώσεις στην αρμόδια για τον έλεγχο Δ.Ο.Υ. σε χρόνο (ημέρα κ.λπ.) που θα ορίζεται σαφώς στο Σημείωμα (σχετ. και η εγκύκλιος ΠΟΛ.1254/13.11.2001), Σε περίπτωση που δεν προσκομισθούν οι σχετικές δηλώσεις η ως άνω Δ.Ο.Υ. θα προγραμματίζει τις περαιτέρω δέουσες ελεγκτικές της ενέργειες.

Η όλη διαδικασία ελέγχου σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ολοκληρώνεται στον ελάχιστο δυνατό χρόνο.