Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινά τον δεύτερο ετήσιο κύκλο της Διαδικασίας Μακροοικονομικών Ανισορροπιών (ΔΜΑ) 2013, με τη δημοσίευση της έκθεσης του μηχανισμού επαγρύπνησης (ΕΜΕ). Σύμφωνα με την έκθεση, απαιτούνται εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις των εξελίξεων όσον αφορά τη συσσώρευση και την αποδόμηση των μακροοικονομικών ανισορροπιών σε 14 κράτη μέλη της ΕΕ: Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Κύπρο, Μάλτα, Ουγγαρία, Σλοβενία, Σουηδία και Φινλανδία.
Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Olli Rehn, αρμόδιος για τις οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις και το ευρώ, δήλωσε (28/1/2012):
«Η ΕΕ έχει εισέλθει σε μια επίπονη διαδικασία διόρθωσης των μακροοικονομικών ανισορροπιών που συσσωρεύθηκαν κατά τη δεκαετία πριν εκδηλωθεί η κρίση. Έχουν ήδη επιτευχθεί πολλά και οι μεταρρυθμίσεις αποφέρουν καρπούς. Όμως, η διαδικασία επανεξισορρόπησης απέχει πολύ από την ολοκλήρωσή της και θα διαμορφώνει το οικονομικό τοπίο για πολλά χρόνια ακόμη. Μέσω της Διαδικασίας Μακροοικονομικών Ανισορροπιών, η Επιτροπή δίνει κατευθύνσεις στα κράτη μέλη, ώστε να διασφαλίσει την υιοθέτηση κατάλληλων πολιτικών για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών και για τη θεμελίωση διατηρήσιμης ανάπτυξης, με δημιουργία θέσεων απασχόλησης.»
Στην ΕΜΕ η ανάλυση βασίζεται σε έναν πίνακα αποτελεσμάτων που περιλαμβάνει έντεκα μακροοικονομικούς δείκτες εστιαζόμενους στις εξελίξεις όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα, τον δανεισμό, τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, τις προσαρμογές και τις διασυνδέσεις με τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον πίνακα αποτελεσμάτων ως σημείο εκκίνησης, η Επιτροπή αξιολογεί τη μακροοικονομική κατάσταση, αντλώντας στοιχεία από πρόσθετες πληροφορίες και δείκτες και λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις ειδικές συνθήκες κάθε χώρας. Στην ΕΜΕ, η Επιτροπή εντοπίζει κράτη μέλη στα οποία η μακροοικονομική κατάσταση χρειάζεται περαιτέρω εξέταση, με εμπεριστατωμένη επισκόπηση, χωρίς να προδικάζονται τα αποτελέσματα. Μόνον μετά τις εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις την προσεχή άνοιξη, θα αποφανθεί η Επιτροπή σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικών ή μη ανισορροπιών και θα προβεί σε συστάσεις ενδεδειγμένης πολιτικής.
Από την ΕΜΕ προκύπτει σαφώς ότι σημειώνεται πρόοδος στην προσαρμογή των μακροοικονομικών ανισορροπιών. Τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών εμφανίζουν μείωση στις χώρες με τις μεγαλύτερες εξωτερικές ανισορροπίες, στηριζόμενη σε βαθμιαία βελτιούμενες εξαγωγικές επιδόσεις και σε ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ενώ είναι σε εξέλιξη η διόρθωση στην αγοράς κατοικίας. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία επανεξισορρόπησης, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη μακροπρόθεσμα, απέχει ακόμη πολύ από την ολοκλήρωσή της. Βραχυπρόθεσμα, θα εξακολουθήσει να επιβαρύνει την ανάπτυξη και την απασχόληση σε αρκετές χώρες. Η πραγματοποιούμενη προσαρμογή περιλαμβάνει στοιχεία τόσο κυκλικού όσο και διαρθρωτικού χαρακτήρα, αν και στις περισσότερες χώρες φαίνεται να επικρατούν οι διαρθρωτικές διορθώσεις. Παράλληλα με την προσαρμογή στα κράτη μέλη με μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τα εξωτερικά ισοζύγια αρκετών κρατών μελών που εμφανίζουν πλεόνασμα παρουσιάζουν διαρκή υποχώρηση, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Από την αυξανόμενη βαρύτητα της εγχώριας ζήτησης στην οικονομική δραστηριότητα των πλεονασματικών χωρών και τις σχετικά δυναμικές αυξήσεις των αμοιβών προκύπτει ότι η συμβολή των πλεονασματικών χωρών στη διαδικασία επανεξισορρόπησης ενδέχεται να αυξηθεί κατά τα επόμενα χρόνια.
Τα 14 κράτη μέλη για τα οποία η Επιτροπή θα κινήσει τη διαδικασία εμπεριστατωμένης επισκόπησης αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις και δυνητικούς κινδύνους. Για δώδεκα από αυτά, διενεργήθηκε ήδη εμπεριστατωμένη ανάλυση στη ΔΜΑ 2012, και διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν ανισορροπίες – διαφορετικής φύσεως και σοβαρότητας. Στις χώρες αυτές δόθηκαν πολιτικές κατευθύνσεις μέσω των ειδικών συστάσεων για κάθε χώρα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (MEMO/12/388), τον Μάιο. Η Επιτροπή θεωρεί χρήσιμο να εξετάσει πάλι ενδελεχώς τους συναφείς κινδύνους και την σημειούμενη πρόοδο όσον αφορά τη διόρθωση των ανισορροπιών στα εν λόγω κράτη μέλη. Στην περίπτωση της Μάλτας και των Κάτω Χωρών, θα είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται εμπεριστατωμένη επισκόπηση στο πλαίσιο της ΔΜΑ.
Οι χώρες που υπόκεινται σε εποπτεία, στο πλαίσιο προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής που χρηματοδοτούνται από επίσημες πηγές, δεν αξιολογούνται στην ΕΜΕ. Οι εν λόγω χώρες είναι η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ρουμανία. Με την προσέγγιση αυτή αποφεύγεται η επικάλυψη των διαδικασιών και των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων, πράγμα το οποίο συνάδει με τα προβλεπόμενα στην πρόταση της Επιτροπής, τη λεγόμενη «δέσμη δύο μέτρων», που εστιάζεται στους μηχανισμούς εποπτείας στη ζώνη του ευρώ. Η Ισπανία εξετάζεται στην ΕΜΕ, εφόσον η επίσημη χρηματοδότηση που παρέχεται προορίζεται ειδικά για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Εξετάζονται επίσης η Κύπρος και η Ουγγαρία, αφού δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις για χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής.
Επόμενα βήματα
Τα συμπεράσματα της έκθεσης του μηχανισμού επαγρύπνησης θα συζητηθούν στο πλαίσιο της Ευρωομάδας και του Συμβουλίου ECOFIN. Η Επιτροπή διαβιβάζει επίσης την έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η Επιτροπή θα εκπονήσει τις ειδικές εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις για κάθε χώρα, οι οποίες αναμένεται να δημοσιευθούν την άνοιξη, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Πλαίσιο
Η Διαδικασία Μακροοικονομικών Ανισορροπιών (ΔΜΑ) καθιερώθηκε με τη δέσμη νομοθετικών μέτρων, την αποκαλούμενη «εξάδα», η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 13 Δεκεμβρίου 2011 (MEMO/11/898), με σκοπό την ενίσχυση της δημοσιονομικής και μακροοικονομικής εποπτείας στην ΕΕ. Η εποπτεία στο πλαίσιο της ΔΜΑ αποτελεί μέρος του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», που διασφαλίζει ολοκληρωμένο και μελλοντοστρεφή συντονισμό της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ.
Η ΔΜΑ έχει δύο σκέλη: το προληπτικό και το διορθωτικό. Το προληπτικό σκέλος παρέχει στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο τη δυνατότητα να απευθύνουν συστάσεις σε πρώιμο στάδιο, προτού διογκωθούν υπερβολικά οι ανισορροπίες. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, εφαρμόζεται το διορθωτικό σκέλος και ενεργοποιείται η Διαδικασία Υπερβολικών Ανισορροπιών. Προκειμένου να διασφαλιστεί η εφαρμογή της διαδικασίας αυτής, είναι δυνατόν να επιβληθούν χρηματοοικονομικές κυρώσεις στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ.
Για περισσότερες πληροφορίες:
http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/documents/alert_mechanism_report_2012-11_en.pdf
