Η φορολογία πετρελαίου για γεωργική χρήση στην ελληνική και ευρωπαϊκή γεωργία

Του Νικόλαου Μπούσιου*

Το πετρέλαιο για γεωργική χρήση επιβαρύνει σημαντικά το κόστος της γεωργικής παραγωγής στη χώρα μας.  Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat κατά την περίοδο 2008-2017 η δαπάνη πετρελαίου για γεωργικούς σκοπούς αποτελεί στην Ελλάδα το 14,9 % των συνολικών δαπανών παραγωγής (ή το 19,8% των εισροών), ενώ στην ΕΕ-28 αποτελεί το 4,2% των συνολικών δαπανών παραγωγής (ή το 5,6 % των εισροών). Επιπλέον, για την ίδια χρονική περίοδο, για την παραγωγή γεωργικού προϊόντος αξίας 100 € ο Έλληνας γεωργός πληρώνει για πετρέλαιο 9,7 € ενώ ο Ευρωπαίος γεωργός πληρώνει μόνο 3,3 €.

Ο λόγος για τον οποίο το πετρέλαιο στη γεωργία είναι ακριβό στη χώρα μας, σε σύγκριση με τις χώρες – μέλη της ΕΕ-28, οφείλεται στην υψηλή φορολογία του. Στη χώρα μας στην τιμή του πετρελαίου επιβάλλονται οι εξής φόροι:

1. Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης Πετρελαίου, που ανέρχεται σήμερα στα 410€ ανά 1000 λίτρα πετρελαίου. Ο φόρος αυτός επιβλήθηκε με την Οδηγία 2003/96/ΕΚ που αφορά στο πλαίσιο φορολόγησης των ενεργειακών προϊόντων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ορίζει σαν ελάχιστο φορολογικό συντελεστή τα 21 € ανά 1000 λίτρα για πετρέλαιο κίνησης  (άρθρο 8, παρ. 2) και θέρμανσης (άρθρο 9, παρ.1.)
2. Το Ειδικό Τέλος Δικαιωμάτων Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών, που ανέρχεται στα 0,5% και επιβάλλεται επί του αθροίσματος της τιμής διυλιστηρίου και του ΕΦΚ. Θεσπίστηκε με τον ν.2093/92 (άρθρο 9) ως κίνητρο για την πάταξη του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής.
3. Το ανταποδοτικό τέλος υπέρ της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας που ορίζεται ετησίως με απόφαση της ΡΑΕ και σήμερα ανέρχεται στα 0,20 € ανά 1000 λίτρα πετρελαίου.
4. Η εισφορά Ειδικού Λογαριασμού Πετρελαιοειδών, που ανέρχεται στο 1,2% της τιμής διυλιστηρίου και σκοπό έχει την κάλυψη των αναγκών σε προβληματικές περιοχές και για κοινωφελείς σκοπούς,
5. Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας, που ανέρχεται στο 24%.

Ο ΕΦΚ πετρελαίου και ο ΦΠΑ αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της φορολογίας  πετρελαίου για γεωργική χρήση. Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται ο συντελεστής του ΕΦΚ και ο συντελεστής ΦΠΑ για το γεωργικό πετρέλαιο στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28, για το έτος 2019.

Στο Διάγραμμα 1 παρουσιάζεται ο συντελεστής του ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης για γεωργική χρήση για το έτος 2019. Οι χώρες με το μεγαλύτερο συντελεστή είναι η Ολλανδία (496 €/1000 λίτρα), η Ελλάδα (410 €/1000 λίτρα) και η Αυστρία (397 €/1000 λίτρα).  Οι χώρες με το μικρότερο συντελεστή είναι το Βέλγιο (0 €/1000 λίτρα), το Λουξεμβούργο  (0 €/1000 λίτρα) και η Κύπρος (21 €/1000 λίτρα). Ο συντελεστής στην ΕΕ-28 είναι 190 €/1000 λίτρα πετρελαίου κίνησης.

Στο Διάγραμμα 2 παρουσιάζεται ο συντελεστής του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης για επιχειρηματική χρήση για το έτος 2019. Οι χώρες με το μεγαλύτερο συντελεστή είναι η Ολλανδία (496 €/1000 λίτρα), η Εσθονία (493 €/1000 λίτρα ) και η Ελλάδα (410 €/1000 λίτρα).  Οι χώρες με το μικρότερο συντελεστή είναι το Λουξεμβούργο (10 €/1000 λίτρα), το Βέλγιο (17 €/1000 λίτρα) και η Λιθουανία  (21 €/1000 λίτρα). Ο συντελεστής στην ΕΕ-28 είναι 202 €/1000 λίτρα πετρελαίου θέρμανσης.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ολλανδία η οποία εμφανίζει τον υψηλότερο συντελεστή ΕΦΚ Πετρελαίου για γεωργική χρήση χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο φυσικό αέριο. Η δαπάνη του φυσικού αερίου ανέρχεται σε ποσοστό 3,5% επί της αξίας της γεωργικής της παραγωγής, ενώ όλες οι άλλες χώρες έχουν πολύ μικρή επιβάρυνση για την εν λόγω δαπάνη.

Στο Διάγραμμα 3 παρουσιάζεται ο συντελεστής του ΦΠΑ πετρελαίου για γεωργική χρήση για το έτος 2019. Οι χώρες με το μεγαλύτερο συντελεστή είναι η Ουγγαρία (27%), η Σουηδία, η Κροατία & η Δανία (25%) και η Φιλανδία με την Ελλάδα (24%).  Οι χώρες με το  μικρότερο συντελεστή είναι η Ιταλία (10%), η Πορτογαλία (13%) και η Ιρλανδία (13,5%). Ο συντελεστής ΦΠΑ για την ΕΕ-28 είναι 20%.

Από τα ανωτέρω  προκύπτει με σαφήνεια  ότι η φορολογία του πετρελαίου για γεωργική χρήση στη χώρα μας είναι είναι αρκετά υψηλή σε σχέση με εκείνη στην ΕΕ-28. Ειδικότερα, ο συντελεστής ΕΦΚ πετρελαίου για γεωργική χρήση είναι διπλάσιος από εκείνον στην ΕΕ-28, ενώ ο ΦΠΑ είναι κατά 4 μονάδες μεγαλύτερος από εκείνον στην ΕΕ-28. 

Η μείωση της φορολογίας πετρελαίου για γεωργική χρήση στα επίπεδα του μέσου όρου της ΕΕ-28 θα συμβάλλει στη μείωση τους κόστους παραγωγής, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας των γεωργικών προϊόντων καθώς και  στην αύξηση του γεωργικού εισοδήματος. Τελικά, η φορολόγηση του επιπλέον γεωργικού εισοδήματος θα συνεισφέρει στην αύξηση των φορολογικών εσόδων.

Από την άλλη πλευρά, η μείωση της φορολογίας πετρελαίου για γεωργική χρήση θα επιφέρει ενδεχομένως μείωση των βραχυπρόθεσμων φορολογικών εσόδων της Κυβέρνησης. Αυτό  είναι όμως ένα γενικότερο θέμα που έχει να κάνει με την επιλογή οικονομικής πολιτικής και συνοψίζεται στο ερώτημα: Ορθολογική διαχείριση και συγκράτηση των κρατικών δαπανών ή διατήρηση της φορολογίας σε υψηλά επίπεδα; 

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότερες χώρες του κόσμου από το 2014 και μετά μειώνουν τους  φορολογικούς συντελεστές σε αντίθεση με τη χώρα μας η οποία, σύμφωνα με τη μελέτη Revenue Statistics 1965-2017 του ΟΟΣΑ, τους αυξάνει.

Η φιλοσοφία και τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας Κυβέρνησης για μείωση της φορολογίας στους ιδιώτες και στις επιχειρήσεις βρίσκονται προς τη σωστή κατεύθυνση και αναμένεται  να ενισχυθούν περαιτέρω.

*Προϊστάμενος του τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και Περιβάλλοντος

Γενική Γραμματεία Συντονισμού του Κυβερνητικού Έργου