Της Εύας Λιλιοπούλου
Λογίστρια Φοροτεχνικός
Μέλος του Δ.Σ της Ε.Φ.Ε.Ε Ν. Ημαθίας.
Βήμα 1ο
Κανόνες επιλογής - «Επιλέγω Ελευθέρα»
α) Υπάρχουν έξι (6) κατηγορίες σταθερών ασφαλίστρων [ Τα συνολικά μηνιαία ασφάλιστρα της πρώτης ανέρχονται σε 121 ευρώ και της έκτης σε 324 ευρώ].
Κάθε κατηγορία αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό ύψος συντάξιμων αποδοχών, με βάση τις οποίες καθορίζεται και το ύψος της μελλοντικής «ανταποδοτικής σύνταξης».
β) Οι Ασφαλισμένοι, επιλέγουν ελεύθερα όποια κατηγορία θέλουν [ Δηλαδή ο υπολογισμός αποσυνδέεται από το εισόδημα και τα χρόνια ασφάλισης ] .
Σε περίπτωση που δεν επιλέξουν ασφαλιστική κατηγορία κατατάσσονται υποχρεωτικά στην πρώτη ασφαλιστική κατηγορία.
Οι ασφαλισμένοι κατατάσσονται υποχρεωτικά για τον κλάδο υγείας στην ίδια ασφαλιστική κλάση με την κύρια σύνταξη.
γ) Η επιλογή γίνεται κάθε έτος και κάθε φορά, αν θέλουμε, μπορούμε να αλλάζουμε κατηγορία. Η μεταβολή της ασφαλιστικής κατηγορίας δύναται να υποβληθεί οποτεδήποτε, σε κάθε περίπτωση όμως η μετάταξη θα γίνεται από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από την υποβολή της αίτησης.
Προσοχή : Η απόφαση όμως είναι δεσμευτική, για όλο το έτος.
δ) Οι ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών, ακολουθούν τριετή μεταβατική περίοδο ( 2020-2021-2022 ).
Επισήμανση :
Αγρότες ( για τους σκοπούς της Ασφάλισης ) θεωρούνται : «Τα πρόσωπα που ασκούν αγροτική απασχόληση και βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων υπάγονται στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, με εξαίρεση τους εκμεταλλευτές φωτοβολταϊκών συστημάτων, τους εργάτες γης που αμείβονται με εργόσημο, τους επαγγελματοβιοτέχνες που υπάγονται στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ με εισοδηματικά - πληθυσμιακά κριτήρια και τους ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων ». ( υπό ψήφιση νομοσχέδιο, άρθρο 22 Αντικατάσταση του άρθρου 2 του ν. 4387/2016)
Βήμα 2ο
Ασφαλιστικές Κλάσεις προς επιλογή και ετήσιο κόστος αυτών
Ποσά μηνιαίων εισφορών για το έτος 2020 (Ποσά σε ευρώ )
Οι ασφαλιστικές κλάσεις των αγροτών θα αυξάνονται τα επόμενα έτη, ως εξής :
α) Το έτος 2021, οι μηνιαίες εισφορές ανά κατηγορία, θα διαμορφωθούν ως εξής: (1) 123, (2) 147, (3) 177, (4) 212, (5) 254 και (6) 332 ευρώ
Μηνιαία αύξηση από 2 έως 8 ευρώ, ανάλογα την κατηγορία.
β) Το έτος 2022, οι μηνιαίες εισφορές ανά κατηγορία, θα διαμορφωθούν ως εξής: (1)125, (2) 150, (3) 180, (4) 216, (5) 260 και (6) 339 ευρώ.
Μηνιαία αύξηση από 2 έως 7 ευρώ, ανάλογα την κατηγορία.
γ) Τα έτη 2023 και 2024, η προσαύξηση θα γίνεται κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή, του προηγούμενου έτους.
δ) Από το 2025 και μετά, η προσαύξηση κατ’ έτος θα γίνεται κατά τον δείκτη μεταβολής μισθών.
ε)Προσοχή : Υπάρχει σταθεροποίηση της εισφοράς υγείας σε ενιαίο ποσό από την δεύτερη ασφαλιστική κατηγορία και άνω.
Βήμα 3ο
Υπολογισμός της Φορολογικής Ωφέλειας σε περίπτωση επιλογής κατηγορίας ανώτερης της πρώτης
Ως γνωστόν οι Ασφαλιστικές Εισφορές, εκπίπτουν, εφόσον καταβληθούν, από τα ακαθάριστα έσοδα του αγρότη.
Η φορολογική ωφέλεια εξαρτάται από το ύψος του φορολογητέου εισοδήματος, με βάση την κατωτέρω κλίμακα, που ισχύει από 1/1/2020 :
Εισόδημα σε ευρώ Φορολογικός συντελεστής
0-10.000 9%
10.001-20.000 22%
20.001-30.000 28%
30.001-40.000 36%
40.001 - 44%
Επίσης, πρέπει να υπολογιστεί και η «Εισφορά Αλληλεγγύης», η οποία υπολογίζεται με βάση την κατωτέρω κλίμακα :
Εισόδημα Εισφορά Αλληλεγγύης
0 – 12.000 0%
12.001 - 20.000 2,20%
20.001 - 30.000 5,00%
30.001 - 40.000 6,50%
40.001 - 65.000 7,50%
65.001 - 220.000 9,00%
>220.000 10,00%
Παράδειγμα :
Αν κάποιος ασφαλισμένος, το έτος 2020 έχει εισόδημα (κέρδος ), προ ασφαλιστικών εισφορών 35.000 ευρώ, και επιλέξει την ανώτερη κατηγορία ( 6η ) τότε :
α) Θα πληρώσει ετήσιες ασφαλιστικές εισφορές 3.888
β) Θα έχει παράλληλα φορολογική ωφέλεια, σε σχέση αν εντασσόταν στην πρώτη κατηγορία = (3.888-1.452 ) = 2.436 Χ ( 36% + 6,50% = 42,50% ) = 1.035 ευρώ.
Δηλαδή κατ΄ ουσία θα υπάρξει «επιδότηση», στην συγκεκριμένη περίπτωση κατά 42,50%.
Βήμα 4ο
Παράγοντες που διαμορφώνουν το ύψος της Σύνταξης
Η Σύνταξη αποτελείται από δύο μέρη :
α) Από την «Εθνική σύνταξη»: Το ποσό της σύνταξης που χρηματοδοτείται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, η οποία λειτουργεί αναδιανεμητικά, εξασφαλίζοντας υψηλότερες συντάξιμες αποδοχές από όσες θα δικαιολογούσε η αυστηρή ανταποδοτικότητα. Η Εθνική Σύνταξη καταβάλλεται, υπό την προϋπόθεση θεμελίωσης δικαιώματος σύνταξης.
Η εθνική σύνταξη ορίζεται σε τριακόσια ογδόντα τέσσερα (384) ευρώ μηνιαίως και καταβάλλεται ακέραια εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. ( Άρθρο 7, του 4387/2016 )
β) Από την « Ανταποδοτική Σύνταξη».Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο οι ασφαλισμένοι κύριας ασφάλισης, οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης δικαιούνται ανταποδοτικό μέρος σύνταξης που προκύπτει από
· τις συντάξιμες αποδοχές του άρθρου 28 του ν. 4387/2016,
· τον χρόνο ασφάλισης όπως ορίζεται στο άρθρο 34 του ν. 4387/2016 και
· τα κατ' έτος ποσοστά αναπλήρωσης υπολογιζόμενα επί των συντάξιμων αποδοχών του πίνακα της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 4387/2016.
Για τους αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και τα υπαγόμενα πρόσωπα στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ ως συντάξιμες αποδοχές για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους σύνταξης της κύριας ασφάλισής τους λαμβανόταν υπ' όψιν το εισόδημα καθ' όλη την διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου το οποίο υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές.
Με την προτεινόμενη διάταξη του υπό ψήφιση νόμου, αποσαφηνίζεται ο τρόπος υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης των αυτοαπασχολούμενων, των ελεύθερων επαγγελματιών και των ασφαλισμένων στον πρώην ΟΓΑ. Πιο συγκεκριμένα:
Για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ και για το χρονικό διάστημα έως 31.12.2019 εφαρμόζεται ο συντελεστής 0,18, για το χρονικό διάστημα από 1.1.2020 έως 31.12.2020 ο συντελεστής 0,19, και για το χρονικό διάστημα από 1.1.2021 έως 31.12.2021 εφαρμόζεται ο συντελεστής 0,195.
Περαιτέρω προσδιορίζονται οι συντάξιμες αποδοχές για τους ασφαλισμένους στον πρώην ΟΓΑ με χρόνο ασφάλισης πριν τη δημιουργία του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών όπου, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα νομοθεσία, δεν προβλέπονταν καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.
Για αυτόν τον χρόνο ασφάλισής τους ως μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές ορίζεται το 70% του κατώτατου μισθού.
( υπό ψήφιση νομοσχέδιο, άρθρο 28 Αντικατάσταση του άρθρου 28 του ν. 4387/2016)
Επισημάνσεις
(1) Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας επηρεάζει μόνο την «ανταποδοτική σύνταξη»
(2) Η σύνταξη, θα υπολογιστεί κατά ένα μέρος με βάση τις εισφορές, που έχουν ήδη καταβληθεί και κατά ένα μέρος με βάση με τις βάση τις εισφορές, που θα καταβληθούν.
(3)Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, ο τρόπος υπολογισμού είναι σύνθετος και άρα : για να υπολογίσει κάποιος το ποσό της επιπλέον σύνταξης που θα λάβει, επιλέγοντας κατηγορία ασφαλιστικών εισφορών ανώτερη της πρώτης, θα πρέπει να αναζητήσει εξειδικευμένες συμβουλές.
Βήμα 5ο
Επιλογή Ασφαλιστικής Κλάσης και σχετική Δήλωση
α) Κριτήρια Επιλογή Ασφαλιστικής Κατηγορίας
(1) Προυπάρχουσα «ασφαλιστική κατάσταση» και σύνταξη που θα πάρει κάποιος, με βάση την επιλογή της ασφαλιστικής κατηγορίας.
Απαραίτητή προϋπόθεση για τον υπολογισμό αυτό είναι να γνωρίζουμε :
(i) τα έτη ασφάλισης που έχει ο ασφαλισμένος και
(ii) Oι ασφαλιστικές εισφορές, που έχει ήδη καταβάλει ο ασφαλισμένος.
Όπως αναφέρουμε και ανωτέρω για να γίνει ο υπολογισμός αυτός, χρειάζεται εξειδικευμένος υπολογισμός, για τον κάθε ασφαλισμένο. Ο υπολογισμός αυτός γίνεται με βάση το άρθρο 28 Αντικατάσταση του άρθρου 28 του ν. 4387/2016, του υπό ψήφιση νομοσχέδιου)
(2) Ύψος ετήσιου πραγματικού Εισοδήματος
Πριν ο αγρότης επιλέξει κατηγορία ασφαλιστικών εισφορών ανώτερη της πρώτης, θα πρέπει να λάβει υπόψη του το πραγματικό εισόδημά του ( Φορολογητέο Εισόδημα συν Αφορολόγητα ποσά ( επιδοτήσεις )) , ώστε να δει αν μπορεί να ανταπεξέλθει στην δαπάνη αυτή.
(3) Ύπαρξη Ρευστότητας – Δυνατότητα εμπρόθεσμης πληρωμής των εισφορών, που αντιστοιχούν στην ασφαλιστική κατηγορία, που επιλέχθηκε.
Πριν ο αγρότης επιλέξει κατηγορία ασφαλιστικών εισφορών ανώτερη της πρώτης, θα πρέπει να λάβει υπόψη του το συνολικό διαθέσιμο εισόδημά του ( πραγματικό Εισόδημα, συν : αποταμιεύσεις, μείον: δάνεια ( προσωπικά και επιχειρηματικά ) , επενδύσεις που σκοπεύει να κάνει, κ.λπ ) , για τον επόμενο χρόνο.
Επισήμανση :
Σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής των ασφαλιστικών εισφορών, αφενός επιβάλλονται πρόστιμα και προσαυξήσεις και αφετέρου τα έξοδα αυτά δεν εκπίπτουν φορολογικά στο έτος που αφορούν αλλά στο έτος που πληρώθηκαν.
(4) Συμπληρωματική ( Ιδιωτική ) Ασφάλιση
Τυχόν ύπαρξη και Ιδιωτικής ασφάλισης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.
(5)Υποχρέωση ασφάλισης και άλλων μελών της οικογένειας του αγρότη
Ύπαρξη τυχόν μελών της οικογένειας, που δεν έχουν δική τους αγροτική εκμετάλλευση, αλλά πρέπει να πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές, θα επιβαρύνει την αγροτική εκμετάλλευση και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη .
(6) Λόγοι Ασφάλειας, στο μέλλον
Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι : Μια μεγαλύτερη σύνταξη διασφαλίζει, μια καλύτερη ζωή, όταν κάποιος σταματήσει να εργάζεται, ιδιαίτερα αγρότες που δεν έχουν και άλλες πηγές εισοδημάτων (π.χ ενοίκια κ.λπ ).
Σημειώνουμε ότι : Οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, εφόσον συνεχίζουν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ ανεξαρτήτως του ύφους του εισοδήματος τους, εξαιρούνται από την περικοπή της σύνταξης τους ( υπό ψήφιση νομοσχέδιο, άρθρο 27 )
β) Χρονοδιάγραμμα - Δήλωση επιλογής Ασφαλιστικής Κατηγορίας και Προθεσμία Καταβολής των Ασφαλιστικών Εισφορών του Ιανουαρίου 2020
· 28 Φεβρουαρίου 2020 : Ψήφιση του νομοσχεδίου και άνοιγμα της «πλατφόρμας». Η επιλογή γίνεται από την διαδικτυακή πλατφόρμα του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr/epilego/), μέσω της οποίας οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες, ακολουθώντας τα αναλυτικά βήματα που θα έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα . Όσοι δεν επιλέξουν ασφαλιστική κατηγορία, θα ενταχθούν αυτομάτως στην ελάχιστη υποχρεωτική κατηγορία για όλο το τρέχον έτος.
· 13 Μαρτίου 2020 : Λήξη της προθεσμίας επιλογής.
· 16 Μαρτίου 2020 : Έκδοση ειδοποιητηρίων για τις εισφορές του μηνός Ιανουαρίου 2020
· 20 Μαρτίου 2020 : Λήξη της προθεσμίας πληρωμής των εισφορών του μηνός Ιανουαρίου 2020.
(Με βάση το Δελτίο Τύπου της 26-02-2020, του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων)
γ) Επισημάνσεις
(1) Η Ευθύνη της Επιλογής ανήκει στον ίδιο τον Ασφαλισμένο. Κάποιος αγρότης που θέλει να μελετήσει επισταμένως το ζήτημα πρέπει να αναζητήσει εξειδικευμένες συμβουλές.
Γενικά ένας αγρότης με χαμηλό εισόδημα, θα πρέπει να ασφαλίζεται στην πρώτη κατηγορία, ενώ ένας αγρότης με υψηλό εισόδημα θα πρέπει ίσως, να ασφαλίζεται στις ανώτερες κατηγορίες.
(2) Η ίδια φυσικά μεθοδολογία ( υπάρχουν επιμέρους μικρές διαφοροποιήσεις ), ισχύει και για τους Ελεύθερους Επαγγελματίες και γενικά τους αυτοαπασχολούμενους.
(3) Εκτιμώ ότι εμείς ως λογιστές, εφόσον εμπλεκόμαστε στην διαδικασία επιλογής της Ασφαλιστικής κατηγορίας, πρέπει να αναζητήσουμε έγγραφη εντολή από τον ασφαλισμένο, για την κατηγορία που επιλέγει.