Ενίσχυση για την ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ

Για να ενισχυθεί η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χάραξε στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές συνεργαζόμενη με τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας.
 

Ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ έχει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης και μπορεί να συμβάλει στην αποφυγή της υπερεκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων. Οι κατευθυντήριες γραμμές που παρουσιάζονται σήμερα θα συμβάλουν στον συντονισμό των προσπαθειών σε όλα τα κράτη μέλη. Δεν δημιουργούν νέες νομικές υποχρεώσεις αλλά προβλέπουν μια σειρά εθελοντικών μέτρων τα οποία τα κράτη μέλη, η Επιτροπή και οι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να λάβουν για την προώθηση ενός οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμου κλάδου και την παροχή στους καταναλωτές υγιών και υψηλής ποιότητας αλιευτικών προϊόντων.

Όπως υπογραμμίζεται στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής — που βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο των διαπραγματεύσεων — ο κλάδος της υδατοκαλλιέργειας μπορεί να συμβάλει στην κάλυψη του χάσματος μεταξύ της ολοένα αυξανόμενης κατανάλωσης αλιευτικών προϊόντων και της εξάντλησης των αλιευτικών αποθεμάτων. Πράγματι, μπορεί να προσφέρει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στην υπεραλίευση και να δημιουργήσει οικονομική μεγέθυνση και απασχόληση τόσο στις παράκτιες όσο και στις εσωτερικές περιοχές.Σε άλλα μέρη του κόσμου ο εν λόγω κλάδος γνωρίζει άνθηση. Γενικά, στην ΕΕ, ο κλάδος παρουσιάζει στασιμότητα, εν μέρει λόγω των αργών διαδικασιών αδειοδότησης και εν μέρει λόγω της διοικητικής αναποτελεσματικότητας σε διάφορα επίπεδα.

«Σήμερα, η απόκτηση άδειας για νέα μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας μπορεί να διαρκέσει έως τρία έτη, κάτι το οποίο προφανώς αποτρέπει τους επενδυτές» δήλωσε η Επίτροπος Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας κα Μαρία Δαμανάκη. «Θέλω να συνεργαστώ με τα κράτη μέλη με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας του εν λόγω τομέα στηρίζοντας την προσπάθεια αυτή στο υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος που υπάρχει σήμερα».

Η Επιτροπή, σε στενή διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, έχει προσδιορίσει τέσσερις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας: την αναγκαιότητα για τη μείωση της γραφειοκρατίας και της αβεβαιότητας για τους επιχειρηματίες του κλάδου· την αναγκαιότητα να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε χώρο και σε ύδατα· την ανάγκη για αύξηση της ανταγωνιστικότητας του τομέα·  και την ανάγκη για βελτίωση των συνθηκών ισότιμου ανταγωνισμού μέσω της αξιοποίησης του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος των προϊόντων αλιείας «παραγωγής ΕΕ».

Οι κατευθυντήριες γραμμές αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις αυτές και προβλέπουν συνδυασμό μέτρων, όπως απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών, χωροταξικό σχεδιασμό, οργάνωση της αγοράς, διαφοροποίηση, καλύτερη επισήμανση και ενημέρωση ώστε να βοηθηθούν οι δυνάμεις της αγοράς με στόχο την αξιοποίηση του δυναμικού στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ. Παραδείγματος χάριν:

-   Η Επιτροπή θα συντονίσει ένα εγχείρημα που θα αφορά τον εντοπισμό των βέλτιστων πρακτικών για τη μείωση του χρόνου που απαιτεί η χορήγηση αδειών για την έναρξη δραστηριοτήτων νέας επιχείρησης υδατοκαλλιέργειας
-    Η Επιτροπή προωθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά τον χωροταξικό σχεδιασμό που θα επιτρέψει στους ιχθυοκαλλιεργητές να εξασφαλίσουν κατάλληλη πρόσβαση σε χώρο και σε ύδατα, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στις λοιπές οικονομικές δραστηριότητες.
 -   Η ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια προσφέρει υψηλής ποιότητας προϊόντα που συμμορφώνονται με τα υψηλότερα πρότυπα όσον αφορά την υγεία των καταναλωτών, την προστασία του περιβάλλοντος και την καλή μεταχείριση των ζώων. Αυτό συνεπάγεται επιπτώσεις στο κόστος για τους παραγωγούς, αλλά η κατάλληλη ενημέρωση για την ποιότητα των προϊόντων, όπως είναι η επισήμανση, μπορεί να την μετατρέψει σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και να οδηγήσει στη βελτίωση της εικόνας των καταναλωτών για τα εν λόγω προϊόντα.

Επόμενο βήμα

Οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές συνδέονται με την προτεινόμενη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ), η οποία αποσκοπεί στην προαγωγή της υδατοκαλλιέργειας μέσω της γνωστής ως «ανοικτής μεθόδου συντονισμού». Με βάση τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές, και με την επιφύλαξη της έκβασης των διαπραγματεύσεων για τη μεταρρύθμιση της ΚΑλΠ, τα κράτη μέλη θα καταρτίσουν τα πολυετή εθνικά στρατηγικά σχέδια, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές συνθήκες εκκίνησης, τις προκλήσεις και το δυναμικό κάθε χώρας. Η Επιτροπή θα συμβάλει στο συντονισμό των δραστηριοτήτων, στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών και στην παροχή περαιτέρω καθοδήγησης σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμβιβαστούν, στην πράξη, οι οικονομικές δραστηριότητες με τη νομοθεσία της ΕΕ.

Ιστορικό

Το 2010, η αξία της παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ ήταν 3,1 δισεκ. ευρώ για 1,26 εκατομμύρια τόνους παραγωγής. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 2 % της παγκόσμιας παραγωγής υδατοκαλλιέργειας. Η παραγωγή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ παρέμεινε στάσιμη κατά την τελευταία δεκαετία, ενώ σε άλλες περιοχές — ιδίως στην Ασία — σημειώθηκε πολύ ταχεία ανάπτυξη του τομέα.

Σήμερα, το 10 % της κατανάλωσης αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια, 25 % από αλιεία στην ΕΕ και το 65 % από εισαγωγές από τρίτες χώρες (εισαγωγές στις οποίες περιλαμβάνονται προϊόντα τόσο της αλιείας όσο και της υδατοκαλλιέργειας)· το χάσμα μεταξύ της κατανάλωσης και της παραγωγής προϊόντων αλίευσης αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, και η υδατοκαλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στη συμπλήρωσή του. Κάθε ποσοστιαία μονάδα τρέχουσας κατανάλωσης στην ΕΕ που παράγεται εσωτερικά μέσω υδατοκαλλιέργειας μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία από 3.000 έως 4.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.