Τη σειρά επιβάρυνσης κατά την εκκαθάριση τραπεζών και την ανακεφαλαιοποίησή τους από τον ESM συζητούν οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ, επιχειρώντας να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για την τραπεζική ένωση.
Η κατανομή των βαρών σε περίπτωση εκκαθάρισης προβληματικών τραπεζών και η ανακεφαλαιοποίησή τους βρίσκονται στο επίκεντρο του σημερινού Ecofin. Λίγο πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ καταβάλλουν προσπάθειες να γεφυρώσουν τις διαφορές τους στο ζήτημα της τραπεζικής ένωσης.
Στις Βρυξέλλες επικρατεί αισιοδοξία για επίτευξη συμφωνίας, όπως προκύπτει από σημερινές πληροφορίες εκπροσώπων του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν φαν Ρόμπεϊ. Η αισιοδοξία οφείλεται μεταξύ άλλων και στα πιεστικά χρονικά περιθώρια. Η απόφαση πρέπει να ληφθεί το αργότερο την αποψινή νύχτα, καθώς σε διαφορετική περίπτωση το Ευρωκοινοβούλιο, ενόψει των εκλογών του χρόνου, δεν θα προλάβει να «περάσει» όλες τις νομοθετικές πράξεις για την ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση.
Η σημερινή απόφαση θα είναι καθοριστικού χαρακτήρα, καθώς θα συγκεκριμενοποιήσει τη σειρά επιβάρυνσης για τη διάσωση τραπεζών. Όλοι συμφωνούν μέχρι στιγμής ότι πρώτοι θα πρέπει να πληρώνουν οι μέτοχοι της προς εξυγίανση τράπεζας, στη συνέχεια οι ομολογιούχοι χωρίς ασφαλιστική κάλυψη και οι πιστωτές. Η πρόταση της Κομισιόν, που υποστηρίζεται από τις περισσότερες χώρες, ζητά να επιβαρύνονται στη συνέχεια όσοι διαθέτουν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Με αυτήν την πρόταση δεν συμφωνεί η Γαλλία, που δεν επιθυμεί να χαλάσει το κλίμα στις αγορές φοβίζοντας τους καταθέτες. Η Γαλλία ζητά να μην επιβαρύνονται ούτε οι μεγαλοκαταθέτες, αλλά και να μην αγγίζονται οι καταθέσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η τραπεζική ένωση διχάζει τις χώρες-μέλη
Το γεγονός ότι τόσο οι δανειολήπτριες όσο και οι πιστώτριες χώρες είναι μέλη της ευρωζώνης καθιστά ακόμα πιο δύσκολη την επίλυση της κρίσης. Οι χώρες του Νότου θα προτιμούσαν την έκδοση ευρωομολόγων έτσι ώστε να τερματιστούν οι κερδοσκοπικές επιθέσεις κατά του ευρώ και να μειωθεί το χρέος τους. «Όσο ζω δεν θα υπάρξουν eurobonds», είχε υποσχεθεί στους Γερμανούς η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ πριν από ένα χρόνο. Παρά το «όχι» στα ευρωομόλογα, η καγκελάριος είπε τελικά «ναι» στην τραπεζική ένωση.
Εδώ και ένα χρόνο όμως η τραπεζική ένωση διχάζει την ευρωζώνη. Από τη μια πλευρά οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου επιθυμούν την άμεση δημιουργία και λειτουργία της και από την άλλη η Γερμανία είναι ιδιαίτερα σχολαστική και προτιμά να εξετάζει προσεκτικά κάθε νέο βήμα.
Ανεξάρτητη υπηρεσία εκκαθάρισης;
Η τραπεζική ένωση θα πρέπει να στηρίζεται σε τρεις πυλώνες. Εποπτεία, εκκαθάριση και εγγύηση καταθέσεων. Ως προς την εποπτεία από την ΕΚΤ δεν υπάρχει πρόβλημα. Από τα μέσα του 2014 η Φρανκφούρτη θα επιτηρεί τις μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης. Η ΕΚΤ αναλαμβάνει κατά κάποιο τρόπο ρόλο «οικογενειακού γιατρού». Αν παρουσιαστούν «μικροπροβλήματα» σε μια τράπεζα, μπορεί να χορηγήσει την απαραίτητη θεραπευτική αγωγή. Διαφορετικά θα παραπέμπει το ζήτημα στους ειδικούς της υπηρεσίας εκκαθάρισης. Και εδώ έχουμε το πρώτο αγκάθι. Η Κομισιόν επιθυμεί να έχει τον τελευταίο λόγο στην εκκαθάριση μιας τράπεζας και αναμένεται να καταθέσει σύντομα σχετική πρόταση. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenbank Χόλγκερ Σμίντιγκ έχει ωστόσο διαφορετική άποψη: «Η υπηρεσία εκκαθάρισης δεν θα πρέπει να λογοδοτεί στην Κομισιόν. Ιδανικά θα μπορούσε σε να είναι μια ανεξάρτητη υπηρεσία ή ακόμα και μια εθνική υπηρεσία, η οποία όμως θα λειτουργεί βάσει συγκεκριμένων ευρωπαϊκών κανόνων».
Αντίθετο προς τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι και το Βερολίνο, το οποίο δεν επιθυμεί να λαμβάνεται στις Βρυξέλλες απόφαση για την επιβίωση μιας γερμανικής τράπεζας. Για το λόγο αυτό ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τάσσεται υπέρ της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης αρχής, για την δημιουργία της οποίας θα πρέπει ωστόσο να αλλάξουν οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες.
Οι ΗΠΑ βγήκαν κερδισμένες από τη διάσωση
Ανοιχτό παραμένει επίσης ποιος θα επωμίζεται το κόστος στήριξης μιας τράπεζας. Ενώ η Γερμανία επιθυμεί την επιβάρυνση των μετόχων και πιστωτών, οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου προτίθενται να βοηθήσουν τις τράπεζες με χρήματα φορολογουμένων. Οι σχετικές διαπραγματεύσεις οδηγήθηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο σε αδιέξοδο. Λίγο νωρίτερα το Βερολίνο είχε δώσει πράσινο φως στην ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών μέσω του Μόνιμου Μηχανισμού Στήριξης ESM υπό προϋποθέσεις: Πρώτον, οι χώρες-μέλη από τις οποίες προέρχονται οι τράπεζες θα συμβάλλουν το 20% του κόστους διάσωσης και δεύτερον ο ESM θα διαθέτει το πολύ 60 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς Μαξ Ότε πιστεύει ότι αυτός ο δρόμος δεν είναι σωστός: «Δεν θα πρέπει να θέσουμε όριο στο ποσό συμμετοχής του ESM, αλλά στους τρόπους χορήγησης της βοήθειας. Αν αποφασιστεί συμβολή του Μονίμου Μηχανισμού Στήριξης, τότε ο μηχανισμός θα πρέπει να αποκτήσει δικά του κεφάλαια. Με άλλα λόγια η Ευρώπη θα αποκτήσει μερίδιο στις τράπεζες. Και ίσως βγάλει και κέρδος όπως έγινε και στις ΗΠΑ».
Στις ΗΠΑ το δημόσιο ανέλαβε μια σειρά τραπεζών εξασφαλίζοντάς τους κεφάλαια απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Στο μεταξύ τα μερίδια έχουν πωληθεί με κέρδος και οι τράπεζες χορηγούν και πάλι πιστώσεις σε ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες ή ιδιώτες.
Danhong Zhang / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπευθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής
πηγη:dw.de