Αυξημένη κατά 5% η μέση τιμή για το Χριστουγεννιάτικο Τραπέζι το 2021 σε σχέση με το 2020

1 στους 2 καταναλωτές αποδίδει τις ανατιμήσεις στις αυξήσεις των διεθνών τιμών πρώτων υλών

• Αυξημένη κατά 5% η μέση τιμή για το Χριστουγεννιάτικο Τραπέζι το 2021 σε σχέση με το 2020
• 1 στους 2 καταναλωτές αποδίδει τις ανατιμήσεις στις αυξήσεις των διεθνών τιμών πρώτων υλών
• Εξοικονόμηση έως και 21% με προσφορές/έξυπνες αγορές

Η παρούσα έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας τιμών των προϊόντων στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2021.

Βασίζεται πρώτον σε τιμοληψίες από καταστήματα μεγάλων σουπερμάρκετ που πραγματοποιούν ερευνητές του ΙΕΛΚΑ (13-15/12) και σε συνεντεύξεις με στελέχη της αγοράς για την εκτίμηση-πρόβλεψη τους για τις τιμές την εβδομάδα ως τα Χριστούγεννα (κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο καθώς σε συγκεκριμένα φρέσκα προϊόντα οι τιμές διαφοροποιούνται συνεχώς). Η έρευνα αφορά 22 τυπικές κατηγορίες προϊόντων που περιλαμβάνονται στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι (π.χ. κουραμπιέδες, μελομακάρονα, βασιλόπιτα, γαλοπούλα, αρνί, κάστανα, αυγά, πατάτες, κ.α.).
Σχήμα 1: Σύγκριση τυπικού καλαθιού μεγάλων σουπερμάρκετ Χριστούγεννα 2014-2021

Τα αποτελέσματα δείχνουν (σχήμα 1) ότι:
1. Οι τιμές των προϊόντων του τυπικού Χριστουγεννιάτικου τραπεζιού στα μεγάλα σουπερμάρκετ το 2021 είναι αυξημένες κατά 5% κατά μέσο όρο σε σχέση με το 2020, ενώ είναι αυξημένες κατά 1% σε σχέση με την υψηλότερη τιμή που καταγράφηκε το 2015 . Συγκεκριμένα το τυπικό καλάθι υπολογίζεται σε 86,18 ευρώ το 2021 έναντι 81,81ευρώ το 2020.
2. Όπως συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες να εκμεταλλευτεί τις προσφορές των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ δίνοντας στον καταναλωτή τη δυνατότητα να επιλέξει και εξοικονομήσει μεσοσταθμικά περίπου 13% της αξίας των αγορών του, ενώ με έξυπνες αγορές η εξοικονόμηση μπορεί να φτάσει και το 21% της αξίας του καλαθιού. Το μεγάλο εύρος τιμών που καταγράφεται οφείλεται στην αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού κάθε έτος και ειδικά την τελευταία 5ετία ανάμεσα στις επιχειρήσεις του κλάδου και στην προσαρμογή των επιχειρήσεων του κλάδου (προμηθευτές και λιανέμποροι) στην ανάγκη των καταναλωτών για μειωμένες τιμές και value for money που καταγράφεται το τελευταίο 6μηνο.
Πίνακας 1: Σύγκριση τιμών προϊόντων τυπικού Χριστουγεννιάτικου Καλαθιού στις μεγάλες αλυσίδες Σουπερμάρκετ 2020-2021

Από τις 22 υποκατηγορίες προϊόντων που εξετάζονται (πίνακας 1) στις 15 οι τιμές παρουσιάζουν αύξηση, σε 5 παρουσιάζουν μείωση και 2 είναι αμετάβλητες. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στην τιμή του αρνιού κατά 24%, η τιμή του οποίου παραμένει υψηλότερα από το Πάσχα και μετά με τις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης να μην έχουν αλλάξει ως τότε. Αντίστροφα η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στην τιμή της τομάτας κατά 25%, λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.
Σε σχέση με το εύρος τιμών στο οποίο έχει πρόσβαση ο καταναλωτής, η μέση διακύμανση των τιμών των προϊόντων παραμένει αυξημένη και υπολογίζεται περίπου στο 35-38% της αξίας τους. Αυτή η τάση είναι και αποτέλεσμα των έντονων προσφορών και προωθητικών εκπτωτικών ενεργειών των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ και των προμηθευτικών εταιρειών, οι οποίες πλέον παίρνουν διάφορες μορφές. Συνολικά εκτιμάται ότι τα φετινά Χριστούγεννα πάνω από 1 στα 2 προϊόντα που θα αγοραστεί θα σχετίζεται με κάποια προωθητική ενέργεια, όπως εκπτώσεις σε συγκεκριμένα προϊόντα, εκπτώσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες, προσφορά επιπλέον προϊόντος (π.χ. 2+1 δώρο), εκπτωτικά κουπόνια, δωροεπιταγές για επόμενες αγορές, επιστροφή χρημάτων με τη χρήση πιστωτικών καρτών.
Σχήμα 2: Αιτίες αύξησης των τιμών τροφίμων σύμφωνα με τους καταναλωτές (Δεκέμβριος 2021)

Οι ανατιμήσεις είναι αναμενόμενες καθώς εδώ και αρκετούς μήνες καταγράφονται πληθωριστικές πιέσεις οι οποίες είναι κυρίως εισαγόμενες. Ο δείκτης διεθνών τιμών πρώτων υλών (commodities) τροφίμων παραμένει σημαντικά αυξημένος σε σχέση με πριν την πανδημία COVID-19. Όλοι οι επιμέρους δείκτες παρουσιάζουν αυξήσεις (δημητριακά, έλαια, κρέας, γαλακτοκομικά, ζάχαρη) με μεγαλύτερες αυξήσεις από αυτές να καταγράφονται στα φυτικά έλαια και στα δημητριακά. Οι αυξήσεις οφείλονται κυρίως στην αποδοτικότητα της παραγωγής στις μεγάλες παραγωγούς χώρες και στην αύξηση της ζήτησης από τις χώρες της Ασίας. Αρκετές από αυτές τις μεταβολές επηρεάζουν την παραγωγή τροφίμων στην Ελλάδα λόγω των εισαγόμενων πρώτων υλών, αλλά και τις εισαγωγές τελικών τροφίμων και ποτών από τις διεθνείς αγορές. Άλλωστε όπως φαίνεται στο σχήμα 2, σε έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΕΛΚΑ τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2021 η πλειοψηφία των καταναλωτών αποδίδει τις αυξήσεις τιμών στις διεθνείς τιμές πρώτων υλών σε ποσοστό 53% και στην πανδημία COVID-19 σε ποσοστό 32%.
Ένα σημαντικό μέρος των αυξήσεων τιμών πρώτων υλών φαίνεται να έχουν απορροφηθεί από τους ενδιάμεσους κόμβους της αλυσίδας παραγωγής και διάθεσης, παραγωγούς, μεταποιητές, προμηθευτές και το λιανεμπόριο στην Ελλάδα, κάτι που όμως ήταν πρακτικά αδύνατο να συνεχιστεί, καθώς όλες οι επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένα κόστη λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας στην χώρα. Σημαντικό εμπόδιο στην διαχείριση των τιμών σε χαμηλότερα επίπεδα αποτελούν και οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ.